9 hai oro ^Cidul
was er in ons huis nooit ook maar een
sapoelidi gestolen. Dus: kindertjes uit
de kampong waren welkom.Het ge
rucht. dat Sint Nicolaas zich in Hoogst
Eigen Persoon bij ons zou vervoegen,
verbreidde zich dank zij de befaamde
kabar angin zo snel, dat ook allerlei
blanke ouders uit de buurt zich aan
meldden met de vraag of ook hun kin
deren welkom waren.
"Hoe meer zielen, hoe meer vreugd! -
maar u moet zelf voor de cadeautjes
zorgen!" - "Dat spreekt van zelf!"
Onze Sint Nicolaasfeesten zijn een on
betwist succes geworden voor blank en
bruin tot een jaar of tien. De Sint begaf
zich naar het platje en zette zich daar
neer: in de tuin zaten zijn kleine en een
aantal grote bewonderaars onder het
genot van een glaasje stroop en, nu,
misschien zijn het wel pepernoten ge
weest. ledereen werd voor het front
geroepen en door onze Sint op de bij
zijn functie behorende zalvende of ver
manende toegesproken. Voor al de
kindertjes van onze eigen clan en voor
alle kampongkindertjes was er, behalve
de versnapering, een klein speelgoedje
of iets dergelijks.
Ik had de eerste maal de voorbereidin
gen tot en het openen van 't feest met
enige ironie gadegeslagen. Misschien
dacht ik wel - ik weet het niet meer -
met mannelijk superioriteitsbesef: Ach,
mijn vrouw wil het zo graag - laat ze
dan haar gang maar gaan! Die ironie
versmolt als sneeuw voor de zon en
groeide tot een grote vertedering. Onze
kampong, schoon niet onwelvarend,
zorgde goed voor zijn nakomelingen,
maar dat strekte zich niet uit tot de
verschaffing van speelgoed! Met fon
kelende ogen namen de bruine jonge
tjes en meisjes het hun door de Sint
overhandigde speelgoed in bezit: ze
klemden het tegen de borst alsof ze
het nooit meer los zouden laten
Het werd een groots feest. Het is ons
gegeven geweest, het nog een aantal
malen te herhalen, vóór de grote schei
ding kwam.
Misschien was het grootste compli
ment, dat mijn vrouw kon krijgen het
bezoek van een deputatie van bruine
kleuters die beleefd kwam informeren,
of wij met Kerstmis misschien óók
weer "wat deden"!
J.H.R.
Wie heeft ooit de „lampor" gehoord?
Onze lezers, die in Midden-Java
hebben geleefd en gewerkt, behoe
ven wij niet te vragen wie Njai Loro
Kidul is. Maar ook vele anderen zal
de naam van de ook nu nog vereer
de en gevreesde Godin van de Zuid
zee niet onbekend zijn.
Wat ons althans - niet bekend was,
is de Javaanse legende, die ten
grondslag ligt aan de ook nu nog
jaarlijks herhaalde bedevaart naar
de Zuidkust, teneinde de Godin aan
genaam te stemmen.
De grote hersteller van de macht
van Mataram, Senapati (eind 16e,
begin 17e eeuw) zou zijn overwin
ningen te danken hebben aan de
steun van Njai Loro Kidul.
Er was echter één voorwaarde aan
verbonden, zoals uit het volgende
stukje van de hand van W. F. W.
Schardijn zal blijken.
De legende dan wil, dat Senapati om
zijn macht te kunnen uitbreiden daar
toe de hulp had ingeroepen van Njai
Loro Kidul, de Godin van de Zuider
Oceaan. De Godin verleende hem die
hulp, maar onder voorwaarde, dat hij
met haar in het huwelijk zou treden.
Toen dan ook het nagestreefde doel
was bereikt, moest de huwelijksvol
trekking plaats hebben en daartoe be
gaf Senapati zich naar de hoge rots
klippen van de Indische Oceaan, van
waar hij zich in de zee stortte, teneinde
zijn bruid te kunnen begroeten.
Wie was - of is - nu deze Njai Loro
Kidul?
Volgens de legende was zij de schone
Mataramse prinses Dewi Kadita, doch
ter van Prabu Mundang Wangi. Door
haar buitengewone schoonheid werd
zij daarom ook Dewi Srengéngé -
(Zonneprinses) genoemd.
Door jaloezie gedreven riep de bij
vrouw van de koning de hulp van een
toverkol in, om de schoonheid van
Dewi Kadita te vernietigen. De prinses
werd kort daarop ziek en melaatsheid
begon zich bij haar te openbaren. De
verschrikkelijke ziekte verspreidde zich
over haar gehele lichaam, waardoor zij
afzichtelijk was om aan te zien en
spoedig uit de kraton werd verbannen.
Daar mens en dier zich van haar af
wendden, begaf zij zich naar de zuid
kust, waar ze zich uit wanhoop in de
oceaan stortte waarover zij thans als
MMiiiiiiiiinimnnniinnmniiiiiniiTnniiniuiiiiiwiiiiiiiuiiiiiiniiiuujHiiMiiiiiiiuiiniuiiiHiiiHiiiiiiiiuiiiHiifliuiiiuiituiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiittiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiim
^j-uwelieróbedry} l. h. Blok v/h Venbroek
Boekhorststraat 12, Den Haag, Telefoon 070-63 64 21
Specialisten in Indonesische gouden sieraden. In- en Verkoop. Ook op
bestelling leverbaar.
vorstin heerst, doch niet alleen over
de wateren, doch ook te land had zij
nu zeggingsmacht.
Met deze wetenschap riep Senapati
haar machtige hulp in, belovende, dat
hij haar zou trouwen. Dit huwelijk zou
dan elk jaar herhaald moeten worden
in de persoon van de regerende vorst
als de bruidegom.
Zo is ook het geloof in de LAMPOR
ontstaan. Als men dit woord in het
woordenboek opslaat, dan leest men
er, dat dit een boze geest is, die spring
vloeden doet ontstaan (plotselinge
bandjirs in de Mataramse rivieren),
maar ook staat er: "Het houden van
.nachtelijke zwerftochten", terwijl het
meestal vrouwen zijn, die het slacht
offer van^dit verschijnsel worden.
Men gelooft verder, dat de jaarlijkse
huwelijksstoet van Njai Loro Kidul
tegen middernacht vanaf de Gunung
Merapi vertrekt, de loop van de kali
Opak volgt om uiteindelijk in de In
dische Oceaan te belanden.
Dan meent de gamelantonen, het feest
gedruis en paardengetrappel te horen,
welk verschijnsel in de volksmond de
"lampor" wordt genoemd. Als de men
sen de muziek en de geluiden van een
zekere kant horen en als zij erop af
gaan, dan blijkt, dat er in die richting
slechts bos en wildernis te vinden is,
waar niemand woont en dan horen ze
de geluiden van een tegenovergestelde
kant komen.
Zo doolt men in een cirkel rond, zon
der iets te hebben gezien of gevonden,
zodat de plaats, vanwaar het geluid
werd vernomen, niet kan worden ge-
localiseerd. Wee de nieuwsgierige, die
zich buitenshuis waagt, want hij/zij zal
het slachtoffer worden van de boze
geesten, die elk jaar op gezette tijden
van de ongelukkige zich meester zullen
maken.
KONINKLIJKE PAKETVAART
MAATSCHAPPIJ
Voor mijn verzameling zoek il^:
Brieven en kaarten van Ned. Indië,
indertijd per K.P.M. verzonden.
Gaarne bericht aan:
K. A. Tuinstra, Valkenboskade 259
's-Gravenhage. Telefoon 070-638311.
15
