Jos. van Arcken
De Portugese Buitenkerk
ZWARTZUUR
Ook nu zal met Kerstmis dienst worden
gehouden in de Portugese Buitenkerk
te Jakarta. Een dierbaar stuk koloniale
geschiedenis, bekend bij vele oud-Ba-
tavianen. Er zijn maar weinig bouwwer
ken in Indonesië die zulk een last tor
sen van herinneringen uit het koloniaal
verleden als dit simpel kerkje, dat wèl
onderhouden nog steeds in gebruik is.
De oude sedert vele malen verbouwde
Portugese Buitenkerk werd ingewijd in
1695; de klok op de voorgrond is nog
ouder en werd gegoten in 1675.
Eerst was er een kerkhof en een loods,
waar Mardijkers of Marredijkers hun
godsdienstplichten vervulden. Neder
landers, nooit erg subtiel, maakten van
"orang merdika" gemakshalve Mardij
ker of Marredijker, Christen-Indone
siërs, meestal vrijgelaten slaven. Het
kerkhof was een laatste rustplaats voor
de gemene man, soldaat, of matroos,
dan wel lagere compagniesdienaar. Was
de reis teneinde, dan ging men naar
"Kapitein Jas" en de laatste rustplaats
was dan het "Jassenkerkhof". Niemand
weet precies, wie die legendarische
Kapitein Jas wel geweest moge zijn en
in ieder geval mag men aannemen, dat
hij, die een soort beschermheilige van
zovele graven werd er zelf zijn laatste
rustplaats niet vond, want die is nu op
het kerkhof Tanah Abang. Wie er wel
ligt is de enige goeverneur-generaal
die temidden van zijn dienaren wilde
rusten: Zwaardecroon. Hij werd daar
mee meteen de enige in Indië overle
den bewindvoerder wiens graf daar
alle stormen heeft getrotseerd.
Kapitein Jas moest, toen de begraaf
plaats aan Tanah Abang werd geopend
en de orang orang Betawie liever bij
Kapitein Jas bleken te rusten dan op de
nieuwe begraafplaats dan maar naar
Tanah Abang verhuizen. Nog altijd sie
ren offers de plaats onder de grote
boom op die nu ook al weer oude be
graafplaats, waar deze geduchte leger
overste wordt verondersteld te rusten
en zijn doden te beschermen. Hij is de
enige koloniale figuur die voortleeft en
nog wordt vereerd ofschoon hij nooit
heeft bestaan
J.H.R.
moeten doen, maar kom daar bij de
poelier maar eens omDus nu al
leen twee glazen rode wijn en een
stukje pijpkaneel. Zelf doe ik er ook
nog een scheut ketjap bij voor de
zwarte kleur en de smeuiigheid. Maak
zwartzuur de dag van tevoren en laat
de pan zo'n twee uren op het vuur
simmeren. Zie de volgende dag of de
saus genoeg is ingedikt, anders met
een lepel aardappelmeel of maizena
het euvel verhelpen. Meestal hoeft dat
niet meer.
Belangrijk: Uit ervaring weet ik dat je
met de goedkope keukenwijn van de
bekende kruideniers (lekker goedkoop
maar niet lekker) geen goede zwart
zuur maakt. Die mensen van het Oost
blok weten wel wat goede rode wijn
voor 'n gerecht doet. Koopt U dus voor
deze gelegenheid een goede rode wijn,
hoeft niet de duurste, maar wel eentje
van een gulden of zes, zeven. De over
schietende halve fles kunt U kwijt in
die lekkere vruchtenbowl!
En dan: wees niet te zuinig met de
specerijen, zwartzuur moet kruidig
smaken!
Lilian
TIP
Zojuist kennisgemaakt met Pisang
Ambon Likeur. Heerlijk, zacht, geurig
en helder groen. Echt geschikt om met
een felrode strik om de fles, cadeau
te geven. En giet U eens een scheutje
over gewoon melkwit roomijs, een
feestelijk dessert!
Laten we dit jaar het bijzondere feest
maal "uit" eten en ons niet al te druk
maken om de originaliteit van het huis
dineetje. Ik weet niet hoe het bij U is,
maar bekende gerechten geven nog
altijd de grootste vreugde. Waarom je
dus uitsloven voor Perigueux saus en
schapebout a l'anglaise, of kalfsvlees
la suédoise als onze goede oude
zwartzuur er nog altijd met smaak in
gaat? Ik kreeg telefoontjes om het
"enige goede recept". Ik kan U alleen
het op één na goede recept geven, het
beste maakte mijn grootmoeder en dat
kon alleen in Indië.
Om te beginnen: ik zou geen eend
nemen als ik U was, U blijft vet af
scheppen waar die Hollandse eenden
zo dik in zitten, en je hebt geen hou
vast aan de hoeveelheid specerijen die
je in het gerecht doet, want de traan-
smaak van die arme beesten blijft over
heersen.
Dus gewoon een fikse kip, niet te vet.
In stukken snijden, goed in zout en
peper zetten en lichtelijk bruin braden
in margarine (boter hoeft niet en beslist
GEEN Croma). Twee grote uien fijn-
snijden en in dezelfde margarine (de
kip even opzij zetten) fruiten met note-
muskaat, 10 kruidnagels (of een halve
theelepel poeder), suiker, wat azijn.
De stukken kip er bijdoen en alles goed
opbraden.
Als het nu goed zou zijn, zou U een half
kopje bloed van de eend of kip erbij
VERSCHENEN:
"DE KRONTJONG-GITAAR"
door ROSALIE GROOSS
Op zoek naar de oorsprong en
geschiedenis van de krontjong,
190 pagina's (plm.)
9,90 0,90 porto
Voor Juwelen en Uurwerken als
van ouds naar
Laan van Meerdervoort 520
Den Haag - Telef. 33 64 41
