N EEN MENS VERDRAGEN?
hoeveel schade kan U zijn aangedaan
werden bedreigd, is zij een maatschappelijk probleem geworden, dat grote onrust in de
westerse wereld bracht. Hoeveel milieuvervuiling kunnen wij nog juist verdragen, voor zij
ons overweldigt en de hoog-ontwikkelde gemeenschappen van de westerse wereld te
gronde dreigt te richten?
Roosevelt's persoonlijkheid na jaren van
haast ondraaglijke spanningen en verant
woordelijkheden is voor de grote massa
een geheim gebleven.
Hitler was fysiek een wrak, op de been
gehouden met allerlei drugs door zijn lijf
arts, toen hij de ene dwaze beslissing op
de andere stapelde in 1945. Stalin was op
het eind van zijn leven lijdende aan ernstige
vaatziekte; Nasser had suikerziekte, Nehru
kreeg onder de druk van zijn zware taak
een beroerte
Ofschoon het natuurlijk moeilijk te bewijzen
valt dat deze fysieke kwalen een recht
streeks gevolg waren van de geweldige
druk van de haast onmenselijke spannin
gen, waaronder deze leiders van hun vol
keren jaren hadden geleefd is het toch niet
onwaarschijnlijk, dat hun fysiek op de duur
niet opgewassen werd tegen de haast niet
te dragen taak, hen opgelegd. Niet het feit
dat hun persoonlijkheid was "ingestort",
was intussen het belangrijkste element in
de verdere ontwikkeling, maar wel, dat zij
in overgrote meerderheid der gevallen niet
meer of nog niet in staat waren zelf de
werkelijkheid te zien en zich terug te trek
ken en dat blijkbaar niemand in hun omge
ving - ook hun medici niet - erin slaagden
hen te overtuigen van de gevaren van hun
kwade kansen.
In de studie van l'Etang passeren vrijwel
alle grote figuren, die wij in ons leven
leerden kennen, de revue. Zij moeten in
meerdere of mindere mate aan manische
depressie of zenuwinstortingen geleden
hebben (dokters-rapporten zijn uiteraard
nooit overgelegd): ook Kennedy en Johnson,
ook McMillan en Anthony Eden, Fidel Cas
tro en Mao Tse Tung, Douglas McArthur,
Woodrow Wilson, Attlee en vele andere
minder beroemde, maar nochtans belangrij
ke Leiders van Staat. Andere leiders van
staat schijnen gespaard gebleven te zijn:
Harry Truman, Adenauer, Franco, de Gaulle?
Stress hoeft dus niet automatisch te leiden
tot instortingen.
Pas wanneer de verschijnselen van desin
tegratie zo overtuigend naar buiten bleken
dat hun omgeving wel moest ingrijpen
waren de meesten van deze onmiskenbaar
grote figuren bereid of werden zij onder
zachte druk bewogen zich terug te trekken.
De openbare mening kon en mocht niet
worden blootgesteld aan de onttroning van
hun idool en dus werden alle zere plekken
bedekt met barmhartige welwillendheid en
herinneringen aan de onvergetelijke ver
diensten van de grote man in een vorig
stadium van zijn leven.
En nogmaals dringt zich dus de vraag op:
hoeveel spanningen kan de menselijke
geest verdagen? En in nog sterker mate:
wat te doen, wanneer die spanningen gaan
overheersen en onze grote leider - of onze
echtgenoot of vriend of buurman - dreigt te
bezwijken onder de "vervuiling" van de
geest? Het vraagstuk, wordt helaas hoe
langer hoe meer urgent.
Tot zover het exerpt door J. H. Ritman.
Het betrokken artikel heeft me enorm ge
schokt toen gradueel tot me doordrong bij
het herlezen ervan, dat IKZELF in de zwaar
ste jaren van Tong Tong aan spanningen
blootgesteld geweest moet zijn, die "in de
buurt lagen" van totale instorting. Zo
als mij bij kalme reconstructie van mijn
werk in die jaren en bij raadpleging van
vak-literatuur en doktoren uit die tijd dui
delijk werd. Het redigeren van dit blad, het
leiden van de N.V., het stichten van de
Kunstkring, van Atabal, de Pasar Malam,
enz. enz. waren me vaak physiek te veel,
wat perioden bracht van zware duizelingen,
uitputting, slapeloosheid, toenemende ver
geetachtigheid, twee instortingen, één in
farct en ontelbare malen "plotseling ziek",
zonder dat ik het zelf inzag. Zoals ook in
de Mahabharata ergens te lezen staat:
"Want het brein van een man wien de
ondergang dreigt, wordt omneveld en ver
stoord"Het verschijnsel is al héél oud!
Later leerde ik dat veel meer mensen dan
U denkt, erdoor getroffen zijn geweest of
aan de drempel ervan gestaan hebben. Dat
het een typische ziekte is van deze moder
ne tijd van enorme gecompliceerdheid,
hoog tempo en hoge spanningen. In die tijd
moet ik veel fouten gemaakt hebben, die
mijn werk ernstig geschaad hebben. Ook
zal ik door mijn onredelijkheid en misschien
"gehavende" beoordeling veel mensen te
gen mij ingenomen hebben en totaal van mij
vervreemd.
Zeker is dat diverse haaien van mijn in
competentie dankbaar gebruik hebben ge
maakt om hun slag te slaan. Soekoer inder
daad! Ja, het opmaken van de eindbalans is
geen prettig weik!
Wat ik me daarbij telkens weer afvraag:
bij hoeveel mensen om ons heen of in de
leiding van Staat barst binnenkort óók een
bom of is een lont aan het smeulen? Ik
heb maar een klein tongtongetje - anderen
leiden veel groter taken. Kunnen ze ertegen?
Met hoeveel topfiguren in de maatschappij
is het misschien nét zo gesteld als met de
kat uit De Moord van Raamsdonck, van wie
gerijmd werd:
De kat die rustig zat te spinnen,
was helemaal verrot van binnen..."
Ook al besluiten we dit artikel met een
brokje galgenhumor, laat ons hopen dat de
westeree beschaving spoedig begrijpt dat
wij de bakens van Arbeid en Begeerte ver
zetten moeten. Want minder veeleisendheid
van het Leven geeft ons doodgewoon het
leven terug, dat we nu aan het verspelen
zijn!
T.R.
en zwamt maar wat aan mekaar, vooral als
het over Indonesië gaat
Hoe dan ook, we hebben er geen idee van
hoe vergiftigd meestal het nieuws is, op
zijn minst door gewone scheeftrekking of
gedeeltelijke verzwijging van achtergronden.
We mérken niet dat we (rustig achter ons
krantje in de clubfauteuil) opgehitst worden
tegen medemensen, hoe vaak onschuldige
en eenvoudige waarheden vertroebeld zijn.
De tijd van "zwart op wit is wéér" is voor
goed voorbij. De tijd van de ratio, de rede,
als betrouwbare leidraad op de eeuwige
menselijke zoektocht naar Waarheid is voor
bij. Onze kinderen groeien op in een
nieuws-jungle: kranten en tijdschriften met
verleidelijkheden en gevaren zonder enige
zekerheid dat wat ze zeggen ook exacte
waarheid is. Ze zullen als eeuwen geleden
de bosloper in de wildernis elk blad, elk
dier met achterdocht en waakzaamheid on
derzoeken, voordat men verder gaat. Om
niet kansloos vernietigd te worden door
in mimicri verborgen doodsgevaren.
Ga omzichtig verder, jongelui, geloof nie
mand dan je eigen oog, je eigen hand. En
zet elke stap voorzichtig en tastend neer.
En wonderlijk genoeg vind je dan de oer-
natuur terug, waar we sinds zo lang van
weggedwaald zijn. En geloof het of niet: die
Paradijs heet!
T.R.
COSTA DEL SOL
30 km van Marabella
45 min. van Malaga.
Nieuwe bungalow te koop van
eigenaar. Royale huisk., 2 slaap
kamers, grote eetkeuken, ruime
badkamer, 2 overdekte patio's
carport. 950 m2 grond. Prachtige
rustige omgeving. Vraagprijs
50.000,J. J. Spruit, Miral-
monte, COIN, Malaga, Spanje.
9
