t
Casino's
1 ABONNEES
Hein Buitenweg's jongste
Rob Nieuwenhuys 65 jaar
I WERFT ABONNEE'S
Djakarta Alle vormen van gokken
zullen met ingang van morgen in Indo
nesië verboden zijn omdat ze de men
taliteit van het volk schaden aldus het
veiligheidsbureau Kopkamtib.
Zo luidt een persbericht uit Indonesië.
Weldenkende mensen hebben dit na
tuurlijk al lang zien aankomen. Wie
nochtans meent dat gen. Ali Sadikin,
gouverneur van Djakarta, dit nog wel
eens onder de neus gewreven moet
worden, bedenke toch wel dat uit die
extra inkomsten uit de Djakartase ca
sino's heel wat projecten konden wor
den betaald, die Indonesië's hoofdstad
zeer ten goede zijn gekomen. En denke
eens aan de verruimde loterijwetten in
Nederland en de casino's in Schevenin-
gen, die binnenkort gaan komen. En
waardoor Nederland's schatkist aardig
gespekt belooft te worden! Of zijn wij
mentaal zoveel sterker en moreel zo
veel beter dan Indonesiërs?
Overigens heb ik zelf onvergetelijke
herinneringen aan een casino dat ik in
Surabaja bezocht. Na al de armoe en
de geldschaarste op straat was het
wandelen langs de dobbeltafels ge
woonweg fabelachtig, zoals het geld
bij tien- en honderdduizenden over de
tafel vloog, terwijl de spelers met geen
ooglid knipperden. Er waren tafels
waarbij bordjes stonden, waarop limites
vermeld stonden van zoveel miljoen
rupiahs, waarboven de "omzet" niet
mocht gaan.
Ook onvergetelijk waren de verveelde
onverschillige gezichten der croupiers
en vrouwelijke assistenten, terwijl er
toch fortuinen door hun handen gingen,
althans in vergelijking met de straat
waar vandaan we gekomen waren en
waarheen we weldra terugkeerden.
Na al die droommiljoenen was daar op
eens weer die verlaten, halfdonkere
nachtstraat met op de trottoirs hongeri
ge, soms invalide bedelaars, die ge
duldig wachtten tot er misschien een
gokker met extra geluk een honderdje
of zo zou afschuiven, misschien?
Lezer, HET GEBEURDE NIET! En zoals
mijn begeleider onverschillig zei: het
gebeurt NOOIT. En het bewijs zag ik
ook indirect met eigen ogen: hoewel
hier verscheidene bedelaars en invali
den rondzwierven, kwam niemand naar
voren dringen om met de bekende hui
lerige stem te bedelen Ze wisten al:
hier komt NOOIT wat los. Men hing er
geloof ik alleen maar rond omdat je
nooit kon weten misschien... een gek,
een uit een zakdoek dwarrelend bank-
biljetje, ja toch?
Maar het totaalbeeld vergeet ik nooit:
de rijkaards die zó verdiept waren in
hun eigen plezier (of pech-zorgen) dat
ze de bedelaars niet eens ZAGEN. Het
beeld van menselijk tekort, van leed,
van paria-schap bestond niet in hun
bestaans-conceptie.
En opeens wist ik dat dit overal in de
wereld zo was en altijd zo zal zijn: de
have's hebben een ander soort leven,
een andere denk-structuur dan de
have-nots.
Ze zijn niet eens slecht of hardvochtig
of zo. Net zoals wij normale mensen
soms niet eens een djangkrik horen op
straat, zo merken geld-bezitters armoe
niet eens op!
Je merkt het ook als je hier in Holland
vanzelfsprekend of scherp argumente
rend hoort praten over die schurken
van een corruptelingen in Indonesië,
die de schuld moeten zijn van alle te
korten. Er bestaan geen goede mensen
daar; er bestaat geen broederschap
en geen barmhartigheid. Het dringt
geen seconde tot de mensen hier door
hoe Holland er zelf ooit aan toe ge
weest zou zijn als wij hier geen ontzag
lijk rijke sociale wetten hadden en he
lemaal geen werkloosheid-onderstand
en geen ouderdoms- en invalidenzorg.
Dat we hier letterlijk in ons geld bars
ten en nóg wordt hier gestolen als de
raven, bestaan scholieren-dievenben
den en worden aan de lopende band
banken beroofd.
Daarnaast het beeld van het in ver
gelijking met het westen straatarme,
voor een groot deel permanent honge
rige volk daar zonder één vorm van
overheidssteun waarbij men elkander
helpt en elke magere bete deelt in
broederschap, zodat er geen gevaar
van burgeroorlog en zelfs geen haat en
wraak en nijd van sociale of politieke
groepen onderling. Het is absurd!
Casino's zijn op zichzelf geloof ik niet
eens zo erg, immers alleen markerings
punten van een cultuur waarin men to
taal vergeten is dat geld eigenlijk een
bindmiddel is voor mensen over de
harteloze afgrond heen tussen 'have's'
en 'have nots'. Maar als men dat tóch
al niet meer begrijpt, dan is spelen met
geld toch het enige dat er nog overblijft
in het leven?
T.R.
Al in Tong Tong van 1 juni werd de
verschijning aangekondigd van een
nieuw boek van Hein Buitenweg: "Land
waar de gamelan klinkt". Telkens op
nieuw verrast de schrijver ons door de
rijkdom van het materiaal over het "ou
de Indië" waarover hij blijkt te beschik
ken - telkens opnieuw treft het ons,
hoe hij, keuvelend en anecdoten ver
tellend, de sfeer weet op te roepen van
tempo doeloe. Achter deze kwasi-non-
chalante verteltrant schuilt een wel
haast onwaarschijnlijke oriëntatie ten
aanzien van een groot aantal onderwer
pen. Ook het foto-materiaal waarover
hij beschikt schijnt wel onuitputtelijk!
Wij volgen nu, zoals beloofd, Kees de
Tippelaar's voettocht over Java, 2780
km in zes maanden! Het skelet van Bui
tenweg's schets is het logboek van
Kees; de schrijver heeft zonder zich in
speculaties te begeven, daarvan een
boeiende figuur gemaakt, bij zijn leven
al een legende.
Tegelijk met dit nieuwe boekje ver
scheen een tweede druk van "Wat wij
in ons hart sloten". Beide zijn uitgege
ven bij Servire in Wassenaar; beide zijn
verkrijgbaar in onze Boekhandel. J.H.R.
Met dezelfde post kregen wij boven
staand stukje over Hein Buitenweg èn
de NRC waarin het uitgebreide artikel
over Rob Nieuwenhuys bij zijn 65ste
verjaardag. Het krantenartikel is na
tuurlijk belangrijker, omdat de aard, uit
gebreidheid en "diepgang" van Nieu
wenhuys' werk veel groter is. Nog vele
jaren zal zijn studie van de Indische li
teratuur en wat als zodanig gepresen
teerd wordt, geraadpleegd worden door
een ieder die voor literatuur belangstel
ling heeft. Als er in het bijzonder bij on
ze Indische nazaten nog interesse
mocht zijn overgebleven voor "Indische
romans en gedichten", zal in Nieuwen
huys' 'Oost Indische Spiegel' de meest
volledige informatie te vinden zijn, die
ooit op dit gebied bijeen werd gebracht.
Men zou hem dan ook kunnen noemen
"de Dirk Coster" van de Indische let
terkunde.
Dat Hein Buitenweg daar niet in te vin
den is en andere avonturiers wél, die
men later als Indisch niet meer kan
thuis brengen, zegt totaal niets, omdat
inderdaad wat werkelijk Indisch is zó
enorm veel aspecten heeft, dat nu al
veel gemist wordt, wat soms zelfs es
sentieel is, en dat pas veel later een
juister inzicht groeien zal. Maar voor
lopig mag in elk geval de Indischman
die zich zo schrikbarend weinig op zijn
eigen cultureel terrein bewogen heeft,
dankbaar zijn in zijn gelederen een Rob
Nieuwenhuys gehad te hebben vóór het
onherroepelijk te laat is, want na Nieu
wenhuys' generatie zal er niets meer
komen met wérkelijk begrip. Want ik
geloof dat de niet-lndischman in Europa
(dus van Europees én Indonesisch
bloed) nooit iets zal snappen van wat
Indisch (laat staan Indonesisch) is. T.R.
n!lllll!lllllllllllllllllllllllllllllll!lllllllllllllllllllllllllllll!lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllil!lll!llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll|l|ll||||||l|||||!||||||||||!||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||]|||||||||!|]|||||l|!|llll
llllllllllllllllllllllllll>>llll|||!l|l!llllllll||||||||||||j||||||||||||||||||||||||||||||||||!ll|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||ll|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||i||||||||||||||||||||||||||||j|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||j
9
