Van Vliegen Etende Adelaars
Wij zoeken een
rechterhand
Van verschillende kanten kreeg ik
krantenknipsels toegestuurd, waarin
boeken van Hein Buitenweg "op de
hak genomen" worden. Ze zijn gesig
neerd met namen die suggereren dat
het literaire critieken zijn, maar het zijn
doodgewone schampere zure opmer
kingen die uit lagere regionen komen,
zoals we na zovele jaren TV, radio en
Pers zo zoetjes aan al met één oog
opslag hebben leren herkennen.
Het zijn soms die kleine daden, die een
mens - ja de hele maatschappij achter
hem - aan de kaak kunnen stellen als
onwaardig, kleingeestig, dom en wreed.
Een mens kan dan om zo'n kleine daad
buiten zichzelf raken van woede. On
langs las ik over de schrijver Somerset
Maugham, een bedaard, minzaam man,
dat hij met een vriend, een even be
roemd letterkundige, wandelde door
een tuin, toen een nietig diertje, een
slak of torretje, het pad overstak.
Waarop Somerset's vriend (misschien
in gedachten) een schop gaf in de
richting van het insect. Plotseling riep
Maugham: "Doe dat niet!" Maar de
vriend merkte de nadrukkelijkheid in
de stem niet op en gaf nóg een trap.
Opeens wierp de slome Somerset zich
als een lawine op zijn vriend, hem
slaand en ranselend waar hij hem maar
raken kon. Deze heeft het nooit kunnen
begrijpen, evenmin als de blijvende
vijandschap die erdoor ontstond. De
daad werd toegeschreven aan een
vlaag van verstandsverbijstering. Maar
begrijpt U het?
Wel, Hein Buitenweg vinden sommige
mensen, is zo'n "nietig insect". Hij is
het NIET, herhaal ik hier nadrukkelijk.
In zijn pink heeft hij meer gevoel voor
de schoonheid uit het oude Indië dan
hele dozijnen literaire kampioenstrui
dragers in Holland. Maar hij is gewoon
een vriendelijke Hollander met ruim
besef van eenvoudige schoonheden.
Maar goed, in de ogen van de Neder
landse letterkundigen, die het zo heer
lijk vinden te papegaaien met namen
als Kaffka, Baudelaire, Shakespeare
en zo, is Hein Buitenweg zó klein, dat
hij gewoon "ausradiert" is. Okay. Laat
hem zijn gang gaan, toch? Hij doet
werkelijk niemand kwaad en blijft b.v.
de Nederlandse cultuurgroten uit de
weg. Maar wat gebeurt nou af en toe?
Dat er een culturele "kandjeng besar"
een paar stappen opzij gaat (net als die
vriend van Somerset Maugham) spe
ciaal om naar Hein te trappen. Als het
niet zo ellendig klein was, zouden we
het infaam noemen.
Al is "infaam" misschien juist goed,
omdat het het tegengestelde uitdrukt
van wat befaamd, vereerd is. Dit houdt
ook in: grootmoedig zijn, als adelaar
niet naar vliegen happen: een karakter
kwaliteit die meer en meer verdwijnt.
Topletterkundigen dienen kwaliteiten te
bezitten, die hen verering deelachtig
doen worden. Die verspeelt men, als
men naar insecten trapt. Daar kunnen
beschouwingen over literaire waarden
verder gerust buiten blijven. Men ver
gelijkt Somerset Maugham en zijn
gelijken ook niet met insecten om lite
raire waarden, nietwaar?
Eén van tweeën moet dus waar zijn:
1. zij die zich aan zulk gedrag schuldig
maken, verdienen de hun gebrachte
verering niet, 2. hun prestaties zijn to
taliter vals en ze behoren tot de nietig
heden, waar ze anderen naar toe trap
pen. Kies zelf.
Zoals echter reeds zopas werd gezegd:
men is aan deze valse maatstaven al
zó gewend geraakt dat men het niet
meer weet. En dat is waar, als men
aandachtiger om zich heen kijkt. B.v.
op vele sportterreinen, waar vaak al
leen het wereldkampioenschap en ver
handelbaarheid in tonnen of miljoenen
iemand's waarde bepalen - en alles wat
klein is, mag geplukt, vernederd en uit
gestoten worden. En waar men, als
men geld niet het enige en hoogste
acht, ook wel noemt de Gezondheid om
in de sport te vereren, maar geen mens
denkt nog aan ridderlijkheid en de eer
om een zwakkere broeder "menselij
ker" te verslaan.
En in de politiek: het hoog-triomfante-
lijke anti-kolonialisme, dat in sommige
kringen nog steeds kakelend (niet
kraaiend!) van de daken wordt gekre
ten over "kleine insecten" zoals In-
dischgasten of kleine voorbije machtjes
zoals Portugal (maar vooral klein moe
ten ze zijn!), terwijl men zich kronkelt
van serviel eerbetoon aan communis
tische en neo-kolonialen van een veel
erger soort (daar zit de wereld schrik
barend vol van, maar daar verdient men
vaak goed aan!) Maar ach, zo'n hand
jevol Indischgasten in de avond van
hun leven en een klein volkje als de
Portugezen neemt men graag telkens
weer "te grazen", daarbij telkens ap-
plausjes verwachtend van een publiek
dat om de een of andere verbijsterende
reden nog steeds even stom applaudi-
seert voor elke uitnodiging om zulks te
te doen op stomme TV-uitzendingen.
En rol je gewoonweg van je stoel van
verbazing als anti-koloniale woordvoer
ders met opgestroopte mouwen aan
kondigen muilperen uit te delen, en
wat dóen ze? Een kruidenier op z'n
vestje spugen voor koffie! (Waarbij ik
móet toegeven dat men zo'n anti-kolo
niaal voorvechter vaak met treiterende
persvragen in een hoek gedreven heeft,
waar hij op het laatst niet meer uit kon).
Maar ook dat is klein en laf: niet vech
ten, maar treiteren, sarren, "voeren".
Ja, het IS een kleine tijd - de tijd van
de Hordemensen. Hier is geen ontko
men meer mogelijk. Hein Buitenweg,
"know, you are licked" (besef dat je
geslagen bent!). Want dit kleinheids
patroon wordt alleen maar erger en
erger.
Want ach, het is niet wat U denkt: een
klein weggescholen rotberichtje in de
krant, dat men toch gauw vergeet.
Liefst een vrouwelijke.
Voor Lilian in kantoor en toko.
Ijverig, zelfstandig, van alles aan
pakkend, serieus, met hart voor
Tong Tong.
Bel eens op of schrijf.
Want we zitten vaak erg omhoog,
weet U.
Deze berichtjes worden zorgvuldig
bijeen gegaard en in enorm veelvoud
gemultipliceerd regelmatig verspreid
onder boekhandelaren. Deze lezen na
tuurlijk niet alles wat gedrukt wordt,
maar laten zich leiden door deze lijsten
van krantenknipsels, geschreven door
De Adelaars Der Letterkunde. En die
boekhandelaren kopen de "gesigna
leerde" boeken dan natuurlijk niet. Dus
Hein ligt er lelijker uit dan U denkt.
En dat gebeurt over de hele linie met
veel meer schrijvers dan U wel denkt,
die al lang in de klauwen gevallen
zijn van de Club der Adelaren.
Die Club heeft Adelaren op divers ge
bied, zoals b.v. het anti-kolonialisme,
het neo-fascisme, het anti-Christelijk
streven, enz. enz. Ze hebben zich alle
maal zeer welbespraakt ingedekt met
schone leuzen en beginselen.
Ze hebben allemaal twee dingen ge
meen: het zijn lafaards en ze hebben
een sadistisch plezier in het vertrappen
van mensen die klein verklaard zijn.
En ze hebben de absolute macht. Wee
ons. Wee ons. Maar vooral: wee de
kinderen en kindskinderen na ons.
Want waar valse adelaars het verkeer
de voorbeeld geven, en op enorme
schaal worden nageaapt door eenden,
kippen en ganzen, zijn langzamerhand
lafheid en sadistisch plezier normale
maatschappelijk structuur geworden.
Berichtjes als hiérnaast geciteerd zijn
regel geworden in de maatschappij
T.R.
MAN IN WATER GEGOOID -
TIEN MAANDEN
DE HAAG (ANP) De rechtbank
in Den Haag heeft gisteren de
broers P. J. L. (21) en Th. A. L.
(26) uit Den Haag ieder veroor
deeld tot tien maanden gevange
nisstraf met aftrek van voorar
rest.
In de nacht van op 4 maart gooi
den zij na een café-ruzie de
Marokkaan Mohammed Abous-
har (35) in een singel. De man
kon niet zwemmen, en verdronk.
Omstanders hadden geen poging
gedaan de man te redden.
(Zowel dit type moord als zijn
vergoelijkende straf zijn sympto
matisch geworden in onze be
schaving - Red. TT.)
3
