MY MOST UNFORGETTABLE CHARACTER
KERST- EN
NIEUWJAARSWENSEN
ik
"INGET MATI" „AD PATRES"
Fa. Johs. Ouwejan Zn.
In ons nummer van 15 Augustus schre
ven wij over Ah Franken het artikel
"Zonder vrees of blaam". Nogal be
schroomd vroeg een enkeling mij of ik
daarmee niet dl te veel lof "opgesta
peld" had over deze figuur en dat er
meer "gewone bijzonderheden" ver
meld hadden kunnen worden. NEEN.
Gewoon zijn wij allemaal. En gewone
verdiensten hebben wij alletnaal. Maar
zeldzame eigenschappen horen met na
druk vermeld te wordenook al omdat
ze in deze tijd steeds zeldzamer worden.
DUS. noemde ik ze: Ab was een MOE
DIG mens (en de meesten van ons
weten niet eens hóe laf de doorsnee
mens tegenwoordig leeft!) en hij was
door het NOOIT denken aan blaam
(verdiend of onverdiend) op mensen
of toestanden een ONAFHANKELIJK
EN VRIJ mens. Ook uiterst zeldzaam
voor ons, conventionele mensen, die al
tijd rekening houden met schuld of
laster. Het merkwaardige is, weet U,
dat zulke mensen ONSCHENDBAAR
zijn. Dat zult U later wel ontdekken.
Intussen hier graag een andere getui
genis over Ab Franken, waarin dus
"gewone bijzonderheden" staan - en
dan begrijpt U dat ze dus toch wel
ONgewoon moesten zijn. - Red.
Hij was kapitein van het voormalige
KNIL en commandant van een klein
kamp in Japan. Ik was 18 jaar oud,
krijgsgevangene nr. 49; hij, de kapitein
was nr. 1 (ichi-ban). Zijn deputy was nr.
2, een luitenant met name Riepema. Nr.
3 was de kampdokter De Wolf. Dan een
reeks van nummers tot en met 145,
van wie nr. 8 sergeant-majoor Top, nr.
11 Ravenswaai, nr. 48 een mede-Steur
tje Wendersteit, nr. 77 (nana dju nana)
Afriek Goudsmit, ook een Steurtje, nr.
98 soldaat Bloemen vele anderen
welke ik me nog goed kan herinneren.
De kapitein, A. L. Franken, had het niet
gemakkelijk: met honger en slaag om
je heen was er veel ontevredenheid, en
de schuld werd vaak naar onze baas
geschoven. Dikwijls moest hij slaag en
klappen incasseren terwille van de me
de krijgsgevangenen. Velen stierven in
het kamp. Er was geen contact met
Java en Nederland, doch onze kapitein
Franken wist veel van de Jap gedaan
te krijgen. Hij was van alle markten
thuis, speciaal op het gebied van mu
ziek en componeren van kampliedjes.
De gave van hypnotiseren was hem
ook gegeven. Vele Japanse kampbe
wakers kwamen bij hem om raad en
handel; zodoende kwam er enig leven
in het krijgsgevangenenkamp.
Vele medegevangenen werden moede
loos: geen bericht van huis, geen hoop
en geen toekomst. De kapitein probeer
de al het mogelijke: hij hield Zondag
diensten, gaf bijbellessen, hij instru
eerde de jongeren in etiquette, wij
leerden van hem de gramatica van de
Nederlandse taal. Hij leerde van mij de
Steurtjestaai. "Wahdoeh deze" was zijn
lievelingswoord. Verder onderwees hij
ons in de Engelse en Japanse taal. In 't
kort, wij spraken in allerlei talen: Ja
pans, Engels, Dutch, Maleis en Steur
tjes. Ook instrueerde hij ons in de ge
heimen van Judo. In zijn kamer had hij
een boek, getiteld "Het volkomen Hu
welijk", dat graag werd gelezen.
Toen onze commandant nog luitenant
was en in Magelang diende, maakte hij
kennis met Pa; als jong officier en in
de latere jaren was hij altijd geïnteres
seerd in Pa's werk. In Magelang stuur
de hij vaak de jonge Steurtjes het voet
balveld op, omdat hij zelf een ster was
in de MOT-club. Hij was een goed
athleet en brak het record in hoog
springen.
In het kamp in Japan organiseerde hij
sport-festiviteiten tegen de Japanse sol
daten en mijnwerkers. Van de Jap kre
gen we dan ook vrij veel gedaan: er
was een goede voorziening in het ont
vangen van Rode Kruis-pakketten,
compleet met boter, vlees, suiker, zeep
en winterkleding. De verjaardag van
de keizer werd uitgebuit op het sport
veld, en we hadden een "overvloedige"
dag. De kapitein kreeg het zover, dat
we brieven naar huis konden schrijven.
Hij hielp mij met het opstellen van brie
ven in de Engelse taal, een brief naar
Pa en een brief aan een meisje in
Bandoeng.
De band tussen de kapitein en de
kampgenoten is altijd goed gebleven.
Na de oorlog, toen wij door de Ameri
kanen werden verzorgd, kwam hij ons
vaak opzoeken.
Vanuit Manilla werd hij naar Samarinda
overgeplaatst en bevorderd tot majoor;
hij werd plaatselijk Militair Comman
dant van Oost-Borneo. In Samarinda
vond hij vele Steur-meisjes terug, de
jongere garde van 1944, welke hier te
werk was gesteld in de Japanse hospi
talen. Onze kapitein Franken zorgde
voor hun welzijn. Via hem kregen wij
contact met onze pleegzusters, waarbij
ik mijn zuster Elly ontmoette en verliefd
raakte op Maantjeen later "wah,
ik trouwen tegen haar". Vele andere
pleegbroeders ook trouwen, trouwen.
Een Steurtjes groep werd in Balikpa-
pan gevormd, kapitein Franken was
actief medewerker
Een man, een niet-Steurtje, die toch zo
veel werk gedaan heeft voor Pa. Achter
prikkeldraad en in 't kamp heeft hij het
goede getoond. Zijn voorbeeld en goe
de leiding moeten een aansporing zijn
voor vele Steurtjes om Pa's werk te
blijven voortzetten. Zoals kapitein Fran
ken het eens in het kamp uitdrukte:
"Wahdoeh, Pa van der Steur hij zorgen
goed voor de arme Indo. Ik als kapitein
wil ook proberen goed te doen."
Rien Leydecker
Ook dit jaar bestaat voor onze abon
nees de gelegenheid om voor de
Kerst- en Nieuwjaarsviering vrienden
en kennissen (of alle Indischgasten!)
gelukwensen aan te bieden voor een
VAST TARIEF: f 5,per annonce.
Zoals U weet doen vooral Kerstnum
mers van Tong Tong meer dan alle
nummers in Indische kringen de ronde
en wordt de pagina met gelukwensen
gespeld van de eerste tot de laatste
letter om oude en langvergeten sobats
weer te ontdekken.
Géén standaardwensen waaruit U een
keus moet doen, maar U bent geheel
VRIJ om uw eigen wensen uit te spre
ken "in alle talen", MET EEN MAXI
MUM van 10 WOORDEN, EXCLUSIEF
UW NAAM.
Inzendingen moeten uiterlijk 8 decem
ber binnen zijn. Onherroepelijke slui
tingsdatum!
De wensen mogen op uw girostrookje
geschreven worden, MAAR DUIDELIJK!
Begrafenis-
en Crematie-Onderneming
Opgericht 1924
ROUWKAMERS
en ONTVANGKAMERS
AIRCONDITIONED
kantoren: Fred. Hendriklaan 7
Den Haag, Tel. 070-556427 (3 lijnen)
Heden overleed, voorzien van de Ge
nademiddelen der H. Kerk, in de
ouderdom van 73 jaar, onze lieve
man, vader, grootvader, behuwdva-
der, zwager en oom,
ARTHUR FELIX JUSTINIAN
DE ROZARIO
gep. Referendaris Dep. v. Fin. en
oud-Hoofd Personele Zaken Ned.-lnd.
Douanedienst;
Drager van het KNIL-oorlogsherinne-
ringskruis; Ere-lid en oud Rector Se-
natus v.m. Bat. Stud. Corps; oud-
H.B.S. lid en wd. Bondsvoorzitter
Indo-Europees Verbond (I.E.V.); oud-
Raadslid Gemeente Leidschendam;
oud-Hoofd Adm. T.N.O. Instituut.
Leidschendam, 2 November 1973
de Ruygstraat 31
mede namens de kinderen,
kleinkinderen en verdere
famlilieleden
W. A. de Rozario-van der Eb.
De crematie te 's-Gravenhage heeft
op 6 November 1973 plaats gevonden.
19
