FONTEIJN van DJOKJA juwelier
BARNSTEENHORST 386, Den Haag, Tel. 070 - 85 51 34
Voer voor filosofen: RIJST
BIJ HET
ODYSSEE-ACHTIG AROOM
REINOSAN
dari Singer
2) "Haat van Tante"; meestal met iets
langere e uitgesproken (dus tantee)
door Indonesiërs; hoogstwaarschijnlijk
afgeleid van "Gat van Tante", al is de
herkomst van de naam onbekend: het
is een gapende opening in de ooster-
pier van het kanaal, vaak gebruikt als
kortere doorsteek.
3) Toeroen lajar; boeang djangkar
zeilen neer; anker uit-Naek lajar; ang-
kat djangkar zeilen op; anker op.
Grote Tji,
"Pasar Ikan" is een prachtig gedicht,
waarmee je vele gecanoniseerde po
ëten in je zak stopt. Zó maar.
Je reist eerste klas, hoewel ik ervan
overtuigd ben, dat je je tussen de
geuren van ketoepat, nangka, krètèk,
menjan en die gezellige kolendamp,
meer op je gemak zult voelen (glas
ruiten dicht in de tunnel van Lampe-
gan.)
Graag geef ik mijn Oost-Indische inkt
vis voor jouw grandiose versregels
met dat Odyssee-achtige aroom van
verse bawal en djambal kering.
Poekoel teroes prieng, of, zoals wij in
de schaduw van de "bedeesde brui
den: Gedeh en Pangrango" plachten
te zeggen: "Hantem waè, kang."
je
Eppie Doeve
Wie verbaasd mocht zijn dat deze
Anak Bandoeng (en in hart en nieren
Anak Goenoeng Soenda) zó enthou
siast zou kunnen zijn over Pasar Ikan,
dat immers "écht van Anak Betawie
is", willen we herinneren aan het In
donesische spreekwoord: "Asem goe
noeng, asin. laoet": het zuur van de
bergen en het zout van de zee (twee
uitersten) ontmoeten elkaar in de uiter
ste perfectie (van b.v. ook een subliem
gerecht).
Mijn hart gaat altijd open voor zulke
mensen, die met al hun liefde voor
hun eigen geboortestreek tóch zó
"ruim geboren" zijn dat ze ook het
mooiste in andere streken in één oog
opslag herkennen en waarderen. In
het "les extrêmes se touchent" ligt
altijd een openbaring van de Enige
Waarheid.
O, o! En dan die zeldzame saté van
beloet (aaltjes) in Lampegan. En aan
de trein de pakjes van droge taotjo,
die je zo fijn kon meenemen als je de
zee op ging bij Pasar Ikan, voor de
nasi tiembel! "Les extrêmes se tou
chent" inderdaad. Speelt in de Neder
landse cultuur het nivelleren misschien
wel de belangrijkste rol, in Indonesië
wordt de grootste bekoring van het
leven nog altijd gevonden in de vele
ontmoetingen van uitersten. Voor het
uitstapje van Pasar Ikan naar Lampe
gan "noehoen pisan" aan Eppo!
Rijst is het graan van het Oosten, van
het tere groene lentewaas over stille,
spiegelende watervlakten aan de voet
van sierlijke heuvelkammen.
Naar het woord van de Chinese dichter
moeten ongekookte rijstkorrels licht
en blank zijn als de blaadjes van
pruimebloesem, die ronddwarrelen op
de voorjaarswind.
Rijst is het graan der tevredenheid.
Een kom rijst en een visje zijn nog
altijd dagelijks voedsel voor vele te
vredenen onder een strodak.
Volgens metafysische voedingsleren
is rijst het graan der wijzen.
Tarwe maakt de geest praktisch en zet
aan tot energie en prestatie.
Maïs woelt het zieledrap los en maakt
wreed en agressief.
Maar rijst is het koele graan, dat leidt
tot bespiegeling en meditatie; voer
voor filosofen.
AVENUE, Aprilnummer 1974
Noot: steeds meer en steeds nadruk
kelijker wordt in Nederland de lof ge
zongen van de rijst. En groeit het
aantal principiële rijsteters met de dag.
We vragen ons af wat de Indischgasten
nu doen, die vijftien jaar geleden met
grote zelfbewustheid aankondigden
voortaan aardappelen te eten i.pl.v.
rijst. Als een vorm van ideale assimila
tie. Sambal hadden zij uiteraard al
meteen afgewezen, om van soja-pro-
ducten maar te zwijgen (tempe en ta
hoe). En dat alles vaak met bestraf
fende blikken in de richting van Tong
Tong.
Want wij hadden de euvele moed al
van de eerste dag van ons bestaan af
te voorspellen dat Nederland naar
Indië zou "assimileren" - en kijk eens
hoe nu al de soja-producten onze
markt beginnen te veroveren! Ook
denken we aan de mensen die destijds
santen verwierpen voor melk. En nog
steeds wemelt het in onze rangen van
Met het woord "Odyssee" heb je ove
rigens Pasar Ikan recht in de roos ge
troffen. Wat Europese havens namelijk
missen, hebben juist die kleine haven
tjes in de Tropen: een heel specifiek
"aroma" van de eeuwige tochten van
Odysseus met kleine, kwetsbare
prauwtjes tegen verschrikkelijke ge
varen, in Avontuur en Brani Mati, ge
dreven door Het Lot
T.R.
mensen die elk Nederlands boek (hoe
dom of plat ook) verkiezen boven elk
boekske echte Indische lectuur, en de
vaderlandse geschiedenis voor de In
dische. Dit gemakkelijk essentiële
waarden weggooien voor oppervlak
kige die nu eenmaal een "likkerige"
reputatie hebben, zit er bij massa's
mensen, ongeacht de nationaliteit, al
generaties lang diep in. Op de mail
boten naar Indië had men er bijtend-
spottend een bepaalde term voor: "Je
vaar en je moer voor een haarkam!",
naar men zegt door uitgezonden fuse
liers geleerd aan (en later terug-over
genomen van) Egyptische verkopers
van flut-rommel in Port Said.
ii ii
bij uw
drogist
of
apotheker
The Singer Import b.v. - Leusden
11
