-Qigen piekeranó
by <~P. de (S/éneótet
DE COPY STROOM
ERGERNISSEN?
Dezer dagen viel me door een toeval een vergeeld dichtbundeltje in handen van
P. A. de Génestet 1850), een "onbelangrijk dichtertje" zoals er zoveel waren
en zijn in de Nederlandse letterkunde. De naam is de doorsnee Indischman maar
vaag bekend en tegenwoordig spreekt men nauwelijks meer van hem bij be
oefenaren van de letterkunde in Nederland, die zich dagelijks volstoppen met
stof, waar de Indischman niet de flauwste notie van heeft.
Ikzelf raakte geboeid door de nederlandse letterkunde in mijn kweekschooltijd
en ik kocht in die tijd samen met mijn studie-kontjo Pih Vodegel "alles wat los
en vast was" op dit gebied bij de tweedehands boekhandels en op rommel
markten. In deze periode leerde ik BUITEN SCHOOL al enorm veel méér van
de Nederlandse maatschappij dan de doorsnee Indischman NU zelfs hier in
Holland. Veel van wat mij tóen mooi toescheen, heb ik later weer weggeveegd
als compleet waardeloos of slappe namaak van buitenlandse literatuur (wat nog
steeds 80% uitmaakt van de huidige Ned. Letterkunde).
Ongemerkt is echter veel blijven hangen van allerlei vormen van critisch denken
over de geest van de tijd, "erffouten" in het burgerschap en "stereotype on
deugden" van het Ned. volk. Ik zocht die passages en studie niet speciaal op,
want ik moest nog leren de weg te vinden. Maar tóen al raakte ik vertrouwd
met tal van maatschappelijke verschijnselen in het vaderland, waar elke Indisch
man NU voor het eerst kennis leert maken met de harde vuist van het werkelijke
leven.
Maar tóen was elke Indischman ronduit geschoffeerd door mijn "anti-Neder
landse" opinies, die mij nota bene waren bijgebracht door de vaderlandse
cultuurdragers nomor satoe! Ik zou uit de "Leekedichtjes" van De Génestet
zonder de minste moeite een hele ris uitspraken kunnen halen die NU door de
Indischman NU als de vanzelfsprekendste waarheid geaccepteerd zouden wór
den. Maar vooral de kleine beschimmelde bleekneusjes van een halve eeuw
terug namen er kennis van met grote geschoktheid over zoveel "anti-
Nederlandse" mentaliteit.
Daardoor ook heeft decennia lang (tot zelfs in Holland toe) elke kwaadwillige
en domme windbuil altijd direct hele kudden onwetende Indischgasten tegen
Tjalie en Tong Tong kunnen opruien met de "moordkreet" Anti-Nederlands!
Vooral als het een titeldrager, cultureel of hoofdambtenaar was. Ons blad heeft
er zijn portie van gehad! Maar ik ben zulke opruiers toch wel dankbaar: ze
hebben onze lezerskring geselecteerd en de ruggegraatloze napraters weg
gezuiverd, waarvan Du Perron al dichtte: "De kuddedieren zijn fameus ge
schrokken!" Met excuus voor omissie van het rauwe maar perfecte woord dat
Du Perron zélf gebruikte! Maar het zijn inderdaad de "distancieerders" en
"gauw-gecompromitteerden" op gezag van EEN ANDER, die gauw overal "fa
meus van schrikken" en in de dubbele dekking gaan met een haastig "mij niet
gezien"! En dus NOOIT eigen inzicht opbouwen. Want alleen dat kan maken dat
men er telkens tóch weer "in luist", dus: levenslang imitator en naloper blijft.
En dat is de meest notoire eigenschap van de bourgeoisie. In dit steeds gezetener
en veiliger Holland dat al zo lang bourgeois is tot zelfs in de meest socialistische
kringen, wordt dit typisch koloniale karakter steeds erger
Misschien zou het wel goed zijn als we een groot aantal vijfde- en zesde rangs
dichtertjes weer gingen lezen. Omdat zij zich meestal bewegen op "zwak-intelli-
gente" terreinen met een woordgebruik dat zij aankunnen. En dat geldt per sé
NIET voor "domme Indischgasten", maar vooral voor hele kudden hoog-culture-
len, die bij al hun glorie meestal ook alleen maar nalopers zijn van de wérkelijk
groten in het buitenland
Hou overigens al die mensen in de gaten die te gauw "anti" roepen. Meestal
hebben ze geen of een slecht karakter.
P.S. Naar aanleiding van zulke opmerkingen heeft men mij wel eens gezegd:
"Welk nut hebben ze in zulk een klein blad dat toch niemand leest?" Het ant
woord: 1. Er zijn meer mensen dan U denkt die Tong Tong tóch stiekum lezen,
al willen ze er in 't openbaar niets van weten. 2. Voor onze eigen lezers, die er
vaak de bevestiging in vinden van wat ze al lang zélf doorgrondden. 3. "Just for
the record": op de een of andere manier komt het namelijk later tóch bij de
massa (die immers altijd "fünfzig Jahren zu spat" is) en dan weten onze klein
kinderen: de Indischman had véél waarden al door, vóór deze tijd nog rijp was
Men zal later de Indische groep blijvend hoger aanslaan.
In de serie "In het Spoor van Tong
Tong" is de bijdrage van deze week
helaas komen te vervallen (en wordt
pas in het volgend nummer geplaatst),
wegens de ongewone toestroom van
copy, hoofdzakelijk van "lange lappen".
In de komende maanden zal wel meer
copy in de verdrukking raken en cor
respondentie blijven liggen. We hebben
maar twee handen
In het laatste nummer van Tong Tong
van 15 maart nr. 17, las ik het artikel
"De Stierenrennen of Kerapan Sapi",
dat deze rennen alleen op Madura
worden gehouden, "nergens anders in
Indonesië".
Maar in de drie jaren, die we op Djem-
ber (Besoeki) doorbrachten, in de 30-er
jaren, hebben we meer dan eens deze
rennen, uit Madoera bijgewoond.
Dat was altijd een gebeurtenis op de
Aloon-Aloon, die veel publiek trok. Ik
zie die mooi opgetuigde stieren nog
zó voor me, met het parasolletje op
de kop.
Volksdansen, enz. werden toen niet
uitgevoerd.
Mogelijk gaat men van Madoera nu
niet meer naar de overkant, vanwege
de vele onkosten.
Waarom speciaal Djember indertijd de
eer genoot van deze bijzondere ver
toning, weet ik niet. Misschien, omdat
in dat deel van Oost-Java veel Madoe-
rezen werkzaam waren op de onder
nemingen.
En nu wil ik deze tjampoer-adoek-brief
besluiten met mijn goede wensen voor
de gezondheid van Meneer Tjalie en de
raadgeving zich niet te veel te ergeren
aan alles en nog wat. Dat veroorzaakt
alleen maar spanningen.
Vriendelijke groeten aan U allen,
gaarne
Mevr. B. v.d. Ende-v. Huffel
1. Dank voor de correctie over de
stierenrennen.
2. Wat wij gemeenlijk onder spannin
gen verstaan (een soort opgewonden
heid) is een heel ander soort spanning
dan die, die de verhoogde bloeddruk
doet ontstaan. Attaques hebben meest
al plaats in de nanacht of de vroege
ochtend als de patiënt zich op geen
enkele wijze had opgewonden.
3. Veel schijnbare ergernissen in Tong
Tong winden mij in het geheel niet op.
Ik registreer alleen Indische reacties
van onbehagen voor latere generaties
die bij het lezen van Tong Tong zullen
weten dat de Indischman van heden
wel degelijk scherp heeft opgelet en
critisch heeft geoordeeld.
T.R.
3
