HET GELUK VAN HET JAGEN
Priet-Praet Met Oud Sumatra Jagers (III)
"TOBAT, TOBAT
GROOT EET!
"INGET MATI" i „AD PATRES"
Fa. Johs. Ouv/ejan Zn.
"De jacht behoort tot het zuiverste repertoire
van het menselijk geluk".
JOSé ORTEGA Y GASSET
(De Wet tot bescherming van in het
wild levende dieren 1931.)
In aansluiting op mijn artikeltjes "Priet-
Praet met oud Sumatra jagers (zie
T.T. No. 14 dd. 1-2-1974 en No. 16 dd.
1-3-1974) treft u in dit nummer een lijst
aan van dieren "welke niet mogen
worden bejaagd, gevangen, gedood,
levend of dood verhandeld of in eigen
dom gehouden".
Hier volgen van no. 1 t/m 25 de streek
naam (nama Daerah) (met tussen haak
jes de latijnse namen) van die dieren.
1. Binatang hantu, singa puar (Tarsius)
kukang jenis-2
(Het spookdier. Bestaan hier meerdere
soorten van en wie kent ze?)
noceros Sumatransis) 3. Badak2.
2. Orang Hutan, mawas (Hilobatidae)
3. Badak (Rhinoceros sondaïcus, Rhi
noceros Sumatrensis. 4. Tapir, cipan,
tenuk (Tapirus indicus). 5. Kambing
hutan dari Sumatera - Sumatraanse
bosgeit (Nemerhaedus sumatrensis)
(wordt met dit dier de zeer zeldzame
Sumatraanse berggeit bedoeld?)
6. Trenggiling, peusing (Manis javanica)
7. Marabu, bangau tongtong (Leptepti-
les javanicus). 8. Kuntul, bangau putih
(Jenis Jenis Egrette dan Dubulces ibis)
(De zilverreiger en witte ibis?)
9. Kowak merah (Nycticorax caledoni-
cus). 10. Alap-Alap putih, alap-alap ti-
kus (Elanus hypoleueus). 11. Burung
udang, raja udang (Alcedinidae) 12. Ju-
lang, enggang, rangkok, kangkareng
dsb (de neushoorn-vogel) (Buceratidae)
13. Burung madu, jantingan, klaces
(Nectariniidae). 14. Burung sesap, pen-
ghisap madu (Meliphagidae) (Wat is
het verschil tussen een Burung Madu
(honingvogel) en een Burung Sesap,
penghisap Madu (honingzuiger)? Wie
weet het? 15. Gajah (Elephas indicus)
(Denkt u er aan: vroeger schreven we
dit zo: GADJAH. Nu: GAJAH). 16. Men-
jangan, rusa, sambar (Jenis-Jenis Cer-
vus dan rysa) (herten). 17. Kidang,
muncak (muntjak (Muntiacus muncak).
18. Kancil (kantjil), pelanduk (Jenis-Je
nis Tragulus). Mapuh (napuh) (dwerg
herten). 19. Macan kumbang (Felix
pardus) (Waarschijnlijk wordt met dit
dier bedoeld de Nevelpanter, aange
zien de gewone Soendapanter op Su
matra niet voorkomt.) Op Java wordt
de zwarte panter: Matjan Kombang of
Gogor genoemd. 20. Kuau (Argusianus
argus). (Burung kuau Argusfazant)
Hóórt U de schallende roep van deze
schitterende vogel door het Suma
traanse bos?Koe-a-woewoeh!
Koe-a-woeoeoe MM 21. Beo
jenis Nias (Gracula robustus atau fu-
labus robustus). 22. Burung-Burung a-
lap-alap, Elang a.(Acciptridae) b. (Falci-
nidae). 23. Macan gembong/harimau
loreng Sumatera (Felis tigris Sumatra-
na (De Sumatraanse tijger). 24. Kelinci
liar Sumetera (Nasolagus notsobei(l)
(De "wilde" Sumatraanse haas). 25.
Musang air (Cairina scutulate) (De ot
ter).
G. H. Bartman
Toen een dame onlangs in een gesprek
om allerlei kleinigheden telkens weer:
"Allah tobat!" opriep, vroeg ik haar
langs m'n neus weg: "Waarom zegt U
dat? Weet U wat tobat betekent?"
schrok ze heel erg, en vroeg nogal
benauwd: "O ja, betekent dat dan
wat?" Ik zei: "het betekent: berouw."
Ze haalde nogal opgelucht adem en
zei toen: "O ja? Dat heb ik nooit ge
weten! Ik zei het altijd zo maar
Waarvoor moet je berouw hebben?"
"Ja, dat moet U weten! U weet wel wat
Allah is, natuurlijk? "Ja. God. God - be
rouw! Een beetje overdreven, vindt U
ook niet?"
Het gesprek liep dood in moraal en
religie, maar het was frappant dat die
dame zo schrok. En U weet natuurlijk
ook, hoe dat kwam. Opgroeiend "toen
froeher" met een Indonesische taal om
ons heen, die we vaak slechts kenden
van losse zinnetjes en uitroepen om
ons heen, namen we gedachteloos
heel wat over als exclamatie sadja.
Zonder soms te weten wat die over
genomen woorden betekenden of in
welk (eventueel lager of ordinair) mi
lieu ze gebruikt werden. Als we daar
dan later voor op de vingers getikt
werden, schaamden we ons dood en
gebruikten het betrokken woord nooit
meer. De betrokken dame bedacht op
eens met een schok dat "tobat" wel
eens een onoirbare betekenis kon heb
ben.
Nu, in Holland, zitten we met massa's
onoirbare woorden om ons heen, en
we hoeven naar hun betekenis niet
eens te raden. Door letterkundigen en
andere culturelen zijn ze in het Alge
meen Beschaafd gebracht en worden
als "normale kost" voor de TV ge
bruikt. Dat noemt men "eerlijk". Jam
mer dat veel van die woorden voor ons
nog steeds geassocieerd zijn met be
paalde soorten scholieren, die ze ge
bruikten bij de toiletten of zo. En onder
Onder de verschillende heerlijkheden
welke men in een Eindhovens restau
rant genieten kan is ook een portie
SATE BROOD verkrijgbaar tegen de
civiele prijs van f 3,50. Ik heb nog
nooit brood bij sate gegeten. Misschien
smaakt het heel lekker, hoewel ik de
kombinatie vreemd vind. Zal me toch
maar houden aan de vertrouwde Ion-
tong of ketoepat!
Van vreemde kombinaties gesproken.
Je eet toch geen lodeh bij de hutspot,
erwtesoep met boemboe bali of bruine
bonen en spek in de soto babad!
Nou dan!
Zo las ik in een Eindhovense krant:
"Babi pangang (ze schrijven hardnek
kig pangang en nooit pang-gang) met
frites"3,50.
"Energieballen in babi pangangsaus
met frites3,50."
Grote goden! Wat is dat nou weer!?
Eerst hadden we bami-ballen, toen
nasi-ballen en nu ENERGIEBALLEN!
O ja, weet u waarom veel mensen zo'n
kleine vierkante mondopening hebben?
Juist, om beter de frites te laten pas
seren!
En dit las ik in een pocketboek van
Edward S. Aarons, getiteld: Opdracht
Blanke Radja. Ik citeer uit pagina 97:
"Toen hij weer aangekleed was, kwam
een van de in rok gehulde bedienden
van de Koean Diop de kamer binnen
met een maaltijd van saté en een
rojak-salade van boonspruiten, chili,
pindasaus en vispasta. Hij at met ver
rassende smaak".
Einde citaat.
Vraag: Wat is een rojak-salade van
boonspruiten, chili, pindasaus en vis
pasta? Is-dat heerlijk? En hoe eet men
"verrassend smakelijk"? Wie dames
en heren? Is het u ook niet opgevallen,
dat men in dit land "sate" uitspreekt
met de klemtoon op de tweede letter
greep? Zou dat deftiger klinken dan
normaal? Moet u eens op letten. Je
kunt hier de gekste dingen beleven.
Maar altijd is het wel: Jelahjerot!
G. H. Bartman
Begrafenis-
en Crematie-Onderneming
Opgericht 1924
ROUWKAMERS
en ONTVANGKAMERS
AIRCONDITIONED
Kantoren: Fred. Hendriklaan 7
Den Haag, Tel. 070-556427 (3 lijnen)
een bepaald slag opsnijers in canti-
nes. Daarom valt het niet mee ernaar
te moeten luisteren. Maar het zal wel
moéten. Om de wille van de rustige en
vriendelijke assimilatie. Hoe denken
onze lezers erover?
T.R.
18
