'S AVONDS VERMOEID NAAR BED?
GEEN ENERGIE?
Aktief
VITALE POSITIEVE GEZONDHEID
VOOR MAN EN VROUW
KALIBER 22
Gelezen
Dit nieuwe, natuurlijke antwoord
kan voor u de oplossing zijn.
9
in een boek, dat in 1940 in Am
sterdam werd geschreven. Het gaat
over Noord-Sumatra. Hier en daar heb
ik er wat uitgelicht, opdat U mee kunt
genieten.
Gamelan.
"Een gamelan is een stel Javaansche
muziekinstrumenten, in hoofdzaak be
staande uit verschillende grootere en
kleinere gongs en andere metalen bek
kens liggend in rekken geplaatst".
Dendeng.
"Thuis liet ik van het zwijnenvlees
dendeng maken (fijn gesneden lapjes
vleesch met kruiden ingewreven en
daarna in de felle zon eenige dagen
gedroogd, zoodat het geruimen tijd kan
bewaard worden".
Ajam alas.
"Boschhanen kraaiden hun hoogste
lied". (Ik zou er bijgevoegd hebben;
Twiet, twiet, twiet! Wiedewiet I
Ik kan me natuurlijk vergissen, maar ik
meen toch in Ardjasa een nogal schor
geluid opgevangen te hebben, onge
veer zó klinkend;
Kr...èèk! Krèèk! Kreèk)
Schrijvend over een collega-planter in
Noord-Sumatra:
"De arme kerel, een jonge man nog,
was in het geheel niet opgewassen
geweest tegen de eenzaamheid en bo
vendien was hij geen jager, ZOODAT
HIJ ZICH GEDURENDE ZIJN VERBLIJF
ALDAAR UITSLUITEND HAD GEVOED
MET RIJST, BOTER EN SUIKER".
En over de orang Batak;
"Een luid gejuich steeg op toen de
zwartjes mijn beslissing vernamen".
Overigens heeft hij het over "Batak
kers". Hij weet natuurlijk niet dat Ba
takkers paarden zijn in de Bataklanden
gefokt.
Heeft U wel eens "jonge klappertak-
ken" gezien?
Kantjil (dwerg-edelhertje)
Nieuwe vangsten waren er door de
inboorlingen niet gebracht.
Ramboetan een behaarde Indische
vrucht.
(Gelukkig maar ja dat Philishave is uit
gevonden. Anders hoe deze I
"Eindelijk verminderde de stroom la-
rons uit het gat eenigszins, waarop
Djalip met zijd teil naar de keuken
verdween om daar de vleugeltjes te
verwijderen en de larons te koken".
(Worden larons gekookt of geroos
terd?
En dan is het boek bijna uit. De schrij
ver gaat met de boot naar Nederland
terug en als hij in Rotterdam aankomt
schrijft hij: "De ontmoetingen met
zwartjes waren nu ten einde en overal
zag men weer de blozende, flinke kop
pen van de gezonde Hollandsche jon
gens
G. H. BARTMAN
CAPSULES
Als u 's avonds oververmoeid bent,
geen energie meer bezit, kan dat be
tekenen, dat u de natuurlijke vitaminen
nodig hebt, zo noodzakelijk voor de
juiste bloedtoevoer naar de spieren
van het lichaam en naar de hersenen.
Neem daarom Aktief Capsules. Deze
combineren hoge concentraties van
tarwekiemen (de rijkste bron van
groei"- en ,,energie"-vitaminen) met
andere natuurlijke vitaminerijke con
centraties. Aktief Capsules zijn smaak
loos, werken niet gewoontevormend.
U zult verbaasd staan over de invloed
van Aktief Capsules op uw energie
en welzijn. Begin vandaag nog met
Aktief Capsules. Verkrijgbaar bij apo
theker en drogist, f 4,65 per kuur.
Nu verkrijgbaar in handige doordruk-
verpakking.
vervolg; "Zwarte Kunst in Oud-Batavia"
Vlak naast de waarzeggers liggen de
kwakzalvers (ook vaak Chinezen), zo
als men destijds alle geneesmeesters
zonder Europees diploma beschouwde.
Immers, deze heren pasten bij hun be-
handelng allerlei hocus-pocus toe. Zo
was er een zekere Aracander (uit Ara
kan, in Birma), die beweerde ziekten
te kunnen genezen door "zekere to
verijen en onchristelijke maniere van
doen".
Deze ongediplomeerde had zelfs een
grote aanhang! Doch ook het ras der
doekoens bleek tot in onze dagen on
sterfelijk.
Werkte het "bijgeloof" meestal onder
gronds, aan de dag kwam het door
de openbare bloemenoffers. Men den-
ke aan de bloemenmassa's, uitge
strooid op de kruispunten der wegen
en op kerkhoven. Kruispunten zijn in
de ogen der eenvoudigen bedenkelijke
plaatsen. Ik heb jaren lang vlak bij een
gewoond en onze bedienden vreesden
meer dan eens voor ons leven en
gezondheid.
Vandaar de veelvuldige offers op die
kritieke plekken. Ook de Bataviase
Kerkeraad ontgingen die offeranden
niet. Zelfs merkte zij op, dat ook som
mige Christenen zo ver gingen, om de
afgoden bloemen te brengen! Daar dit
een zaak was, "strekkende tot bevor
dering van de afgoderije en om de loop
des Evangeliums te stuiten" werd zelfs
de Gouverneur-Generaal er bij gehaald,
wederom Anthonio van Diemen. Dit ge
doe met bloemen viel daarom des te
sterker op, aangezien het toen nog
géén gebruik was om de graven der
dierbare doden met bloemen te ver
sieren. Dit is bij ons pas met de Ro
mantiek begonnen 1800).
Er was echter ook veel bijgeloof, dat
tegen het Christendom aanleunde, en
b.v. met de Sacramenten afgoderij be
dreef. Zo betreurde het de Kerkeraad
in 1648, dat de Inheemsen meenden,
dat de toediening van het H. Sacra
ment des Doops geen bezegeling was
van God's trouw en liefde, maar dat
het ontbreken van het Doopwater hen
"absolutelijk van hun zaligheid zou be
roven". Vermoedde de Gereformeerde
Kerkeraad hier Roomse zuurdesem,
binnengedrongen vanuit de Portugese
hoek?
Maar er is ook bijgeloof, dat de gren
zen van Oost en West overschrijdt.
Zo bereikte in december 1649 de Eer
waarde Kerkeraad het gerucht, dat de
schipper Arend Barentsz. Muykens
zou verklaard hebben, met geen pre
dikant aan boord naar het vaderland te
willen navigeren. Hij zou dus met de
z.g. Kerstvloot naar patria varen, maar
geen dominee aan boord willen hebben.
Hij zou zelfs verklaard hebben, dat als
er zo'n geestelijk heer bij hem aan
boord zou verschijnen, hij liever aan
wal zou willen blijven. Dit is een oud,
allerwegen verbreid zeemans geloof.
Onze schipper echter voelde zich zelfs
door het feit, dat hij daarvoor ter ver
gadering gedaagd werd, enigszins be
ledigd en beschouwde de aantijging
als louter een gevolg van kwaadspre
kerij. Hij eiste zelfs schriftelijke be
vestiging van zijn vrijspraak door de
Kerkeraad, hetgeen deze weigerde. Hij
moest genoegen nemen, met hetgeen
hij in de Vergadering gehoord had.
Intussen is ook dit bijgeloof een zeer
taai leven beschoren geweest, in Indië
maar ook ver daar buiten. Het leeft nog,
al is het maar bij wijze van grap.
