VERGANE GLORIE
"DEZE TONG-TONG"
"Deze Week", een publicatie van een
tweetal zeer kapitaalkrachtige uitge
vers, staakt de exploitatie. Die zou
rendabel zijn geweest bij een verkoop
van 100.000 exemplaren. Men heeft dit
aantal niet kunnen bereiken en bleef
steken op ongeveer 60.000. Er moest
dus geld bij en dus moest "Deze
Week" verdwijnen.
Tong Tong heeft ongeveer één tiende
van de oplage die "Deze Week" be
reikte, maar leeft nog.
Hoe bestaat 'tl?
Wij zijn nu eenmaal anders dan de
anderen. Winst maken is plezierig, maar
het hoeft voor ons niet. Niet de renta-
Hotel des Indes is afgebroken. Het was
al jaren niet meer dan een schaduw
van hetgeen het geweest was vóór de
oorlog. Maar het bleef een monument,
totdat de moderne, geklimatiseerde en
plezieriger gesitueerde concurenten
het zijn laatste glorie ontnamen. Het
plan was - en is wellicht nog - op het
enorme terrein van Des Indes een
nieuw hotel neer te zetten: de bevor
dering van het toerisme is één van de
doelstellingen van de indonesische re
gering en voor een teveel aan logies-
ruimte behoeft men vooralsnog niet te
vrezen, gezien de snelle toename van
het aantal toeristen. Misschien kan Ro
gier ons bij gelegenheid eens berich
ten, hoe het staat met de uitvoering
van die plannen.
Hoe dit zij, het oude, ons vooroorlogse
Batavianen, zo vertrouwde Des Indes
behoort voorgoed tot de geschiedenis
en daarmee is een eind gekomen aan
een typisch koloniaal monument. Und
biliteit beheerst dus ons bestaan, maar
de behoefte aan een communicatie
middel voor de indische gemeenschap
en daaraan wordt ons financieel beleid
(een groot woord voor een kleine zaak!)
aangepast. Niet, dat dit soms geen
alles was bestehet, ist wert das es zu
Grunde geht, kan men Goethe nazeg
gen. Maar toch......
De oude glorie herleefde voor ons
geestesoog toen een gelukkig toeval
een onzer lezeressen deed besluiten
ons het Gedenkboek ter gelegenheid
van het vijftigjarig bestaan van de N.V.
Hotel des Indes, uitgegeven in het ju
bileumjaar 1948, toe te zenden. Het is
in de eerste plaats een "plaatjesboek",
maar de tekst, verzorgd door onze
oud-collega van de Javabode. J. M. B.
Gelink, mag er ook wezen. Het zou een
misverstand zijn te menen, dat het ho
tel eerst in 1898 zou zijn gebouwd: het
was in dat jaar, dat de exploitant en
eigenaar van de toen reeds jaren be
staande behuizingen door financiële
tegenslag genoodzaakt was zijn eta
blissement te verkopen aan een nieuw
opgerichte maatschappij, de NV Hotel
des Indes, en in deze nieuwe vorm
bestond het hotel in 1948 dus een
haast onvervulbare opgave is. Maar
Tong Tong heeft, als de legendarische
kat, blijkbaar zevens levens.
En dan is natuurlijk nog iets: wij be
staan alleen bij de gratie van onze
abonnements- en advertentiegelden,
maar in de eerste plaats dank zij de
innige band tussen lezers en redactie.
Aan kopij ontbreekt het ons nooit
Tjalie heeft eens geschrevene "Houdt
ons gardoehuisje overeind, lezers, be
trek kalm en onbevreesd de wacht
Wij zijn dankbaarheid verschuldigd aan
hen allen, die zijn wens tot nu toe
hebben weten te vervullen en laat ons
hopen tot in verre toekomst.
J.H.R.
halve eeuw. De geschiedenis van het
enorme etablissement aan het Molen
vliet, dat ten slotte in het bezit kwam
van de nieuwe Vennootschap grijpt
veel verder terug, zoals trouwens de
bouwstijl van het zg. receptiepaviljoen
al duidelijk kon maken aan elk van de
duizenden bezoekers die er in de loop
der jaren zouden binnenstromen.
In dat receptiepaviljoen was in het be
gin van de vorige eeuw een meisjes
school gevestigd en het schijnt, naar
de opvattingen van die tijd, daarvoor
bijzonder geschikt te zijn geweest,
want toen deze in 1824 werd verplaatst
naar Meester Cornelis kocht kort daar
na de regering het gebouw aan om er
een nieuwe school in te vestigen: het
"Instituut van opvoeding voor Jonge
Juffrouwen". Dit instituut genoot grote
faam, getuige de aanwezigheid van de
gouverneur-generaal bij het "publiek
examen" in 1825 met mevrouw Van der
Capellen en een stoet van hoge mili
taire en civiele autoriteiten. Zij woon
den het gehele examen bij en toonden
zich hogelijk ingenomen met de resul
taten. Het verslag in de toenmalig Ba-
taviase Courant getuigt dat de Inspec
teur van Onderwijs in zijn openings
rede constateerde dat het geld, door
Regering aan het instituut gespendeerd
"zowel met het edelen en verheven
doel der zaak, als met de waardigheid
van de Hooge Regering van dit aan
zienlijk deel van 's Konings Rijk ten
volle strookte". Het gedenkboek bevat
zelfs een lesrooster van dit eerwaardig
instituut.
In 1828 verhuisde de school naar een
ander gebouw (waarin later de Wees
kamer zou worden gevestigd) en nog
vier jaar later werd zij opgeheven. Dit
niet, omdat er geen behoefte meer zou
bestaan aan een opvoeding van de
jonge juffrouwen "welke vroeger alleen
te beurt kon vallen aan diegenen, welke
in Europa hare opvoeding mogten ont
vangen", maar wegens een tekort aan
leerkrachten. De onderwijzeresjes na
melijk trouwden in een zodanig tempo
dat er geen bijhouden aan was
Na de verkoop van het complex aan
een Combinatie van twee Batavianen,
waarvan er althans één later de eer
Het receptiepaviljoen van Hotel Des Indes
HOTEL DES INDES WAS EEN SYMBOOL VAN DE KOLONIALE SAMENLEVING
