KEMBANG TAHOE
TUSSEN DE KEDELEE IN OSSENDRECHT
Door PLANTERSVROUW
L.
Weet u dat 't water me gewoon in de
mond loopt!
Een drank met zo'n lyrische naam, moet
toch wel in de oudheid door de goden
gebrouwen zijn. En hoe moet die nectar
dan wel smaken?
Mijn nichtje sprak er over. Ze wist de
naam, 't was wit, gelatine-achtig, 't
werd met een bruine stroop gedronken,
(ze dacht goela-djawa) 't smaakte ook
naar gember, maar 't was géén we-
dang-djaé. En ook geen dawet.
Ra ra..., wie weet wat 't dan wél was?
Wie van u, lezeressen en lezers die in
west-Java hebben gewoond, want daar
moet 't vandaan komen.
De naam zegt dat 't met kedelee te
maken heeft. Is 't soyamelk? Maar hoe
komt die glibberigheid er dan in.
Graag veel reacties. Maar met één ben
ik ook tevreden, als 't de juiste is.
De lekkernij kan zowel warm als koud
gedronken worden.
En ik ben dol op warme drankjes voor
de kille avonden. U niet? We gaan de
winter alweer met rasse schreden te
gemoet. Wat zeg ik? Tegemoet? We
hebben nog niet anders gehad dit jaar,
dan kou en nattigheid. Wind en storm
en wat dié al niet met zich mee voe
ren In onze tuin is tenminste de nodige
ravage weer aangericht; we mogen blij
zijn dat niet voor de derde keer de
geimproviseerde broeikas hoog in een
denneboom hangt.
En mijn kedelee?
Die hebben kou, regen en wind dapper
getrotseerd. Misschien gelooft u 't niet,
maar we zullen kedelee-reboes eten uit
eigen tuin. Geen kilo's hoor, en zelfs
geen pond. En 't is geen bewijs dat 't
in Holland aangeplant kan worden op
grote schaal. Maar wel dat liefhebbers
't ieder jaar gerust kunnen proberen.
Zoals u ook ieder jaar, net als ik, lom
bok plant in uw tuin. Verleden jaar heb
ik daarvan kilo's kunnen invriezen. Dit
jaar was ik al blij met twee maaltjes
öbloh-öblöh.
Als we goede bibit kunnen krijgen van
een vroege variëteit soyaboon, dan
geloof ik dat we 't als groente wel van
eigen bodem kunnen eten. 't Hoeft
immers niet te rijpen dus heeft 't ook
zoveel zonnedagen niet nodig.
Dit dus 't praatje voor de tanie's onder
ons.
Eigenlijk, al komen wij uit 't oude Indië,
weten we maar heel weinig van de
grote voedingswaarde van kedelee.
Tahoe, timpih, ketjap, erg lekker en
daarom aten wij 't, maar niet omdat 't
gezond was. En wist iedereen wel dat
't van kedelee gemaakt werd? Als ik
ziek was geweest, gaf mijn moeder mij
altijd een na-kuur van ketjap. Een le
pel op de nuchtere maag. Ik vond 't
afgrijselijk, maar 't was "goed" zei ze,
dus: "Slik!" Waarom 't goed was, zal
zij ook niet geweten hebben. Nu ik
voor Lilian haar rubriek Soya verzorg,
nu lezen we er over. Uit boekjes, die
we uit Australië en Amerika toege
stuurd krijgen; in 't nederlands zijn we
er nog geen tegen gekomen.
We worden er wel op voorbereid, dat
volgend jaar de vleesprijzen zo hoog
zullen zijn, dat 't voor de gewone mens
niet meer te betalen zal zijn. Dus, ham
steren, invriezen. Voor hoeveel tijd?
Totdat de TVP. op de markt gebracht
zal zijn? Wij lezen i.z. Wetswijziging:
"Ook 't voorlichtingsbureau voor de
voeding in Den Haag, ziet weinig re
denen meer om TVP. in vleeswaren te
verbieden. De indruk heerst, dat Volks
gezondheid er niet meer afwijzend te
gen over staat, zodat binnen redelijke
termijn wel een wetswijziging te ver
wachten is."
Verboden, omdat 't "kunst"-vlees is?
Nou ja, ik eet ook liever pure kedelee.
Op zo'n dag als vandaag b.v., dat de
wind alweer rammelt aan mijn ramen,
zal ik de soyabonen-soep die op 't
fornuis staat te pruttelen me tenminste
best laten smaken.
En dan maar weer een paar recepten,
(lees verder volgende pag., 1e kolom)
De Marsmans
Pakjes krijgen is altijd een feest, maar wat denkt U van een
doosje over de post waar verse kedeleebonen uitrollen?
Die verrassing kreeg ik kort geleden van Plantersvrouw.
Zelf geoogst van haar landje. Met veel zorg en zorgen
opgekweekt. Teveel regen, teveel wind, te koud. Zou de
grond wel genoeg stikstof bevatten? In ieder geval de
kedelee heeft gebloeid en peultjes gekregen. Lieve dappere
peultjes met een wat onvolgroeide inhoud, maar prima van
smaak. Ook de overboer van de Marsmans, Harry de Brie,
boer in ruste, ruimde enthousiast een plekje van zijn akker
in voor een kedelee-experiment. Ook zijn plantjes stonden
18
Harry de Brie
er goed bij. Maarveel te veel groen en te weinig peul.
Wat wil je met zoveel water, zo weinig zon? Petje af voor
de doorzetters^ pet af voor de kedelee. Ook al weet men
het niet, wil men het niet weten officieel, U zult verbaasd
staan hoeveel duizenden ton kedelee er maandelijks uit
Amerika, Brazilië, China wordt ingevoerd. Australië rekent
binnenkort op self-support voor eigen consumptie. In Rus
land is men allang bezig. Nederland? Te klein, klimatologisch
ongunstig voor verbouw. Maar consumeren JA! Bij tonnen!
Op uw gezondheid!
