OMZIEN,
MAAR NIET IN WROK
DISCO
BOLLAND
Herfst in Holland? Nou nee, gewoon regentijd in Jakarta. Zo iets zal je trouwens in Holland
nooit kunnen zien. Daar heb je gewoon lopend met een paraplu al zo'n verschrikkelijke
last van de (ruk)winden, wattemeer als je ook nog eens daarbij op zo'n wobbelende fiets
moet zitten. Bijv. tegen de wind in
Nee, alleen daarom al kan men meteen zien, dat dit geen Holland is! Maar gewoon Hayam
Wuruk oftewel Molenvliet in Tempo Doeloe.
Maar met zo'n tropisch regenbuitje valt het water dan ook letterlijk met bakken tegelijk
uit de lucht en zie je daardoor natuurlijk geen hond op straat, laat staan mensen
Alleen maar een enkele zonderling op een fiets. Met een plu. En opgerolde broekspijpen
en mouwen.
En maar hopen, dat je nog enigszins droog kan blijven!
Uit een brief van B. W. de Rijk te Rot
terdam aan de redaktie van Tong Tong
citeren wij het begin. De schrijver heeft
bezwaar tegen een der laatste afleve
ringen van de "Notities uit vergeelde
papieren" van Margono Djojohadiku-
sumo.
Persoonlijk vind ik dit artikel niet
direct het juiste voor een blad als
Tong Tong. Het lijkt mij beter te
passen in één of ander tijdschrift
ten behoeve van de Indonesische
propaganda. Wie de Heer Margo
no Djojohadikusumo is, weet ik
niet. Ik ben geen schrijver noch
een deskundige op literair gebied.
Ik ben een gewone sinjo, zoals
er dertien in het dozijn gaan (van
wege een telfout van één van ons).
Geen benul van politiek, lager
noch hoger, dus gewoon: stom
eerlijk. Ik moest de militaire dienst
in, beslist niet voor mijn lol, en
werd na de Japanse capitulatie
aangewezen als vrijwilliger weer
te vechten met de B. en L. brigade,
5th Division, de latere Gadja Me-
rah.
Mocht dus iemand een bevlieging
krijgen mij te beschuldigen van
fascistische neigingen, ik heb daad
werkelijk tegen das Herrenvolk en
de Bushidoartiesten gevochten. Ik
werd, met zoveel anderen, door
Soekarno de deur gewezen en ben
nu in dit land, nog steeds niet mijn
vaderland, chef van de boekhou
ding van een middelgrote import
zaak. Dit over mijzelf.
Vervolgens gaat de schrijver ertoe over
zijn bezwaren tegen de voorstelling van
zaken door Margono op een aantal
punten te formuleren. Om te besluiten
betoogt hij, dat stukken als die van
Margono er niet toe zullen bijdragen
de goodwill tussen Indonesiërs en Ne
derlanders te versterken.
Op dit punt verschillen wij van mening
met onze briefschrijver. Wij hebben nu
langzamerhand voldoende afstand kun
nen nemen van de droevige gebeurte
nissen tussen 1945 en 1950 om de
betrekkelijkheid van persoonlijke visies
op de gebeurtenissen te kunnen inzien.
f Stationsweg 143 tel. 070-60 17 03
t DEN HAAG
Stationsweg 77 tel. 070-60 15 12
DEN HAAG
Herenstraat 157 tel. 070-86 32 01 0
I VOORBURG
I Frederik Hendriklaan 161 tel.
I 070- 55 66 97 DEN HAAG
I Gir" 406636
Specialisten in oude krontjong en Indone-
sische pop-muziek, ook op muziekcassettes.
Uitgebreid country en western repertoire
(import)
Soul en Surinaamse L.P.'9.
India filmhits uit Bombay en verder alle
TOPHITS van nu.
Voordrachten uit de Koran op L.P.'s.
-9
Wie de "Notities" leest zal in alle
objectiviteit tot de conclusie komen,
dat de verwijten die beide zijden in het
conflict tot elkander richtten in de
grond precies dezelfde zijn. Dit over
eenkomstig de oude wijsheid, dat men
in tijd van oorlog goeds van de eigen
kant en kwaad van de vijand wil horen.
De kritiek die onze briefschrijver richt
aan het adres van de republiek is juist.
De kritiek van Margono op het optre
den van de Nederlanders is precies zo
juist. Het is maar aan welke zijde van
de schutting men zich bevindt. Wij,
Indische Nederlanders hebben ruim ons
deel gehad in de ellende, die gepaard
ging met de geboorte van de republiek.
En wij hebben daarover niet gezwegen.
Mag nu een Indonesiër niet eens uit
leggen dat het leed hem evenmin ge
spaard heeft? En zeker, wanneer deze
Indonesiër een man is als Margono:
een man, die als zovele Nederlanders
in het oude Nederlands Indië op de
breuklijn van Oost en West stond en
staat. Een man, die in zijn in 1970 ver
schenen "Herinneringen uit drie tijd
perken" schrijft "ik druk mij over vele
onderwerpen beter uit in het Neder
lands" dan in het Indonesisch of Ja
vaans ofschoon "ik dat volkomen be
heers" en die bekent "als mens met
onzichtbare gevoelsbanden verbonden
te zijn, met vele nederlandse families
aan wie ik alleen dankbare herinne
ringen heb". Tot zijn vrienden behoorde
Tjalie. Uit die vriendschap kwam de
gedachte voort, Margono de gelegen
heid te geven, zijn "Notities" in Tong
Tong te publiceren. Zodat men nu, na
een kwart eeuw, waarin de gevoelens
van haat en wrok zijn gesleten, ook
eens kan lezen, hoe aan de "andere
kant" precies dezelfde reacties optra
den als aan de onze.
Gravend tot de bodem, blijken wij alle
maal mensen te zijn, met dezelfde pijn,
dezelfde vreugden, dezelfde tekortko
mingen en dezelfde goede eigenschap
pen.
Onze briefschrijver weet niet, wie de
heer Margono Djojohadikusumo is. Tot
besluit dan enige data: na het beëindi
gen van zijn schooltijd in 1911, hulp
schrijver, vervolgens in 1913 ambtenaar
bij het Volkscredietwezen, in diverse
functies werkzaam tot het uitbreken
van de oorlog - onderscheiden met het
ridderkruis van de Oranje Nassau orde
- gedurende de oorlog werkzaam in
diverse economische functies, na de
japanse capitulatie o.a. voorzitter van
de Hoge Raad van Advies van de re
publiek, president van de Bank Negara
Indonesia, verloor twee zoons in de
strijd tegen de Nederlanders, trok zich
in de vijftiger jaren terug in het buiten
land in afwachting van de resultaten
van de mede door zijn zoon Sumitro ge
leide verzetsbeweging tegen Soekarno
en wacht nu, 80 jaar oud maar niet der
dagen zat - zoals nu weer kan blijken
uit zijn "Notities" - op het einde van
een zegenrijk en vruchtbaar bestaan.
Een man zonder vooroordelen, zonder
wrok tegen Nederlanders: een strijder
maar ook een vat vol mededogen.
Een man, die ons respect verdient ook
als hij wel eens dingen zegt die ons
niet aangenaam in de oren. klinken.
JHR.
19
