De Balinese Vrouw
Voorheen en Thans
ALLEEN BIJ TONG TONG
Zoutloze
KROEPOEK van VAMU
Babie/ajam panggangsaus
I
In een stukje op deze pagina hebben wij getracht "Het Westen"
vrij te pleiten van de beschuldiging, dat het aansprakelijk zou zijn
voor de baadjes, die de Balinese vrouwen tegenwoordig dragen.
Vroeger toonde zij trots het onbedekte bovenlijf, nu is dat anders.
Maar dat wil niet zeggen, dat wij Het Westen daarom van schuld
aan veel bederf van het volkseigene willen vrijpleiten! Kijk maar
naar deze foto, die Rogier maakte van een kraampje op de Jakarta
Fair, de permanente maar wel wat verwaterde opvolgster van de
Pasar Gambir, aan de zuidzijde van het Merdekaplein of, zoals wij
het gekend hebben: het Koningsplein.
Alsof er geen heerlijke indonesische versnaperingen meer zouden
bestaan schuiven thans de doughnuts, popcorn, icecreams en
andere geimporteerde heerlijkheden over de toonbank!
Bladerend in dat aardige (en instruc
tieve!) boekje dat Johan Fabricius heeft
geschreven over zijn reis naar Indo
nesië stuitte ik (op blz. 35) op een
passage waarin hij zich beklaagt over
het feit, dat de vrouwen op Bali niet
langer met onbedekt bovenlijf zich in
het openbaar vertonen. "Behalve in de
meer afgelegen desa's, waar de uit het
westen geimporteerde fatsoenideeën
nog niet zo doorgedrongen zijn, dragen
althans de jongere vrouwen nu netjes
een baadje". Inderdaad is met het
baadje een attractie van Bali verloren
gegaan, maar dit "het westen" in de
schoenen te schuiven - dat is a slip of
the pen van de toch zo goed ingelichte
auteur. Het westen heeft trouwens door
gebruik te maken van de half-verhulde
boezem - hetdecoletté - een veel ge
raffineerder manier uitgevonden om
vrouwelijke bekoorlijkheden te accen
tueren dan de onverhulde eerlijkheid
van de ontblote torso van de balinese
vrouw. Wie het oude Bali gekend heeft,
weet dat de normale man bepaald niet
geprikkeld werd door het schoons, dat
hem werd geboden: wie een week op
Bali vertoefde nam er nauwelijks meer
nota van. De mannen van Bali zelf
reageerden op dit vertoon van vrouwe
lijk schoon in het geheel niet: wat zij
een onzedelijk en prikkelend verschijn
sel vonden warenblote dijen. Ver
zeilde in de bioscoop een film waarin
meisjes in badcostuum optraden, dan
waren gejoel en gefluit niet van de
lucht
Aan de idylle kwam een eind na de
soevereiniteitsoverdracht. Hier en daar
hadden missie en zending weliswaar
al geknabbeld aan de eeuwenoude
"dracht", maar het effect van de pre
diking van het Evangelie was nauwe
lijks zichtbaar, ofschoon vooral de
Katholieke missie door een haast on
voorstelbaar aanpassingsvermogen er
in geslaagd was het volkseigene min of
meer te verzoenen met de kerkleer.
Tussen haakjes: wist u dat de predi
king van het Christendom in Indonesië
de laatste jaren een haast ongekend
resultaat oplevert? Maar om terug te
keren tot het uitgangspunt. De soeve
reiniteitsoverdracht bracht Bali een ja-
vaans garnizoen. Troepencommandant
was een uitgesproken islamitisch fi
guur; ik meen een familielid van Hadji
Agus Salim. Het was deze man die de
balinese vrouw het baadje bracht, neen,
voorschreef. Daar de Baliërs behalve
een volk van artiesten ook een volk
van goede zakenlieden vormen was
het effect van die maatregel bizar. Men
schafte zich desagewijs stof aan om
aan de bevelen van de nieuwe heer te
kunnen voldoen, met het gevolg dat in
hele streken de vrouwen als in een
uniform gekleed waren: allemaal in
baadjes van dezelfde kleur en snit. Een
idioter gezicht kan men zich nauwelijks
voorstellen. De nieuwe stijl leidde soms
ook tot zonderlinge toestanden. Bij een
bezoek aan Bali in de vijftiger jaren
reisde Soekarno met zijn gevolg ook
een keer naar de uiterste westhoek
Prins Mauritslaan 36 - Den Haag
Iets nieuws:
per fles 4,
van het eiland, naar Negara, een ge
bied waar nooit toeristen komen en
waar de bevolking nog in een zeker
isolement haar eigen leven leidde. Het
was dus wel nodig er de dames op te
wijzen dat zij, wanneer de president
van Den Pasar op weg naar Negara
zekere desa's passeerde, behoorlijk
gekleed dienden te zijn. Aldus ge
schiedde - ofschoon gezien de aan
dacht die de president in het algemeen
aan het vrouwelijk geslacht pleegde te
besteden hij bepaald geen bezwaar ge
had zou hebben wanneer de vrouwen
de baadjes hadden uitgelaten. In een
der grootste desa's onderweg stonden
rijen dik de toeschouwers: een zee van
gele baadjes, allemaal eender, bewees
dat ook hier het zakelijk inzicht van de
Baliër zijn werk had gedaan.
Maar de president kwam, laat op de
middag, natuurlijk ook weer terug uit
Negara. En toen hij dezelfde desa,
die hem des morgens zo "gekleed"
had ontvangen, weer passeerde
bleken de dames zonder uitzondering
de lastige en ongewone dracht te heb
ben afgeworpen en toonden zij onge
dwongen hun vaak zeer fraaie vormen
Ik ben er nooit achter gekomen
hoe de vork precies in de steel zat,
maar men kan er wel naar raden. Het
bevel zal geluid hebben, dat cTe vrou
wen zich behoorlijk dienden te kleden,
wanneer de president van Den Pasar
naar Negara reedmaar dat ver
zuimd was eraan toe te voegen, dat
dezelfde order ook gold als de presi
dent van Negara naar Den Pasar zou
terugkeren. Maar dit is dan wel de
laatste maal geweest dat ik een grote
groep balinese vrouwen in haar origi
nele, fiere gedaante heb mogen aan
schouwen. Met ontbloot bovenlijf.
JHR.
Ge zijt zo jong als uw geloof, zo oud
als uw twijfel, zo jong als uw zelfver
trouwen, zo oud als uw vrees, zo jong
als uw hoop, zo oud als uw wanhoop.
31
