TEMPO DOELOE
HET CORPS MARECHAUSSEE
TE VOET
I
Bovenstaande foto is gemaakt op de Nieuwjaarsreceptie van de Regent van Magetan op 1 januari 1910 en verdient
zeker een plaats in Tong Tong. Magetan was toen, dank zij de vruchtbare grond aan de voet van de Lawu een welvarend district, met een
inwonertal van óngeveer 250.000 Indonesiërs, 200 Nederlanders en 800 vreemde Oosterlingen, in hoofdzaak Chinezen. Men kwam op
deze Nieuwjaarsdag, nu 65 jaar geleden, tezamen in de pendopo van de Regentszetel, allen in groot gala. Wij danken deze foto aan
mevrouw L. Muller-Ramakers Vermeys, die de herinnering aan een ver verleden aantrof in de nagelaten papieren van haar vader die men
op de foto aantreft op de bovenste rij: hij is de zevende van links.
Op deze pagina onderaan vindt
men de aankondiging van een bij
eenkomst georganiseerd door de Of
ficiersvereniging "De oud-Atjehmare-
chaussee" ter herdenking van het feit,
dat 85 jaar geleden het roemruchte
corps Marechaussee werd opgericht.
Dat deze herdenking plaats heeft door
oud-Atjeh-strijders is geen wonder: wel
zijn er ook onderdelen op Java ge
weest, maar bij de term Marechaussee
denkt men toch allereerst aan de rol,
die het corps gespeeld heeft bij de
onderwerping van het noordelijkste ge
bied van Sumatra. De uiteindelijk 1200
man die deel uitmaakten van dit keur
corps hebben in feite meer bijgedragen
tot de pacificatie van dit weerspannig
gebied dan de duizenden.infanteristen
in traditioneel verband sedert rond
1870.
Dat lag overigens niet aan de troep,
maar wel aan een volstrekt ontoerei
kende strategische conceptie en slech
te uitrusting van de legermacht, die
keer op keer faalde tegenover de felste
en moedigste tegenstander van het
nederlands gezag, die de indische ge
schiedenis gekend heeft.
Toen eenmaal de gedachte gerijpt was,
de guerilla's te bestrijden met contra-
guerilla en de terreur met contra-ter-
reur werden de Marechaussee-briga
des voor deze rol uitverkoren. Het wa
ren kleine eenheden van uitsluitend in
heemse militairen, Javanen, Ambone
zen, Menadonezen, Timorezen onder
bevel van een europese sergeant
("baas") en een indonesische korpo
raal die het veld en de rimboe werden
ingezonden, inplaats van zich op te
houden achter versterkte linies. Een
colonne van twee of meer brigades
stond in de regel onder bevel van een
nederlands officier. Het waren betrek
kelijk kleine eenheden: de brigade be
stond maar uit 20 man plus de beide
aanvoerders. Instede van werkloos op
gesloten te zijn in versterkingen zoch
ten de Marechaussee de tegenstander
op. De brigades waren self-supporting,
kookten hun eigen potje en leefden en
ageerden op dezelfde voet als de te
genpartij. Zij konden geruime tijd in de
Atjehse-rimboe geheel zelfstandig ope
reren, zonder contact met het grote,
logge lichaam van "het leger" in
Atjeh. Op hun eindafrekening staan
welhaast ongelooflijke staaltjes van
moed. Geen legeronderdeel van het
leger telde proportioneel zoveel ge
decoreerden als de Marechaussee:
voor de Europeanen was de Willems
orde, voor de inheemse leden van de
brigade een daarmee niet geheel equi
valente onderscheiding. Werd de Wil
lemsorde toegekend voor Moed, Beleid
en Trouw, de inheemse mindere kon
alleen onderscheiden worden voor
Moed en Trouw (want, zo zei men, van
beleid had hij geen kaas gegeten). Aan
dit dwaze onderscheid is in 1927 een
eind gekomen: toen werd een javaanse
Marechaussee, die na een bloedig
treffen, waarbij de nederlandse be
velstop in zijn geheel werd gedood het
bevel over de restanten van de colon
ne overgenomen door een eenvoudige
Javaan die het restant van de brigades
veilig thuisbracht. De Gouverneur-Ge
neraal De Graaff reikte hem de Wil
lemsorde persoonlijk uit.
Uit de opstelling van onze vriend en
medewerker de kol. b.d. Brendgen en
andere bijdragen weet men, dat zelfs
de tientallen jaren durende strijd in
Atjeh geen wonden heeft geslagen die
niet meer konden helen. Het soldaten-
kerkhof Peutjoet waar zovelen hun
laatste rustplaats vonden is ook in
Atjehse handen een ere-begraafplaats
gebleven.
JHR
ATJEH-MARECHAUSSEES BIJEEN
Op 4 april zal van 17.00 tot 18.30 een
receptie plaats hebben voor oud- "ba
zen" (brigadecommandanten), die bij
het korps Marechaussee hebben ge
diend. De receptie vindt plaats ter
gelegenheid van het feit dat het Korps
Marechaussee van Atjeh en Onderho
righeden 85 jaar geleden werd opge
richt.
De bijeenkomst zal plaats hebben in
de Witte Sociëteit in Den Haag en
worden gevolgd door een korpsdiner,
waaraan een 35-tal officieren van het
vroegere keurkorps zullen deelnemen.
11
