Voorjaarspraatje
DISCO
BOLLAND
Omstreeks deze tijd verleden jaar, bel
de Tjalie mij op, om te vragen of ik zin
had om te experimenteren met kedelee.
En, zoals ik, en velen mèt mij, graag
tropische planten "proberen" in de tuin,
zo leek me dat idee van kedelee ook
aardig. Er waren al wel proeven ge
nomen hier in Nederland, die geen be
vredigende resultaten hadden opge
leverd, maar ja, in 't groot, als industrie
voor de economie van een land, of in 't
klein voor huishoudelijk gebruik.
Wij maakten een hoekje vrij op ons
grote achtererf en de zaden die Tjalie
bracht gingen de grond in. Toen maar
wachten op de warmte die niet wilde
komen. In plaats van binnen de twaalf
dagen, kwamen de boontjes pas na
vier weken op.
't Viel me nog mee dat ze niet allemaal
verrot waren door alle regen. Integen
deel, van de 120 zaden die ik plantte,
liepen er 120 uit. De plantjes groeiden
geweldig, vormden veel stikstofballe
tjes en nog veel meer blad. Maar peu
len?
't Resultaat was bedroevend; dacht ik
eerst. Tóch?
Ten eerste wat 't geen uitgezocht zaad,
maar industrie-kedelee van een fabriek.
Bestemd om te verwerken. Daarover
heen al die koude en nattigheid. Dat
we toch nog een paar emmers peulen
hebben geplukt, viel eigenlijk mee. Bo
vendien waren er bij, die gevuld waren
met vijf, zes zaadjes. De meesten met
twee en drie en veel ook helemaal
"kètjèng", leeg.
Samen met de overbuurman dan, die
drie emmers peulen. Hij had ook even
veel zaden als wij uitgelegd. De smaak
van die groene bonen, gekookt, was
erg lekker. Typische note-smaak die
herinneringen opriep aan stoeptreden
op een koele achtergalerij; met een
grote mand kedelee-godok, dampend
uit de keuken.
Nu hebben we dus beter zaad. Gese
lecteerd en ontsmet. Ik heb 't verdeeld
onder vijf of zes liefhebbers. De be
langstelling voor de consumptie bleek
groter dan de lust om de kedelee te
planten. Begrijpelijk. Niet iedereen
houdt van tuinieren. En die er wel van
houdt heeft niet altijd plek. Van 't geite
weitje bij 't huis maakt hij/zij liever
iets gezelligs met veel kleur en geur,
herstel, fléur. Romantische geuren zijn
ouderwets, Die vinden we niet veel
meer bij de bloemen die alleen nog
maar op schoonheid worden gekweekt.
Deze ruiken zakelijk.
Van dit nieuwe zaad durf ik eigenlijk
wel wat meer te verwachten.
U weet hoe geplant moet worden?
De rijen 70 cm uit elkaar en 6 tot 7 cm
20
in de rij. Niet dieper dan 5 cm. En
begin Mei is de goede tijd; tot half
Mei kunnen we altijd nog nachtvorst
krijgen.
En zo zet ik ieder jaar ook lomboks in
de grond. Vóór-verleden jaar kon ik
ettelijke kilo's prachtige grote glanzen
de lomboks invriezen. Verleden jaar
was ik al blij met een handvol. E.e.a.
hangt eenmaal af van de weersomstan
digheden.
Teleurgesteld moeten we eigenlijk
nooit zijn, alleen maar blij dis het een
keertje "lukt".
De sladah-aër in mijn vijver boldert
vrolijk over de rand, maar is 't dan ook
geen tropische groentesoort, al aten
we 't vroeger in Indië erg veel. Alleen
maar één, die "de boer hier niet kent".
Met de bekende consequentie.
In België ligt 't wél in groentenwinkels.
Daar weten ze wat lekker is; en goed
voor de mens. Sladah-aër werkt zuive
rend op de lever. Mijn stekjes plukte
ik in een sloot langs de weg, in de
buurt van Wijk-bij-Duurstede, nog geen
drie jaar geleden. Onlangs keek ik op
dezelfde plek. De vervuiling liet ook
daar zijn sporen achter, door van sla
dah-aër geen spoor meer achter te
laten.
Maar wie stekjes hebben wil, kan ze
nu bij mij komen halen. Met straks
weer plantjes van Nieuw-Zeelandse
spinazie, die, hoop ik, binnenkort als
ONKRUID uit de grond zullen schieten.
Een paar jaar geleden legde ik zaden
uit. Sindsdien pluk ik van mei tot no
vember, december takjes voor de lo-
dèh, als groenten bij de kentangs.
Heerlijk.
Overal komen de plantjes op; tussen
't hondsdraf en de brandnetels. Tussen
haakjes, daar maakt u toch geen om
weg voor? Trek uw rubber handschoe
nen aan...pluk...pluk...pluk en eet ze
veel die malse topjes van de brand
netel. Goed tegen jicht en rheumatiek.
Voor honderd andere kwaaltjes. En de
voorjaars-reiniging.
En neem dan ook gelijk alle Melde mee
Stationsweg 143, tel 070- 601703
DEN HAAG
Herenstraat 157 tel. 070-86 32 01
VOORBURG
Frederik Hendriklaan 161 tel.
070 - 55 66 97 DEN HAAG
Giro 406636
EINDELIJK IS DE ANGKLUNG L.P. van Pa
v.d. Steur orkest weer leverbaar voor f 17,50
incl. portokosten krijgt U hem thuis. Giro
40 66 36.
Regelmatige aanvoer van importplaten en
cassettes uit Indonesia en Ambon.
Binnenkort ook sortering Thailandse en
Chinese platen en cassettes voorradig.
die u tegen komt op uw weg; die brave
Hendrikken zullen u beter smaken dan
spinazie uit de winkel. Waar geen vleug
natuur-smaak meer aan is. Er is nog zo
veel dat Moeder Aarde ons van harte
gunt. Al moeten we soms een beetje
zoeken. We kunnen eenmaal niet ver
langen dat ze 't ons aan huis komt
brengen; schoon gemaakt en wel. En 't
is zo gezellig, dat "ramban" langs veld
en wegen. Van lieverlee, meer wegen
dan veld, helaas!
Bewust breng ik nu veel kedelee-pro-
ducten op tafel. Altijd in combinatie
met rijst of andere graanproducten, zo
als staat aangegeven. Soya-boon en
graaneiwitten vullen eikaars tekorten
aan.
At ik vroeger graag een goed stuk
vlees bij 't middagmaal, nu mis ik 't
nauwelijks meer.
En als ik dan ook nog lees, dat alleen
een bruinige kleur van geslacht vlees
op volstrekt natuurlijk wijst, dan ben
ik geneigd overal ongerechtigheid in
te zien. Wéar zien we bruing vlees?
Alles is mooi, fris-roze van kleur. Door
zouten die in Nederland tot op zekere
hoogte zijn toegestaan. De hoeveel
heid wordt echter drievoudig over
schreden als 't vlees wat langer in de
winkel moet blijven liggen. Soedah.
Ik eet maar tahoe-pong.
Uit T.T. no 13.
Een Chinese mevrouw hielp me in de
goede richting wat de ingrediënten be
treft, die ik en ook anderen niet thuis-
konden brengen.
Djoehi tjoemie-tjoemie
Bokdji en kintjam koeping tikoes en
sedep-malem.
Dank u wel mevrouw van Dissel voor
't recept. En Moy voor de Chinese les.
Plantersvrouw.
Voor correspondentie
Mevr. H. M. Marsman, Calfen 120,
Ossendrecht.
