POEKOEL TEROES POT
Mede dank zij een goed zakelijk beleid
kwam de krant tot bloeijuist om
dat zelfs geen vleug van een socialis
tische instelling Belonje hinderde. Hij
was een voortreffelijk vakman, gewend
naar zijn publiek te luisteren. Deze
beide omstandigheden maken zijn op
treden als pleitbezorger van de rabiate
massa der Europeanen gemakkelijker
te begrijpen. Hij werd de tolk van de
ganselijk niet zwijgende maar wanho
pige meerderheid der Europenen, die
het streven van Van Mook als land
verraad beschouwde en zijn optreden
als onduldbare dictatuur, terwijl het in-
dische gouvernement nu juist met het
financieren van Het Dagblad wilde pro
beren, die critiek om te buigen en een
beter begrip te kweken voor hetgeen
de regering voor ogen stond: door
overleg tot een oplossing te komen.
Wij behoeven er thans niet meer over
te twisten; de weg, die Van Mook en
de nederlandse regering gekozen had
den was de enige begaanbare
maar hoeveel bloed, zweet en tranen
heeft het niet gekost voor de uiteinde
lijke oplossing was bereikt: de volle
dige scheiding tussen Nederland en
Indonesië.
Hoe dit zij, de conflictstof lag opge
hoopt: er was eigenlijk niet veel an
ders dan ruzie. De verbittering van toen
klinkt zelfs nu nog soms door. Niet al
leen werd in Het Dagblad Van Mook
met het door hem verstrekte regerings-
geld om de oren geslagen, toon en stijl
van de krant brachten hem in een po
sitie, waarin hij onvermijdelijk van kwa
de trouw zou worden beschuldigd. Van
Mook predikte in allerlei verklaringen
toenadering en verzoening, maar "zijn"
krant voerde intussen een fel-anti-re-
publikeinse campagne. Het is onbe
grijpelijk dat Belonje niet inzag dat hij
bezig was de tak af te zagen waarop
hij zat. Blijkbaar is er tevoren nooit
behoorlijk overleg geweest over het
geen de financier - het gouvernement -
zich voorstelde van de uitgave van Het
Dagblad en de man, die de krant zou
leiden. Hij had in de gegeven omstan
digheden een benoeming moeten wei
geren of althans, toen de situatie hem
duidelijk werd, zijn ontslag moeten aan
bieden.
Op 3 april 1946, nauwelijks zes maan
den na de eerste verschijning van Het
Dagblad onder Belonje's hoofdredactie
heeft Van Mook er definitief genoeg
van. Hij schrijft aan het Hoofd van de
RVD, prof. Posthumus:
"Hoewel ik prijs stel op uitingen van
verschillende meningen zoo kan ik toch
moeilijk mij ermee verenigen, dat ge
heel op kosten van de Regeering een
publiciteit in stand blijft, die zich vrij
wel rechtstreeks en voortdurend tegen
het door de Regeering gevoerde be
leid richt".
Belonje krijgt zijn ontslag en vertrekt
op 6 mei naar Nederland. Zijn aftocht
wordt op schutterige manier geregeld
door de R.V.D. die hem mededeelt dat
voor hem en zijn gezin een vlieg-prio-
rjteit klaarligt nog voor de betrokke
ne weet dat hij is of zal worden ont
slagen! Zowel het ontslag als -deze
onwelvoeglijke franje zijn door de zg.
Commissie-Van Poll, een afvaardiging
uit het nederlands parlement die in
maart en april 1946 Indonesië bezocht
scherp op de korrel genomen als een
nieuw bewijs van Van Mook's dictato
riale neigingen. Drooglever noemt te
recht de critiek van de commissie op
de gang van zaken bij Het Dagblad
"not always fair", en dat vind ik dan
maar zacht gevloekt.
Het conflict blijkt, achteraf bezien, een
blessing in disguise te zijn - behalve
voor Belonje dan. De gehele opzet
wordt verlaten.
De directies van de Unie en NIDEUM
nemen de leiding van de logge zes
maanden tevoren gevormde groep over,
alle banden tussen regering en krant
worden verbroken en na een kort in
termezzo van P. Wansink (eertijds eer
ste redacteur van de Indische Crt.
thans lid van de RVD-staf) verschijnt
op 1 juni Het Dagblad als een volko
men onafhankelijke krant onder leiding
van H. F. Joël. Hij zet het werk van
Belonje voort. Het Dagblad blijft een
behoudende krant, die de redacties op
beleid en gebeurtenissen in de euro-
pese groep voorrang verleent. Van
Mook laat dat koud, nu hij niet langer
behoeft te betalen voor tegen hem ge
richte propaganda. De exploitatie van
Het Dagblad wordt gestaakt in 1949,
wanneer de twee "oude" bataviase
kranten, de Javabode en het Batavi-
aasch Nieuwsblad weer beginnen te
verschijnen. De Unie en NIDEUM heb
ben zich inmiddels verplicht ook het
enige in Jakarta verschijnende ochtend
blad in het leven te houden. Dat is
onderkruipsel Nieuwsgier, de krant die
uit het niets werd geboren en die se
dert 18 mei 1948 in druk is verschenen.
De volwassen Nieuwsgier werd ge
drukt op de persen van het Bataviaasch
Nieuwsblad, van de NIDEUM. Over dit
merkwaardig blad een volgende maal
nog iets.
JHR.
Hieronder laten wij, onder hartelijke dank
zegging aan alle schenkers, de verant
woording volgen van de giften die zijn
binnengekomen voor het reservefonds voor
Tong Tong over Februari 1975.
A.A. 25,Bartman 25,P. Coenen 50,
J. L. Th. Coldenhoff 10,—; K. S. van Daim
7,50; Mej. J. L. Droop 25,R. M. Frijn
6,L. C. F. de Graaff 25,Victor H. Hui-
tink 9,90; J. G. E. Hepsakker 10,W. "V.
Hoboken 41,A. L. Ph. Heil 2,50; R. B. W.
v. Houten 10,R. Houppermans (Spanje)
11Mej. F. E. Kuypers; A. A. Koopman
23,50; Mw. Keasberry 7,50; J. B. Loveriks
10,W. L. de Leeuw 6,Mrs. Ewald
Le'ntze 23,80; v. Lommei 2,38; W. Mooy
(Zuider Apoth.) 60,L. Mulder 5,40; Mw.
P. B. M. van Munter 8,J. Munnik (Cura
sao) 42,R. Nieuwenhuys 22,Else G.
Nathalia 11,Mej. A. H. Overdijkink 10,—;
H R. Oosterbaan 15,J. E. Priegelaar
25,—; A. G. W. Reinhardt 8,40; M. W. Roo-
bol-Popp 10,G. H. Rambonnet (Genève)
64,60; E. H. Samethini 30,—; H. M. Stam
10,—; M. Sirag-Nobel 10,—; Schoonderwal
11,w. p. v. Vliet-Holland 25,M. H. W.
Walbeek 10,50; J. Willemsen Sterkx 10,
Binnengekomen in Februari 1975 f 654,98
Verkoop Tegels 21,20
Totaal f 676,18
HOTEL "DE RUITER" HOUTHEM
bij Valkenburg (Z.L.), St. Gerlach 43
tel. 04406 - 4 03 18.
Riant uitzicht op het Geuldal
doet denken aan de mooie rustige om
geving van de Preanger
Zeer geschikt voor diegenen die op me
disch advies een rustkuur moeten onder
gaan.
Met dieet-patiënten wordt rekening ge
houden
Alle kamers centraal verwarmd en voorzien
van warm en koud stromend water.
Prijzen per persoon en per dag; incl. be
diening en B.T.W. Logies met ontbijt f 17,—
p.p.p/J. Half pension f 25,p.p.p.d. Kamer
met douche en tollet, logies met ontbijt
f 25,— p.p.p.d. Kamer met douche en toilet,
half pension f 32,p.p.p.d.
7
