1
Timpïti makan
Neen, ik weet wel dat u niet allemaal
direct aan de slag zult gaan. We kun
nen hier toch overal de timpih zó krij
gen. Maar ik denk aan die mevrouw in
Nice die ons zo benijdde dat we hier
tahoe en timpih kunnen eten zoveel
wij willen. En mèt haar waarschijnlijk
nog vele anderen. Maar u kunt 't ook
mevrouw; als u tenminste op de een of
andere manier aan sojabonen kan ko
men.
En misschien houden de dames hier
toch wel van een experimentje?
't Is heel eenvoudig.
De omzetting van kedelee tot timpih
geschiedt door een schimmel. Rhizopus
Orizae Went Prinsen Geerlings, dat
te verkrijgen is bij: Centraal Bureau
voor Schimmel Culture in Baarn.
Deze "bijang" kunt u heel gemakkelijk
ook zelf maken. Een stukje timpih uit
de toko in plakjes snijden en drogen.
Niet in de zon, maar b.v. op een bakje
op de radiator van de centrale verwar
ming of in een lauwe oven, met 't deur
tje open of op een grote kier. Ze moe
ten goed droog zijn, want u moet ze
kunnen malen tot een poeder. Ik heb
daarvoor mijn electrische koffiemolen
gebruikt.
250 gram soya-bonen ontdoen van alle
ongerechtigheid, spoelen en opzetten,
in ruim water. Als de massa even ge
kookt heeft, pan van 't vuur en de
bonen laten staan tot de volgende dag.
't Kooknat weggooien en door flink te
knijpen in de massa, de zaadhuidjes
los maken. Net zo lang wrijven, knijpen,
spoelen tot alle boontjes in tweeën zijn
gevallen en alle vliesjes weggedreven
zijn met 't spoelen. Nu de boontjes in
zoveel water opzetten dat ze ruim on
der staan. Opnieuw koken, ongeveer
een uur lang. De bonen zijn gaar maar
niet zacht.
(Vervolg: "Dorus")
6) Nu haast (U) getuige (te zijn) van
hetgeen déze (versterkt) plukster ge
zegd heeft. Meisje herhaal hetgeen
je daarnet aan mij zei. Ja, (ik) ontving
geld vier gulden vijftig. (Ik) moest
teruggeven vier gulden vijfentwintig
omdat mijnheer te kort had.
7) Laat (mij) nu alleen. Wacht even bui
ten. Ik wil alleen met (de) schrijver
spreken.
8) Dit is (wat ik te zeggen heb) schrij
ver: vanaf heden is er geen werk
meer hier (voor jou). (Het) waarom
weet (je) misschien zelf. Vanaf nu
(heden) zal ikzelf de boeken houden
(is: doen). Als (je) denkt (er) geen
vrede te hebben met deze regeling
(is beslissing) ga (je) maar naar Gi-
riawas naar de administrateur. Ga nu
maar.
Mandoers rapporteer nu aan mij.
10) Alleendenk (herhaaldelijk) goed
na (over) je gedrag in de toekomst.
Bade ngadeuheus: (ik) wil (U) spre
ken (is: op audiëntie gaan).
Kooknat afgieten door een vergiet en
de boontjes laten afkoelen. Om dit te
bespoedigen kunt u ze even onder de
koude kraan houden. Dan hutselt u de
"bijang" er door heen, ongeveer een
volle eetlepel door deze hoeveelheid
bonen. Goed mengen en vooral met
SCHONE handen, dit is een absolute
vereiste.
Neem nu een platte plastic-doos (voor
vleeswaren in de koelkast) en maak
vier of vijf gaatjes in 't deksel.
Leg daar een vel dun plastic in, b.v.
van een "glad-pack" rol.
Daar komt de ge'ènte bonenmassa op.
Goed verdelen over de hele doos en
aandrukken. Vouw nu de plastic er over
heen, nadat u er hier en daar scheur
tjes in geknipt, hebt.
Er moet lucht bij de massa kunnen
komen. Deksel er op en weg zetten op
een warme donkere plaats. Ik heb b.v.
een tafeltje naast de radiator van de
C.V. gezet. Daar een donker kleed over
heen tot aan de grond. En de doos met,
wat timpih worden moest, er op een
laag bankje onder gezet. Bakje water
er naast voor de vochtigheidsgraad.
De lucht mag niet te droog zijn. Na 48
uur ongeveer had ik een fluwelige
spierwitte koek. Uit de doos gehaald,
plastic er af gewikkeld en de timpih-
plak laten afkoelen. Hij voelde warm
aan. Blijft hij te lang staan in die afge
sloten doos, dan gaat de ontleding te
ver en wordt ammoniak gevormd.
Dit openbaart zich door geur en kleur.
Vind u deze ouderwetse bezigheden
niet leuk?
Misschien inspireert dit praatje u tot
experimenteren.
Terih-timpih.
Snijd timpih in plakjes van 4 maal 5
maal 2 cm. Wrijf de volgende ingre
diënten fijn.
2 kemiri's
2 a 3 sjalotjes
1 teentje knoflook
1 theelepel ketoembar
y2 theelepel djienten.
1/2 theelepel laos-poeder of
een paar schijfjes laos.
V2 theelepel assem
1 bouillontablet
zout en suiker naar smaak.
De fijn gewreven boemboe opbakken
in wat olie of margarine. Ongeveer 1 dl
melk bij doen en twee salamblaadjes.
En dan ook de plakjes timpih. Laat 't
koken tot al 't vocht verkookt is, de
boemboe een dikke brij is geworden
en de olie zich heeft afgescheiden.
TAO-HOE
Legumine-kaas of tao-hoe wordt vol
gens Vorderman (geneesk. tijdschrift
v. N. In 1893, blz. 336) gemaakt van
kedelee, met lichte zaadhuid. Deze
wordt vijf uren geweekt, van eventuele
onreinheden en bijmengsels ontdaan
en dan in een stenen handmolen ge
malen onder bijvoeging van een weinig
water.
De meelpap loopt als een dunne brij
langs een gootje in een gereedstaande
ton en wordt in een groot ijzeren vat
gekookt, 't Schuim wordt afgeschept
en 't vocht na koken door een katoenen
doek gefiltreerd. In de doek blijft een
witte, deegachtige massa achter, die
ter bereiding van eenden- of kippen
voer wordt gebruikt of aan varkens
fokkerijen verkocht.
't Vocht dat doorgelopen is en een
melkwitte kleur heeft, wordt na wat
afgekoeld te zijn, gemengd met ge
woon zout of een weinig gebrande
"batoe-tao", dat de legumine neerslaat
tot een witte geleiachtige massa, die
bij volkomen afkoeling voldoende con
sistentie heeft om in platte lagen tot
vierkante stukjes te kunnen worden
gesneden. Tao-hoe wordt verkocht, óf
in kubusvormige stukken in zeer water
rijke staat, zodat 't een lillende massa
vormt óf in vierkante witte koekjes, die
meer vastheid bezitten. Zij heeft een
onaangename rauwe-bonensmaak, die
echter door behandeling met curcuma
zeer verbeterd en bij de verdere be
handeling geheel verdwijnt.
Tao-hoe wordt zowel voor vele Chinese
gerechten, als voor de indische rijst
tafel gebruikt, steeds gebakken of ge
kookt.
(uit K. Heyne deel 2)
Kembang-tao-hoe.
Rauw wordt ze alleen genuttigd in de
vorm van Kèmbang tao-hoe en wel met
gemberstroop bij wijze van versnape
ring.
Hoewel de naam tao-hoe daaraan ver
bonden blijft, wordt echter dit genot
middel volgens een mededeling van de
heer De Bie, meestal gemaakt van
katjang-idjoe, dat de ranzige smaak
mist die 't preparaat van kedelee eigen
is. Dus eigenlijk Hoeng kwee meel.
(pudding)
Plantersvrouw
Voor correspondentie:
Mevr. H. M. Marsman, Calfen 120,
Ossendrecht.
19
