EEN NAGEDACHTENIS
<^L)iëng-plat eau
BOEKBESPREKING
Velen hebben Tjalie's heengaan een
jaar geleden herdacht. Ons huis stond
vol bloemen, er waren kaarten, brieven
en vele andere bewijzen van 'denken
aan vorig jaar'. Van hieruit dank ik
allen voor deze nagedachtenis, ik weet
dat we op die dag heel dicht bij elkaar
zijn geweest. Niet droevig of terneer
geslagen, maar met de blijmoedigheid
en moed die altijd de kenmerken zijn
geweest van Tong Tong.
Een waardevolle brief van Gita Kirtti
(Giki) uit Surabaya neem ik hier over,
mede een gedicht van Willem Brandt
dat hij voor mij maakte uit waardering
voor de "Piekerans van een voorplaat"
die hem waren toegezonden.
"Alvorens ons aan dit schrijven te
zetten, hebben wij een minuut stilte
betracht en de nagedachtenis geëerd
van een groot mens, aan wie trouwens
dit epistel in het geheel is gewijd.
Tjalie heeft gelogenstraft, dat "niets
op deze wereld blijvend is"; integen
deel, hetgeen Tjalie bij zijn leven
tot stand heeft gebracht, ZIJN TONG
TONG, zijn boekwerken, zijn charita
tieve fondsen, zijn naar menselijke
maatstaven vergankelijk, doch in we
zen, gelijk zijn geest, onvergankelijk.
Met heden Tjalie's nagedachtenis te
eren, brengen wij mede een SALUUT
aan jou, lieve Lilian, aan je trouwe
stafmensen, medewerkers/sters en niet
te vergeten de grote TONG TONG
familie en enorme schaar vrienden,
overal ter wereld, die gezamenlijk en
met vereende kracht, maar bovenal
dank zij die onvergankelijke "Poekoel
Teroes geest" van Tjalie, het eerste
jaar zonder Tjalie met succes hebben
doorgeworsteld.
Houden zo, juist ter ere en om wille
van Tjalie, die nog steeds rondom ons
waart en eeuwig in ons midden zal
zijn.
Op deze dag en uit het verre zonnige
land, waaraan Tjalie zijn hart heeft
verpand, wensen wij jou en de jouwen
alle sterkte en alle vertrouwen in HEM
toe en verblijven wij met warme groe
ten,
Het bestuur G.I.K.I.
Bert Horst
Joop Soetjahjo
Lien Bierhuis
Dick Palmen
Joseph Davids
Daan Johosua
Wim Kandouw
Voor Lilian Ducelle
Giftige damp over verziekte aarde,
sissende hel de fel ontstoken wond
van onverhoedse kraters, woest en heet;
vrees en vernietiging waren hier rond.
Maar zeer nabij het diepe zilvren water
van 't Spiegelmeer als een groot
kinderoog
weerspiegelend helderrein en
onaantastbaar
het pauwblauw van de hoge hemelboog.
Accaciabomen wuiven op het groen
van een rotsachtig eiland; in de Grot
van Overpeinzing murmelt eeuwenlang
een diepverborgen bron als fluistert
God.
Een eenzaam man, zwijgend en vastend,
bidt
■om kracht en wijsheid, en het
Spiegelmeer
vangt schoonheid op; vergeefs en
machteloos
slaat ginds het rauw geweld van
lava neer.
April 1975
Willem Brandt
PLUIZEN OP DE HAND VAN GOD
30 jaar na de beëindiging der krijgsver
richtingen in de Pacific tegen het Ja
panse Keizerrijk verschijnt "Pluizen op
de hand van God."
Na Vic de Bruyn's "Jungle Pimpernel"
en sergeant Kokkeling's "Wij vochten
in het bos", beide de succesvol ge
voerde guerilla beschrijvend in de bin
nenlanden van het voormalige Neder
lands Nieuw-Guinea, verschijnt dit
boek. Te laat? Niet meer actueel? Wij
leven wel in een razend snel tempo!
Neen. Ten eerste geldt nog steeds het
gezegde: Beter laat dan nooit en ten
tweede niet, omdat de kennis van de
gemiddelde Nederlander over zaken
het oude Nederlands Indië betreffende
2 Nederlanders, 8 Ambonnezen,
1 Alfoer, 11 Javanen, 2 Timorrezen
1 Makassaar, 5 Menadonezen,
1 Boeginees
Zij stonden onder kommando van de
onverzettelijke Jan Sterk, Hoofdinspec
teur en Detachementskommandant Ge
wapende Politie in Bengkalis, een ge
boren Leider.
31 MANNEN trokken weg om strijd te
voeren. Niet alleen tegen de Jap, maar
ook tegen ziekten, honger, het klimaat,
tropische slagregens, zengende hitte.
Zij zochten de vijand op en bevochten
hem. Bij dag en bij nacht. En zij troffen
hem. Hard, heel hard.
Maar niet zonder zelf vreselijke ver
liezen te lijden. Die niet konden worden
goedgemaakt.
31 MANNEN trokken weg. 26 vielen,
brachten het offer van hun jonge leven;
vijf waaronder Jan Sterk kwamen terug.
40 maanden lang hadden zij kans ge
zien buiten de terreurkampen te blijven.
Toen Jan Sterk zich na de Japanse
kapitulatie bij zijn chef meldde, kreeg
hij van deze te horen: "Sterk, je moet
het kamp in. De Japanners blijven be
last met de bewaking, om ons te be
schermenPrintah van Hogerhand,
van Batavia!"
Diezelfde Jap, die hij met inzet van zijn
leven en dat van zijn volgelingen had
bestreden! Wat moet er toen in Jan
Sterk zijn omgegaan?
"Pluizen op de hand van God" door
G. H. Ezendam is uitstekend geschre
ven en mag in geen enkele boekenkast
ontbreken.
G. H. Bartman
Prijs 29,50. Porto 3,25
verbluffend gering is.
Oud-leden van het eens roemruchte
corps Atjeh marechaussee, later in
Bengkalis (oost-Sumatra) ingedeeld bij
de gewapende politie, besluiten niet
voor de Japanners te kapituleren
heeft het Koninklijk Nederlands-In
dische Leger ALS EENHEID opgehou
den te bestaanmaar de haast on
toegankelijke wouden van Sumatra in
te trekken, om van daaruit de strijd
tegen de Japanse usurpator voort te
zetten.
31 MANNEN. Door de rimboe geharde
kerels; uitmuntende schutters.
HERINNERINGEN AAN
DRIE TIJDPERKEN
Van het in 1970 bij Gé Nabrink te Am
sterdam verschenen boek van Margo-
no Djojohadikusumo - onze lezers wel
bekend - onder bovenstaande titel is
thans een Engelse vertaling versche
nen bij P. T. Indira te Jakarta. Een klein
dochter van de schrijver, die om haar
studie te voltooien enige tijd in Neder
land verblijft bracht ons een exemplaar
van die vertaling. Een attentie die wij
zeer waarderen! Deze memoires, in het
Nederlands geschreven, verschenen al
lereerst in Indonesia Raya in het Indo
nesisch, maar er komt nu een nieuwe
vertaling in de landstaal daar de eerste
wat stroef loopt. De Engelse vertaling
is van de hand van Soemarno Sosro-
hardjono. Het enige verschil met de
Nederlandse uitgave is, dat de Engelse
is uitgebreid met een kort verslag van
een discussie over het boek in de
Universiteit van Michigan, waar me
vrouw Sukartini Djojohadikusumo- Si li-
tonga het boek inleidde.
