Een verregende toetoep-boekoe
op het EILAND BILLITON
12
Het zal in mei of juni 1938 zijn geweest,
dat de Toean Kongsie 2), de heer Ver-
schure mij liet roepen om mij op te
dragen, alle hens aan dek te halen
voor het bouwen van een soort kermis
op het emplacement Samak, aan de
voet van de soosheuvel en als het
ware organisch verbonden met de so
ciëteit. Zulk een opdracht ressorteerde
zonder meer onder het werk van de
bouwkundige van het district Manggar
en werd vanzelfsprekend met veel élan
geëntameerd.
Geen dag later krioelde de omgeving
van de soos van werkers en nonton
ners. De eersten hoofdzakelijk toekang
kajoes en koelies, die alle mogelijke
hulpmaterialen aflaadden en versjouw
den, die door enkele vrachtauto's aan
gevoerd werden. In de omgeving van
Manggar waren diverse noempangs 3),
goedang en kollongs 4), waar stapels
oude balken en planken lagen en ver
der bij de opslag van smalspoormate
riaal nog hoeveelheden dwarsliggers.
Alles onder leiding van de onvolprezen
Chinese werkbaas-aannemer Tjoeng
Kioeng Lioeng van het nabijgelegen
dorpje Lipat-Kadjang.
Men kan zulk rustig aan deze mensen
overlaten, die slechts een eenvoudige
uiteenzetting nodig hebben om iets
werkelijks groots te verrichten. Want
dat was het toch inderdaad. Stelt U
zich voor een hele houten dansvloer
van echt geschaafde planken, opgezet
op stevige, echte balklagen en deze
weer solide bevestigd op stapels biels,
die tegen de vrij steile grashellingen
rondom de soos werden ingegraven en
kruisgewijze opgestapeld, en alles van
oud hout. Er omheen een stevige leu
ning.
Aan de voet van de heuvel kwamen
achtereenvolgens een schiettent, een
waarzeggerstent, een vrolijke keuken,
een tombola-tent en een speciaal kaart
jesloket natuurgetrouw gemaakt in de
vorm van een standaard tinzakje, met
veel kunstgevoel gevormd door buig
zame gevlochten bamboelatten, over
getrokken met goeniezakken. Het lo
ketje werd gevormd door een opening,
juist ter plaatse van het rechthoekige
etiketje op de zakjes, en van boven
uiteraard in dichtgeknoopte vorm.
De verschillende stands stonden in een
enigszins wanordelijke rij, zoals de
huisjes in een romantisch oud stadje,
maar met dakbedekking van gegolfd
plaatijzer. En verder werd alles met
geel- en bruinkalk keurig opgesierd.
Door de machine-werkplaats was in
middels een draaimolen vervaardigd
van circa 5 meter middellijn, soepel
draaibaar om een in de grond inge
goten spil en voorzien van enkele keu
rig geverfde houten paardjes.
Ook behoorde bij de opdracht nog het
maken van enkele decors voor het
kindertoneel, dat in de vooravond zou
worden gegeven. Een paleiszaal voor
een kroningscene en een kerkdecor
met gotisch puntgewelf en natuurste
nen wanden. Het een en ander werd
geheel opgetrokken van latwerk en
katoen, beschilderd of met houtskool
bestreken. De diverse decors waren
gemakkelijk en snel aan te brengen en
weg te halen. Gelukkig werd een derde
decor door een artist gemaakt, een
bos met bomen. De makers werden
hoofdzakelijk gerecruteerd uit de ma-
leise schildersploegen, ofschoon voor
het lattentimmerwerk de Chinese on
ontbeerlijk waren.
Waarde lezer, het was een 10-daagse
nachtmerrie, waarbij 's zondags werd
doorgewerkt. Ik zie nog de wriemelen
de massa mensen voor me, en wie in
Hongkong geweest is, weet wat een
eigenaardige indruk die bezige chine
zen op je maken, net een mierenhoop
in het groot.
Precies de laatste dag, enkele uren
voor het feest was alles klaar. Vooral
de prachtige vlakgeschaafde dansvloer,
die heel precies overging in de betegel
de soosvloer was de trots van de
makers, maar beslist ook van de man
van het idee, de Toean Kongsie. Het
gehele soos-interieur was feestelijk
versierd.
Om acht uur begon het feest met het
kindertoneel, dat werkelijk bijzonder
aardig in elkaar was gezet. Het plezier,
dat de jongeren, maar ook de aanwe
zige begeleiders hadden, was duidelijk
merkbaar. Om half elf was de jeugd
alweer op weg naar huis en verzamel
den de oudere jeugdigen zich in de
soos.
Nu was het in de namiddag al erg
drukkend weer geweest en tegen de
avond begonnen donkere wolken zich
boven Manggar samen te pakken. Om
elf uur beklom de heer Verschure een
verhevenheid en sprak de gebruikelijke
feestelijke openingsrede, waarvan ik
begrijpelijkerwijze niet veel meer weet.
Er zal wel veel geprezen zijn en ge
stimuleerd voor inspanning van krach
ten in het volgende boekjaar. Voorts
een hevig bedankje in de richting van
de diverse makers van het kermiscom-
plex, de ontwerpers (maar dat was hij
toch zelf?), en de verdere medewer
kers aan het feest. Tenslotte de ge
bruikelijke uitnodiging aan alle aanwe
zigen om het er deze avond eens goed
van te nemen.
Helaas, nauwelijks was het feest be
gonnen of een enorme donderslag
(lees verder volgende pagina)
Kampong Lalang, Oost van de Samak heuvel Stoffenwinkel van Djie Loeng te Lipat Kadjang
