fonl foiiïj
BIJ DE VOORPLAAT
r
LEVEN MET SOYA
Neen, geen foto van Rogier deze keer,
maar eentje gemaakt door jongere
broer Lucian, hier in Holland. U heeft
het goed gezien, het is een tegallan
met kedelee (soya), je kunt hier en
daar de peultjes onderscheiden. Het
lijkt wel een opgave uit de televisie-
kwis: "Waar of niet waar?" en het ant
woord is dus: waar. Kedelee in Holland,
in de omgeving van Ossendrecht. Eige
naar van het veldje heet Marijn (ik
hoorde hem zo noemen, voornaam of
achternaam weet ik niet) en de man
was op dit ogenblik met vacantie in
Polen. De kedelee, uitgezet op aan
raden van Plantersvrouw (Harryet
Marsman) was aan het rijpen, daarom
togen we er spoorslags heen. Martijntje
Munnik, jongste tjoetjoek van Planters
vrouw, rasechte kleine Indo, werd bij
de 30 graden die het toen was, door
alle familieleden hevig om zijn Adams-
costuum benijd
Die soya, daar zijn we nu ruim 15 maan
den mee bezig geweest. In October
komt ons soya-receptenboek uit. Har
ryet Marsman heeft werkelijk een ge
weldig stuk arbeid verzet. Denkwerk,
creativiteit (alle recepten uitproberen,
tempé gemaakt, tahoe gemaakt etc.
etc.) en enthousiasme, U zult het alle
maal vinden in dit aardige boekje, dat
ook nog door Rogier van foto's werd
voorzien. Prachtige foto's uit Indonesië.
Heb ik U een beetje nieuwsgierig ge
maakt? Dat was de bedoeling ook. Ik
hoop dat U het kopen zult en het nu
eens niet tussen uw collectie kookboe
ken zult zetten, maar gewoon in de
keuken, ergens op een plank, bij de
hand. Misschien vandaag eens geen
vlees kopen, maar iets maken van
tempé, tahoe. Een stoofschoteltje, ge
bak. Dat kan allemaal van die kedelee,
meel of boontjes.
Ik sprak een redacteur van een groot
damesweekblad, probeerde hem te inte
resseren voor ons soya-research werk,
het kookboek. Als redacteur van een
voorlichtingsblad voor vrouwen nota-
bene, had ik zijn antwoord allerminst
verwacht. Dat klonk bijna spottend.
"Het spijt me, maar ik zie het helemaal
niet zitten met die soyaboon. Het is en
blijft een buitenlands product dat het
hier nooit zal doen. Ach ja tempé en
tahoe dat is Indisch, maar soya, neen!"
Ik voelde het ineens als totaal overbo
dig hem te vertellen over die honderden
duizend ton soyameel en -bonen die
de Nederlandse levensmiddelen-indus
trie ALLANG verwerkt en die hij en
13 millioen andere Nederlanders AL
LANG onbewust consumeren, 't Zal me
een zorg zijn of hij dat ooit te weten
zal komen.
Het bewijs dat soya in Nederland kan
groeien en in een normale warme zo
mer uitstekend kan rijpen, is met deze
proefneming in Ossendrecht door Plan
tersvrouw en haar welwilende buren
bewezen.
Maar met dit bewijs is niets bereikt,
want natuurlijk zal er nooit soya ver
bouwd worden in Nederland, daar zijn
uitgestrektheden voor nodig zoals in
Amerika, Brazilië, China, Australië om
er werkelijk profijt van te hebben. Bo
vendien sprak ik van "normale, warme
zomers" en die zijn hier even onvoor
spelbaar als de prijs van margarine
over een week I
Maar hier gaat het ook niet om. Tjalie
heeft ons vorig jaar willen wijzen op
iets nuttigs, waarover hij zelf veel ge
lezen en gehoord had. Hij wilde een
soya-club beginnen, saamhorigheid
kweken om gezonder te eten, econo
mischer te leven. Omdat men in Ameri
ka, Brazilië, Azië al ver vooruit is met
de soya wilde hij van daaruit de infor
maties aantrekken.
Persoonlijk geloof ik niet dat men op
het gebied van eten en drinken elkaar
iets kan voorschrijven, zonder dat er
eerst een diep besef is gekweekt voor
de noodzaak. Vegetariërs en makrobio-
tiek-ers vormen een geloofssekte, het
eten van kedelee in welke vorm dan
ook, is niet meer dan een gezonde
gewoonte. Je zou net zo goed een
club van patat-zonder-mayonnaise eters
kunen beginnen.
Toch is er in ons blad, door het pret
tige contact dat Plantersvrouw met
haar lezers heeft gehad, iets blijvends
ontstaan. Dit soya boekje "Leven met
Soya" met zijn recepten, informaties,
tips, ontstond door de uitwisseling van
gedachten, het open staan voor nieuwe
dingen en het vertrouwen in elkaar.
Om "het beste met elkaar voor te
hebben".
Martijntje in al zijn onschuld, staat in
een maatschappij die eigenlijk met zijn
eigen ontwikkeling allang geen raad
meer weet, maar het nog niet beseft.
Of de moed nog niet heeft opgegeven
Dat zullen wij ook niet, U en ik, tempé/
tahoe-eters.
Zolang er kedelee kan bloeien, zomaar
Jonge kedelee, heerlijk om te koken (reboes)
en zo, tussen je tanden, de koele boontjes
uit te knijpen
tussen rode kool, andijvie en spercie-
bonen, zolang kun je toch doorgaan
met proberen een goed idee te planten
in dit (dool) Hof van Heden?
Lilian Ducelle
Opgericht en geleid door
TJALIE ROBINSON (1911 - 1974)
ONAFH. IND. TIJDSCHR. - 20e JAARG. No. 4
Pr. Mauritsl. 36. Den Haag - Telegramadres: Tong
Tong Den Haag - Tel. 070 - 54.55.00/54.55.01 - Post
giro 6685 of A.B.N. Den Haag Rek. No. 51.56.15.730.
Uitgave: Publ. en Handel Mij Tong Tong B.V.
Directie: L. Ducelle
Administratie: Th. M. A. Scheulderman
Redactie: J. H. Ritman, Ch. J. A. Manders. Rogier,
G. H. Bartman, L. Ducelle.
Verschijnt de 1ste en de 15e van iedere maand
Prijs per nummer 2,Abt. Nederl. (en E.E.G.-
landen behalve Engeland) kwart, 11,halfj.
f 22,jaar f 44,Abt. Europa: jaar f 44,
Buiten Europa: jaar 52,
LUCHTPOST:
Abt. (per jaar en per luchtpost): Australië en
Nw. Zeeland f 92,Indonesië f 76,Z.-Afrika
en Z.-Amerika f 76,Canada en Ver. Staten
f 64,Maleisië, Singapore en India f 76,
Suriname en Antillen f 64,
ZOEKT OP BASIS VAN DE NUTTIGE ERVARIN
GEN IN DE GORDEL VAN SMARAGD NIEUWE
INTERESSEN IN NEDERLAND TE WEKKEN VOOR
DE TROPENGORDEL.
ALLE ABONNEMENTSGELDEN ZIJN BIJ
VOORUITBETALING VERSCHULDIGD
ADVERTENTIES KUNNEN ZONDER OPGAAF VAN
REDENEN GEWEIGERD WORDEN
Directie en redactie behouden zich het recht voor
om grondige redenen aanvragen voor abonnementen
te weigeren, of deze te beeindigen. Hierover zal
de betrokkene altijd van te voren in kennis worden
gesteld
De redactie behoudt zich het recht voor copy te
weigeren dan wel te bekorten of te wijzigen met
toestemming van de inzender. Over genomen be
slissingen zal niet in details worden gecorrespon
deerd.
2
