TUALIE SCHREEF
Spellingsproblemen:
Uwerts versus
Oewerts
0-71.
<y~ru
MODERN LEVEN
"Door wat wilde onrust raken wij hier
bezeten?
Waarom raken wij nooit uitgekocht?
Waarom willen wij steeds meer en
steeds nieuwer?
Betekent assimilatie het kwijtraken van
zijn gemoedsrust en tevredenheid?
Betekent het Europese leven: jagen,
jagen en nog eens jagen en MOETEN
wij daaraan meedoen?
Ik heb zoveel eenvoudige Indische ge
zinnen gekend, wonend in Gang Sen-
tiong in Batavia, in Gang Crone in
Bandoeng, in Dinojo Soerabaja, in klei
ne plaatsjes als Ambarawa, Kertosono,
Bekasi. Hoe eenvoudig en tóch blij
moedig en rijk leefden zij met hun ven
dutie-meubeltjes, jaren lang altijd de
zelfde, en als zij er wat bij kochten,
dan kwam dat óók van de vendutie.
In de sfeer van tevredenheid, gastvrijheid en verdraagzaamheid, kwam ieder
oud meubelstuk weer tot nieuw recht. Dat waren van die huizen waar je zo
lekker kon neervallen in een wijde, sterke djatihouten stoel, of soepel en
smeuïg dommelen in zo'n royale rotan stoel, waar je op den duur helemaal aan
gewend raakte.
En nu zijn we in Europa. En nu kopen we telkens maar weer nieuwe moderne
dingetjes, die altijd weer gauw kapot gaan. We kunnen niet rustig meer door
de Kalverstraat of de Spuistraat lopen zonder verleid te worden door een gek
tafeltje, zo'n filmster-stoel, een vreemdsoortige lamp, een nieuw keuken-appa
raat. We steken ons in schulden, beginnen telkens weer aan nieuwe koopcon
tracten op afbetaling, gaan extra werken, om méér te kopen, waar we tóch geen
blijvende sympathie voor hebben - en dan kopen we maar weer opnieuw!
Ons leven wordt een flut-leven en het is nog steenduur op de koop toe. En we
vinden ons modern. En onze gemoedsrust is naar de bl
Ach ja, het zal wel goed wezen, Tempo! Vooruitgang! Bijzijn! Maar IS dat wel zo:
En ergens verdroomt en wordt tot ijle nevel om tenslotte geheel te verdwijnen
het beeld van een huis, dat een thuis was, een zitje als een familieband, een
lichtelijk bestoft maar vriendelijk glimlachend muurbordga mee naar
achter, naar de eetkamer: die saaie etenstafel met zo'n saai verlak maar
altijd, hoe rijk beladen voor iedereen, die op welk uur van de dag ook, komt
binnenvallen. Zo arm dat alles en tóch zo rijk.
Niet sentimenteel worden. Niet omkijken. We moeten vooruit. Zó hard, dat ik af
en toe bij mezelf denk: gaan we niet helling af?"
T.R.
Uit: TONG-TONG 15 Augustus 1959.
Onder de Tong-Tong scribenten vind
ik de "U-wers" maar vreemd volk.
"Tussen Keulen en Parijs leidt de weg
naar Romezó zijn onze manieren,
ja, ja!" Daarin stem ik van harte mee,
want onze E.E.G. ten spijt - zingt de
kleuterklas nog niet van Köln, Paris
en Roma. Nu houd ik het simpel, want
wat komt er van onze aardrijkskunde
les terecht, als vereist wordt dat wij
onze tong in een Slavische of Chinese
krul leggen. Dwaasheid, zegt U, laten
wij ons houden aan de in het Neder
lands weergegeven benadering der
uitheemse klanken. Edoch, zonder blik
ken of blozen zet men mij in T.T. "het
bamboehutje naast de brug bij Suka-
bumi" en meer dergelijke weinig poe
zelige uitspraak puzzles voor. Conces
sies in de spelwijze bij postale adres
seringen, accoord! Dan geldt: 's Lands
wijs, 's lands eer! Maar in Nederlandse
tekst doet de "U" verheerlijking met
het uitbannen van de "Oe" potsierlijk
aan.
Voor diegenen, die mijn zachtmoedige
tjitjak willen laten sissen, - die mij vi
sueel beroven van de dikke Djocjase
"dee" - zo'n sonore mond vol - voor
dit op chaotisering van de Nederland
se schrijfwijze belust volk, heb ik geen
goed woord over.
Laat hen luisteren naar de wijzen van
weleer, naar Coolsma, Engelmann en
Karei Holle - en horen hoe zij de
spellingsproblemen oplosten en hoe
zij zich thans door het hedendaags
gemanoevreer onrustig in hun graf
omdraaien.
SI ANOE
Wij hebben tot dusver de stelregel
gevolgd - vrijheid, blijheid! - ieder
vogeltje te laten zingen, zoals het
gebekt is. Dus: wie de moderne Indo
nesische spelling wilde volgen, hij
kon zijn gang gaan! Maar inderdaad
lijkt het eenvoudiger, wanneer wij voor
plaatsnamen de Nederlandse spelling
volgen. Want zoals de schrijver op
merkt, wij spreken ook niet van Paris,
London, Wien, etc. maar volgen de
door de jaren gewettigde Nederlandse
benaming Parijs, Londen en Wenen
Dus Atjeh en niet Aceh, Tjibadak en
niet Cibadak.
Ook in citaten uit de bahasa zullen wij
in de toekomst de thans in Indonesië
gebruikelijke c voor tj en j voor dj niet
meer gebruiken. Wij ontvingen dezer
dagen een brief, waarin de schrijver
een zekere Coba aanmoedigde ons
spoedig te schrijven. Het kostte enige
moeite te realiseren wat de schrijver
bedoelde: de onbekende Coba bleek
de aansporende uitroep "tjoba" (kijk
toch eens, probeer toch eens) te zijn.
Om kort te zijn: Tong-Tong is in de
eerste plaats lectuur voor de genera
tie die opgegroeid is met de oude
spelling, zelfs de alleroudste. De over
gang oe naar u gaat nog net, maar
om Madame Curie fonetisch te ver
anderen in een dievegge (Madame
tjoerie) gaat wel iets te ver en Tjalie is
voor ons nog altijd een menselijke
figuur en geen rivier (cali). - Red.
TONG TONG NODIG
"Er ligt een hele stapel Tong-Tongs
in mijn huiskamer en velen die hier
vaak komen, zie je na enige tijd naar
zo'n tijdschrift grijpen en er zich in
verdiepen. Waarom zijn zij er niet op
geabonneerd? Ik heb enkelen ernaar
gevraagd "je wordt zo sedih als je
dat elke keer weer leesteen
ander: "We moeten hier leven in heel
andere omstandigheden, beter niet om
te zienAan anderen vraag ik
niets, maar denk er zo het mijne van
en ben blij dat toch elke keer naar
die tijdschriften wordt gegrepen. Af en
toe geef ik er enkele meemaar
liever niet, want ik duik er vaak weer
in!
Waarom is het fout "om te zien"? Het
zijn gouden herinneringen. Ik spreek
veel over vroeger, over hen, die er
niet meer zijn, maar aan wie men wel
denkt. Waarom zou men het ver
leden begraven? Er is nog zoveel
moois aan!
Ik dank U allen voor de moeite om
Tong-Tong in leven te houden. Wij
hebben Tong-Tong nodig, want zo blij
ven wij - Indischen - enigszins bij el
kaar, ook al zitten we ik - weet - niet
waar ter wereld. Houdt goede moed,
wij waarderen Uw werk!
Mevr. D.-v. R.
(lees verder volgende pagina, 1e kolom)
4
