Plantersleven in de Alas- en Gajoelanden
(IV)
Aangeboden
KONINGINNEDAG
OP DE HARS- EN TERPENTIJNWINNING
TOKO MAS
INDONESIA
Het liep naar Koninginnedag, dat be
tekende een extra vrije dag voor de
koel iss
Er zouden festiviteiten plaats vinden.
Vriend Sakri met de baas Jan van Gils
en ik overlegden wat er te doen zou
zijn.
Alles wat er aan koelies was van
"Sadang en Radjawali" en ook de
Mandoers kwamen naar "Baleg", want
daar waren de festiviteiten.
Twee flinke karbouwen waren geslacht,
de koppen volgens de adat werden
onder de fabriek begraven. Ik was op
uitnodiging van mijn baas Jan al om
11 uur 's morgens te zijnen huize aan
een borreltje van Oranje bitter. Ik zou
ook blijven eten.
Atmah ging ook mee, alsook Paimo en
Sarija. Ik had 't huis afgesloten. At
mah was te gast bij de bedienden van
Jan in de bijgebouwen.
Om 2 uur begon het feest, een Voet
balwedstrijd "Baleg - Radjawali om
een geldprijs, daarna spriet en zak-
lopen en mastklimmen.
Vooral 't klimmen, je lah je rot, was
vermakelijk tegen die gladde paal, in
gesmeerd met zeep, zes meter hoog,
aan de top een ronde hoepel, waaraan
de prijzen hingen, horloges met ketting,
beursjes met zes gulden, hoofddoeken,
saroengs, kebonschoenen, enz.
De mandoers kregen 15 gulden, de
Hfd. Mandoers 25 pop.
Atmah had van Jan een fijne fles Eau
de Cologne gekregen, Paima en Sarija
5 gulden elk.
Ja Jan is dood, dit schreef ik al eerder,
ik denk nog vaak aan hem, zo'n prima
kerel, en zo gemoedelijk in de om
gang, helemaal niet het idee van hij
is mijn baas", zoals hij met mij, zijn
assistent, omging en vaak kwam hij in
zes weken niet in mijn afdeling. Iedere
afdeling was 800 H.A. groot en ver
deeld in drie blocks.
Block III, om daar te komen, liep men
over een grasvlakte, een "Blang", een
keer werd ik daar geattakeerd door
een verwilderde karbouw en kon wel
benen .maken!
In het vervolg nam ik mijn karabijn
mee en op zekere dag knalde ik dat
binatang neer. 's Avonds rook het
toch zo'lekker in de pondok! Ze waren
het vlees aan 't braden; ik lever en
de kop was voor "Sobat keras Sakri
Enkele weken later werden wij in Block
II door een dito binatang aangevallen.
Ik liep met een ploegje vrouwen mee,
op weg naar huis. 't Was vier uur in
de middag. Ook toen moesten we
benen maken!
Ik was vrij dicht bij mijn huis, ging vlug
mijn karabijn halen. De mandoer van
de wiedploeg was reeds thuis, hij
woonde in een eengezins huisje,
schuin tegenover me. Hij zag me gaar.
en kwam me achterop met een parang.
Weer had ik geluk, dat binatang liep
er nog! Met één wel gericht schot,
sloeg hij tegen de vlakte. Dat werd
's avonds weer vlees braden!
Inmiddels kwam de tap-mandoer met
een ploeg koelies, 't begon ook al te
schemeren, van stukken damarhout
werden fakkels gemaakt. Men kon zien
wat men deed, en ging 't vlees verde
len.
Sobat keras Sakri de kop en een flink
stuk, dat was weer "makan besar I
's Avonds liep ik in de pondok rond,
overal een praatje en wat rook het
daar leker.
De volgende dag kwam sobat Jan bij
mij in de afdeling; had een briefje in
het Dagrapport bijgesloten en geschre
ven, dat we weer een makan besar
hadden genoten.
Wat het voetballen op "Baleg" op
Koninginnedag betrof, het elftal van
"Radjawali" won de strijd tegen "Ba
leg".
Ik had mijn koelies flink de les ge
lezen. "Jullie moeten winnen, maak mij
niet maloe!"
Er werd in mijn afdeling vrij goed ge
werkt; de mensen waren geschikt, en
kele slechte elementen waren er uit,
en als er soms weieens wat was,
dan dreigde ik met "lepas".
Overigens liep alles op rolletjes, voor
al op de dag van "Hari gadji besar
de taken waren daarop berekend van
's middags om 1 uur in de pondok.
De Grote uitbetaling was om half
vier bij 't kantoor op "Baleg".
De Kleine uitbetaling helft van de
maand, 't z.g. voorschot was op mijn
erf. Een tafeltje met twee stoelen voor
mij en één der mandoers.
Bij de Grote uitbetaling waren Sobat
Sakri en ik al om half 3 op "Baleg",
gingen bij de Chinees in de kedeh
(toko in 't klein) koffie drinken en een
fijne sigaar opsteken, dat was vast
ceremoniëel. We zaten in t achter
kamertje aan de ronde tafel.
De Hfd. Mandoer Moeh kon nooit goed
hebben, dat Sakri en ik zulke dikke
vrienden waren Moeh zei altijd: Er
wordt nergens beter gewerkt dan op
"Baleg"!
Dat de koelies van "Baleg" zulke pri
ma werkers waren, daar heb ik ook
ervaring mee opgedaan. Ik heb 't de
Diamantair lid van Diamantenbeurs.
Specialiteit Indonesische gouden sie
raden 22, 23 en 24 krt.
Juwelen 22 Kr. goud gezet met bril
janten (origineel Indonesisch model)
Markiesringen loup-zuiver briljanten
en witte kleur; gezet met 13, 18, 20,
21, 23 briljanten.
Rijringen, slagringen, dubbel entou
rage ringen etc.
MARKIES HANGERS: ati, wadjik,
peer, druiven, etc.
MARKIES OORKNOPPEN: ster mo
del, entourage, eensteen, etc.
ARMBANDEN: schakelarmbanden
met veel briljanten. 2 en 3 rijen stijve
armbanden met briljanten. Bij grote
afname juwelen speciaal lage prijzen.
Nieuw import:
juwelen gezet met INTEN (diamant).
Steroorknopjes, robijnmarkiesring ge
zet met inten; verschillende hangers
gezet met inten. We hebben het
grootste assortiment inten juwelen.
Ook verkrijgbaar sieraden met saf
fier, robijn en smaragd.
Honderden soorten ringen, halskettin
gen, armbanden, hangers, tusuk kon-
dé, kebajaspelden in 22/24 Kr. goud.
Albert Cuypstraat 142 - Amsterdam.
Tel. 020 - 71 87 28 na 18.00 uur: 020 -
72 16 28. 's Maandags gesloten.
4 gebeeldhouwde Indische Raff
les style salon stoelen, rieten
rugleuning, losse velours-damast
zittingen incl. bijbehorende ron
de tafel.
Kruidnagelschip 0.30 cm.
1 Soemba kain, groot.
Citroenhouten slaapkamer ameu-
belement.
Inl. Tel. Rotterdam 010- 32 92 40.
koelies van "Baleg" wel bijgebracht,
hoe er op "Radja Wali" gewerkt werd.
Mijn vorige baas stuurde me eens een
ploeg van zijn koelies met mandoer.
Die leverden de eerste dag zulk pruts
werk, dat ik moest weigeren het te
accepteren. Na enige tijd onder mijn
leiding ging het beter.
Maar er zat nog meer donder in de
lucht en dat leidde tot een open con
flict tussen mijn toenmalige baas en
mij. Ik wendde mij tot de superinten
dent in Pematang Siantar. Het conflict
kwam tot een natuurlijk einde door de
overplaatsing van mijn baas, die werd
vervangen door Jan van Gils, met wie
ik later zo goede vrienden zou worden.
Jan, in Bandung geboren en opgeleid
aan de Koloniale Landbouwschool in
Deventer, was een prima kerel.
A. S. M. KEUKENSCHRIJVER
6
