DOKTER BE RES
1001
avonturen
met de
soetil
Electrisch rijst koken
KIMM Indische spekkoek
Sambel semoet
1 kopje kleine Pro soy brokjes
1 kleine ui
1 teentje knoflook
Een paar schijfjes laos of wat laos-
poeder
Stukje trassi
1 theelepel assem
suiker, zout, sambel naar smaak
1/2 bouillon-tabletje
een beetje santen
margarine
Ui en knoflook snipperen en met de
andere boemboe's opbakken in de
margarine tot glazig. Oppassen voor
aanbranden. Water opgieten en een
paar lepels santen. Van 't vuur de
brokjes toevoegen en in 't sausje la
ten staan tot al 't vocht geabsorbeerd
is. Daarna in olie of frituur bakken tot
't droog en kruimelig is.
Boemboe terih
Soya-brokken, de grootste, neutraal
1 kleine ui
1 teentje knoflook
1 theelepel laos-poeder
1 theelepel ketoembar
y2 theelepel djienten
knikkertje assem
2 of drie kemiries
2 blaadjes salam
1 kopje melk of santen
stukje trassi
bouillon-tablet
zout, suiker naar smaak
Soya-brokken koken tot ze zacht zijn.
Alle boemboe's samen fruiten in een
beetje margarine, daar de zachte
brokken bij doen en overgieten met
melk of santen en smoren tot al 't
vocht verkookt is en de olie zich af
scheidt.
PLANTERSVROUW
De suikerfabriek "Pakis", waar m'n
ouders zaten, lag in de schaduw van
de Muria, bij Taju. We hadden een
oude Javaanse fabrieksdokter met een
klinkende naam, maar iedereen noem
de hem "Dokter Bèrès". Wat je ook
mankeerde, de dokter beval je on
veranderlijk (behalve wanneer iemand
met een buikklacht kwam) om meer
rudjak te eten, dan zou alles tang-
gung bèrès zijn. Eens in de week, op
een donderdag, hield hij spreekuur en
kwam dan van Pati. Hij was erg po
pulair (of wij erg ongezond!). Zijn
wachtkamer was altijd vol. Fabrieks-
personeel van hoog tot laag. Hij had
voor een ieder altijd alle tijd en uniek
advies. En als de medicijn die hij
voorschreef "luput" dan de rudjak
"kenak". Daar was de dokter van
overtuigd denk ik. Als je erg ziek was
ging je naar Semarang naar een dok
ter, niet erg ziek, naar dokter Bèrès.
Ik was niet erg ziek. Malaria. Kwam
op spreekuur en gewapend met wat
ik al had gehoord over Dr. Bèrès,
stapte ik de onderzoekkamer in. Daar
zat onze dokter in z'n witte jas ge
moedelijk een sigaretje te roken. Ik
had mijn mond nog niet geopend of
hij zei al: "Aah, je hebt malaria ja.
Zie ik zo." En de dokter begon een
gezellige boom op te zetten over van
alles en nog wat op de fabriek. Het
woord "haast" kwam zo gezien niet
in z'n woordenboek voor. Dan: "Ik
heb een druppel van je bloed nodig."
Energiek greep hij m'n hand en voor
ik 't goed in de gaten had lag er een
druppel bloed tussen twee glazen
plaatjes. "Kinine slikken ja, en volgen
de week terug." Toen, zo tussen neus
en lippen door: "En makan roedjak.
Njang goed pedis. Veel groenten is
goed voor de mens. Dan alles tang-
gung bèrès." Ik had moeite me goed
te houden.
De malaria was hardnekkig. Na een
paar weken zei Bèrès: "Slik je je pil
len wel? Jouw bloed is nog kaja pas-
sar malem, zo vol met parasieten. Eet
je wel roedjak? Dit is nog niet bèrès."
Na veel kinine en roedjak was ik weer
zo goed als nieuw en de dokter te
vreden. De bezoeken elke donderdag
en de praatjes met de goede doktei
behoorden tot het verleden.
Toen kwam de dag dat we allemaal
prikken moesten hebben om naar Hol
land te kunnen gaan. Elf mensen in
totaal moesten een "pokkenboekje"
hebben. Dr. Bèrès kwam voor deze
gelegenheid speciaal, en niet eens op
een donderdag. In onze eetzaal ston
den we allemaal met respect toe te
zien hoe hij met vlugge en vaardige
handen allerlei gemene prikjes stond
uit te delen. En intussen sprak hij
over van alles en nog wat. Als af
scheid kregen we te horen: "Aah, na
al deze prikjes, jullie allemaal tang-
gung bèrès. Heb jullie een goede do
sis gegeven want in Holland ta'ada
roedjak. Alleen maar appelen." Dit min
of meer op een jullie-liever-dan-ik
toon. Inderdaad bleven we allemaal
gezond, zelfs zonder de roedjak.
Onze oude dokter, weten we nu, ver
stond de kunst om z'n patiënten niet
alleen medicijnen voor te schrijven,
maar ook z'n tijd en aandacht en ech
te belangstelling te geven. Nu wordt
je door super-knappe dokters gehol
pen en krijg je super-medicijnen. De
dokter heeft niet veel tijd en doet
meestal zwijgend z'n werk. Beter
wordt je ook. Maar ik mis iets. Ik
schijn altijd nog te wachten op die
laatste aanmaning voor ik de deur
uitstap: en veel roedjak eten, dan
is alles tanggung bèrès."
J.L.
Geen rudjak, maar wel vitamine B of
C Juul, ik heb al 6 flessen vol, onaan
geroerd. Straks als ik weer naar Indo
nesië ga, ik ga ruilen tegen rudjak
petis I
L.D.
Veilig, makkelijk en tijdbesparend
Nooit meer aangebrande rijst. Rijst in de pan, knopje indrukken, klaar
U kunt uitgaan, andere dingen doen zolang als U wilt. De rijst blijft,
ook als ze gaar is, op temperatuur.
NATIONAL RICE COOKER
Inhoud 1 liter 110,
Inhoud 11/2 liter f 120,
Inhoud 1,8 liter 130,
Verzendkosten 7,Abonnee's Tong-Tong 3 termijnen mogelijk
Tong-Tong B.V. - Prins Mauritslaan 36 - Den Haag - Giro 6685
Stort 15,op giro 158225 en
U ontvangt een spekkoek van
ca. 500 gram, in speciale ver
pakking, franco thuis.
"KIMM", Joh. Verhulststraat 98,
Amsterdam-Z. Tel. 020- 72 84 61
"SPROOKJES UIT HET VERRE
OOSTEN" van Lea Smulders
Een schat van nooit gepubliceerde sprook
jes uit Birma, Japan, India, China, Indone
sië, Korea, Mongolië, Vietnam en Tibeth.
Omslag in 4 kleuren, geb. formaat 22-29
cm., 192 blz., 8 platen in 4 kleurendruk en
vele zwart-witte ill.
Tijdelijk in prijs verlaagd van f 24,50 tot
f 11,50 plus f 4,porto.
Verkrijgbaar bij Boekh. TONG TONG
19
