cJ-loorn deó &vervloedó
18
KIMM Indische spekkoek
iTONGf
NIEUW!
INDO - STICKER
(rood-wit-blauw)
1956
De zomer is zo goed als voorbij, de herfst heeft zich aangekondigd. Gepaard
met regen en stormen. Maar: - Herfstgetij, gij maakt ons blij - zong ik vroeger al,
toen ik nog nooit een herfst had meegemaakt.
Nu weet ik dat ik houd van 't wisselen
van de jaargetijden. Van de vier-, 't
meest van de herfst met zijn nevelige
ochtenden en de tintelende kou die
me terug brengt naar onze bergen.
Nu ruist de wind alleen nog maar door
de kruinen van de bomen in ons bosje.
In de tuin ruikt 't lekker naar vochtige
aarde, naar munt en salie, naar tijm
en basilicum en de groene lomboks
die ik nog plukken moet voor in de
diepvries.
Ik voel me weer geborgen; vóór de
komende winter liggen er breek- en
snijbonen in de diepvries, andijvie,
snijbiet, spinazie en ettelijke kilo's to-
mate-pulp. Van de "Reus van Ibiza"
tot de kleine kraaltjes uit de rimboe
van Indonesië, 't zaad door een aar
dige meneer voor me meegebracht.
Ik heb ze dit jaar zo een beetje uit
alle delen van Europa gehad en alle
soorten deden 't uitstekend.
Ook met de soja boekten we aardige
successen.
Trouwens, ondanks alle hitte en droog
te, merkten we hier op 't platteland
niets van tekorten, een beetje stagna
tie in de groei van de gewassen,
maar geweldig veel van de waan
zinnige prijsopdrijving van groenten
en aardappelen.
De meeste mensen hebben een stukje
grond om 't huis waar ze alles op
verbouwen. De diepvries wordt voor
't hele jaar gevuld, het teveel gaat
naar de veiling of is voor de kippen
en 't varken. En er zijn altijd nog men
sen die kapsones hebben. Ik kon b.v.
krieltjes weghalen zoveel ik wilde.
Sommige mensen vinden vroege aard
appelen alleen maar lekker als zij
vlak voor 't koken gerooid zijn. Dus
trekken zij iedere dag een paar plan
ten uit de grond, de grootste knollen
worden er uit gezocht, de kleinere
blijven liggen. En omdat door de
droogte er veel niet groot gegroeid
zijn, wordt 't varken er lekker vet van.
leder jaar worden door boeren voor
grote conservefabrieken, Hak, Hero,
uitgestrekte gebieden volgeplant met
erwten, bonen of andere gewassen,
't Oogsten gebeurt door de fabriek en
natuurlijk machinaal, waarbij langs
beide zijden van de machines heel
wat product blijft liggen. Waarover de
boer niets meer te zeggen heeft; zijn
geld heeft hij binnen.
Wie wil, mag van de restanten rapen,
voor niks en niemendal. En er wórdt
wat geraapt op die dagen. Mijn buur
vrouw b.v was met haar man een uur
tje weggeweest, ze kwam thuis met
zestig kilo fijne boontjes. Veilingsprijs,
5,50 per kilo, las ze me voor uit de
krant. En natuurlijk wemelde 't op 't
veld van liefhebbers; geef de mensen
ongelijk!
En zo gebeuren er nog veel meer
"rare dingen" in de politiek van 't
geld, waar ik als gewone huis- tuin
en keukenvrouw niets van begrijp. Wat
weet een koe ook van zondag
Maar eigenlijk wilde ik vertellen van
een aardige ervaring. Misschien oud
voor u, voor mij, hoewel ik veel rond
snuffel overal, helemaal nieuw.
Verleden jaar kwam er in mijn groen-
tentuin ineens een plantje op dat ik
herkende als een lieve, oude bekende.
Ze gaf in Indië al gezondheid aan
onze baby's en hun zogende moe
ders, aan lijders aan beri-beri en hard
nekkige tropische zweren. De bajem-
tanah of tar'njah dat de madoerees er
tegen zegt. Ik geloofde mijn ogen niet;
was 't wel de échte bajem?
Ik eet eenmaal graag "uit 't wild" dus
legde ik haar een beetje in de watten.
In tegenstelling tot Indië zijn hier wei
nig ONkruidsoorten die smakelijk zijn.
Soms neem ik wel een handvol muur
mee voor door de sla als ik toch voor
mijn kanariepietje aan 't plukken ben,
ik snipper een beetje weegbree op
mijn brood, borage en oost-indische
kers. Omdat 't volgens kruidkundigen
"zo goed" is. Melde vind ik beslist
lekker. Als spinazie klaar gemaakt bij
de aardappelen, 't vervangt de dure
kangkoeng in mijn gado-gado.
Mijn bajemplantje toonde zich uiterst
dankbaar voor 't beetje mest, de za
den verspreidden zich door de hele
tuin en dit jaar liet ik de planten staan
waar ik ze hebben kon. Ze werden
manshoog. Eerst stond ik er een beet
je wantrouwig tegenover. Ik dacht aan
de solanum-nigrum waar kokkie lek
kere koeloepan van maakte met sam-
bel blimbing. Zwarte nachtschade
hoeh! veroorzaakt hier brakingen, ver
lammingen van de hart- en ademha
lingsspieren. Malse pakis jonge
toppen van varens, die je op elke pas-
sar kopen kon. Van de wortels wordt
een middel gemaakt om lintwormen
te doden, zegt mijn Flora.
Een binatang dat zo moeilijk te ver
delgen is
Met mijn bajem was ik dus een beetje
voorzichtig. Maar ze deed 't zo goed,
dat ik er van overtuigd was dat ze in
de Flora te vinden moest zijn. Waar
moest ik zoeken? Ik vond haar onder
de ganzevoet-achtigen. De rode gan-
zevoet groeit langs wegen, op bouw
landen, in moestuinen
Evenals brave Hendrik, zeekraal, mel
de, één uit de grote familie van de
ganzevoetachtigen. "Vroeger" staat
er, "werd melde ook wel als groente
gegeten."
Vroeger; waarom vroeger? Waarom
nu niet meer, zulk kostelijk eten. Niet
opgejaagd, op veel plaatsen niet be
spoten. Er staat niets over giftige be-
Stort 15,op giro 158225 en
U ontvangt een spekkoek van
ca. 500 gram, in speciale ver
pakking, franco thuis.
"KIMM", Joh. Verhulststraat 98,
Amsterdam-Z. Tel. 020-72 84 61
standdelen dus hebben we er de hele
lange zomer lekker van geplukt, er
sajoer menir van gemaakt en gegeten,
heerlijk bij die hitte; fris.
Ik heb zaden verzameld genoeg om
er heel Holland mee vol te planten.
Dus wie wat hebben wil, stuurt mij
een gefrankeerde enveloppe met naam
en adres er op. Een bodempje van
een vingerhoed, uitgestrooid in een
verloren hoekje van de tuin, u heeft
er geen omkijken naar. 't Is immers
ONkruid, 't vergaat niet. Volgend jaar
brengt u de natuur op tafel.
PLANTERSVROUW
Calfven 120 Ossendrecht
Tip.
Knoflook, heb ik me laten vertellen
door een man die als boerenknecht
in Frankrijk heeft gewerkt, moet in 't
najaar in de grond gebracht worden.
De teentjes minstens vijftien cm. diep
planten. Net als bloembollen in no
vember of als er geen vorst in de
lucht is, wat later.
INDOI
voor alle eigenaren, eigena
ressen, berijders en berijdsters
van auto, bromfiets, autoped,
stoomwals, locomotief, zeilboot,
stoomboot of andere denkbare
roerende goederen
die INDO zijn, zich INDO voelen
en daar blij om zijn I
Uitgegeven t.g.v. 20-jarig be
staan van Tijdschrift Tong-Tong.
Per stuk f 1,porto 55 cent
Tot 4 stuks porto hetzelfde
TOKO TONG-TONG
