m
BART FILET:
INE KLEINHOONTE VAN OS-KIMMIJSER
Onder de horizon en ver daarboven
Bart Filet, Indische jongen. In 1947 in
Jakarta geboren, op zijn tiende naar Ne
derland, studeerde aan de Utrechtse
kunstacademie Artibus. Pentekeningen in
O.I. inkt, aquarellen, zeefdruk. Exposities
in Duitsland, Zweden, Polen, Amsterdam,
Rotterdam en een maand geleden in het
Singer museum in Laren.
Als Indische jongen sta je tussen twee
vuren: het "mooi" naturalisme met sa-
wahs, bergen, flamboyants (wat iedere
lieve tante en oma van je verwacht) of
het exotische: magische symboliek,
mystiek, spirituele fantasie om de
Westerse toeschouwer em criticus te
vreden te stellen. Aan deze uitersten
is Bart Filet voorbijgegaan en hij be
weegt zich, al sinds hij de tekenpen
hanteerde, in een eigen wereld. Er
gens onder, dan weer ver boven de
horizon. Ja, natuurlijk is hij terugge
weest naar zijn geboorteland en heeft
hij gezien met eigen ogen. En toen hij
terugkwam tekende hij alweer geen
sawahs, flamboyants en bergen maar
misschien is zijn werk daarna toch
wat meer Oosters geworden^ is er
meer symboliek in gekomen.
Hij tekent minutieus, zich uitlevend in
details. Prachtige bomen, bladeren,
vogels, vissen, de mensfiguur alleen
gebruikend als de schakel tussen
heden, verleden, toekomst. Werkelijk
heid en in een eindeloze cadans van
vinden en zoeken. Vreemde tekenin
gen soms, maar heerlijk om naar te
kijken. Prachtige tinten sepia, mauve,
bruin, groen in zijn zeefdrukken, de
ingekleurde pentekeningen als felge
kleurde juwelen ingebed in een wijd
passepartout.
"Gaat het goed?" is alles wat ik kan
vragen op die druk bezochte opening
in het Singermuseum.
"De laatste tijd geweldig, ik ben erg
gelukkig in mijn werk, begin er in te
komen". Prettig open gezicht, een
cleane jongensachtige verschijning.
Het zal Bart Filet met zijn talent goed
gaan. Als hij eerlijk blijft en als het
publiek eerlijk kan en wil kijken naar
wat Filet te zeggen heeft.
Zomaar ergens beginnen
In 1926 in Modjokerto geboren. 16 Jaar was ze toen ze het kamp inging. In 1946
naar Nederland. Altijd wel heel erg van tekenen en knutselen gehouden, maar
zich nooit bewust ingezet op het artistieke vlak. Pas na haar huwelijk (met een
zeer technisch denkende maar erg meelevende man) serieus gaan tekenen. Zes
jaar les gehad in Rotterdam van Joop van Meel. Nu de dochters geen zorg meer
vereisen, heeft ze alle tijd om te doen wat ze graag wil doen, naast de lessen in
handenarbeid die ze nog altijd geeft.
Een uitermate bescheiden, innemende
vrouw, Indisch blond, minstens 20 jaar
jonger lijkend dan ze in werkelijkheid
is, zonder een spoor van make-up.
Misschien juist daarom. Als je iets te
weten wil komen over haar zelf, geeft
ze zulke vage antwoorden, dat je je
na een half uur afvraagt óf ze wel
geantwoord heeft. Er zijn nu eenmaal
mensen die zichzelf niet belangrijk
vinden, maar graag iets belangrijks
doen.
Ine Kleinhoonte van Os ontwierp voor
ons het Jubileumbord. De batikdes
sins die ze ervoor gebruikte geven
iets weer van de stijl waarin ze graag
werkt. Niet helemaal. Haar zwart-wit
pentekeningen, fors van opzet, zijn
fascinerende fantasieën waarin bomen,
bloemen, vogels en de elementen een
rol spelen. "Ik begin in een bepaalde
stemming iets op te zetten en al door
denkend drijf ik naar een bepaald
punt. Soms is dat meteen het eind
punt, soms niet. Dan ligt zo'n teke
ning weken, begin ik wat anders. Om
op een dag ineens te weten, wat ik
bij de vorige moet toevoegen.
Een heel andere, minder gecompli
ceerde techniek dan die van Bart Fi
let, toch hebben ze veel van elkaar.
Ine's werk is vaak"eenl open raadsel".
Prachtige lijnen die echter nooit iets
omlijnen, in tegenstelling tot Bart Fi
lets stijl. Dromen zonder echte bete
kenis, zoals dromen vaak ook zijn.
Ze geeft haar tekeningen nooit een
naam. "Iedereen mag er in zien, wat
hij of zij er in wil zien", zegt ze.
"Toch is het prettiger als je jouw
visie kenbaar maakt," vind ik.
Ze knikt van ja, maar in haar blauwe
(lees verder volgende pagina, Ie kolom)
16
