BIJ DE VOORPLAAT
Pollok, de bloem van Bali,
bleef betoverend
If I should meet Thee
After long years
How will I greet Thee
With silence and tears.
Lord Byron
Bali - Eiland van Goden en Demonen. Eiland der 10.000
tempels. Eiland van licht en zon. Veel is over Bali ge
schreven en vele namen zijn Bali toegedacht. Noemde
Pandit Nehru het niet "The Morning of the World"?
Al deze superlatieven kan men zonder meer onderschrijven
en als men er eenmaal geweest is zal men tot de slotsom
komen dat Bali inderdaad een "sprookjesachtig" eiland is.
Ik zal u van dit eiland een sprookje vertellen met dit vel
schil dat het waar gebeurd is en zelfs méér dan alleen
maar een sprookje. Een Balinese Legende.
Bali - 3 maart 1917. In het dorpje Kelandis bij de tegen
woordige hoofdstad Denpasar (vroeger was de hoofdstad
Singaradja) wordt een meisje geboren, Ni, dat als 3e kind
van de familie, Nyoman, de naam kreeg, die later bij dui
zenden een vertrouwde en bekende klank zou worden
Pollok - Ni Nyoman Pollok.
Zoals zovele jonge meisjes op Bali zou ook zij tempel
danseres worden en tot haar veertiende jaar danste zij als
"dochter der Goden" in goud en brokaat de klassieke
"Legong", vol jeugd en gratie. In haar blauw-zwarte haar
geurden de blanke kembodja bloemen als goden
parfum, zacht en zwoel. Op de snelle tonen van de vreug
devolle gamelan wentelt de waaier
zich snel rond haar ranke vingers, het
spel van bloem en vlinder.
Onopgemerkt bleef haar dans en ont
luikende schoonheid niet en zeker niet
voor de man, die op het eiland der
duizend tempels zijn geluk zou vinden:
Adrien Jean LeMayeur de Merprès.
In België had hij als schilder van kerk
interieurs geprobeerd erkenning te
vinden doch deze niet verkregen en
na onenigheid met zijn familie besloot
deze telg uit een adellijk geslacht
Uit de honderden schitterende foto's
en dia's die Paul de Bont van zijn
geboorte (ei)land maakte, was het
bijna ondoenlijk een keuze te maken.
We kozen zijn lyrische reportage
over Ni Pollok, een andere keer zal
hij meer over Bali zelf schrijven en
laten zien.
Ni Pollok heeft zich op de voorplaat
getooid met de zeldzame, spierwitte
kembang sepatoe, die Paul toevallig
die dag ergens geplukt had. Als rood
de kleur van jeugd en hartstocht
symboliseert, dan zal deze witte
bloem voor Ni Pollok het symbool
kunnen zijn voor haar rustige wijs
heid, haar zuivere eenvoud die zij,
nu 60 jaar, behouden heeft.
L.D.
België te verlaten en zijn geluk zuide
lijker te zoeken. Hij vertrok via Parijs
naar Noord-Afrika, waar hij zijn mo
dellen in het gewone straatleven vond
Ook hier vond hij op het laatst rust
noch duur en verder trok hij weer met
als doel via India Tahiti te bereiken:
Gauguin achterna. Alvorens Tahiti zijn
eindstation te maken besloot LeMay
eur onderweg ook "even" Bali aan te
doen en hier een maand of acht te
blijven. In 1932 kwam hij aan in Sin
garadja aan de noordkust van Bali en
vandaar ging hij naar het zuiden van
Bali, naar Kelandis, het vriendelijk
dorpje bij Denpasarhet geboorte
dorp van Pollok.
Hij ontmoette Pollok al gauw, die, sa
men met Ni Reneng en Ni Nyong, le-
gongdanseres was van de Kelandis-
groep. De schoonheid van Pollok in
spireerde LeMayeur en hij vroeg haar
model te staan voor zijn schilderingen.
Hij begon meer en meer in te zien dat
Bali het perfekte dekor vormde voor
zijn schilderijen, met Pollok als exo
tisch middelpunt. Echter niet alleen in
zijn schilderijen maar ook in zijn leven
en zo trouwde hij met haar in 1935.
Zij betrokken een eenvoudig bamboe
huisje aan het stille strand van Sanur
waar de golven, ruisend vanaf het rif,
voor de achtergrondmuziek zorgden
LeMayeur werd bekend, bekender en
de toeristen kochten zijn schilderden,
nog nat van de verf en nauwelijks ge
signeerd, met enthousiasme en graag
te. Zijn schilderijen, impressies van
huis en tuin, waren immers blijvende
herinneringen aan het bezoek. Een
ideale foto van olieverf. Er kwamen
tentoonstellingen. Singapore, waar Le
Mayeur zijn schilderijen exposeerde
en Pollok, tot meerdere glorie van
zijn werk, danste.
Zo nu en dan verliet LeMayeur Bali
om elders inspiratie op te doen. Zo
vertrok hij ook - tóch nog - naar Ta
hiti. Hij keerde echter spoedig terug.
Tahiti was mooi, ...alleen maar mooi.
Bali was mooi, maar had nog iets an
ders, sfeer.
Hij was vaak weg, maar hij bleef te
rugkomen. Naar Bali, naar Sanur en
naar zijn Pollok. Zij leefden daar sa
men als in het paradijs en de voorge
nomen acht maanden op Bali bleken
naderhand wel wat uitgelopen te zijn.
Tot aan zijn dood in mei 1958 leefde
en werkte LeMayeur met Pollok als
vrouw en model - 26 jaar
Vorig jaar ging ik terug naar mijn
geboorte-eiland Bali, dat ik als kleine
jongen, (geboren in dat grote huis aan
de aloon-aloon te Denpasar) verlaten
had. In Nederland ben ik begonnen
alles te verzamelen wat maar iets met
Bali te maken had; kunst, boeken,
artike'en, foto's, enz. Zo kwam ik ook
2
