ETHNISCH
"Voor het eerst van mijn leven hoor ik het
woord "ethnisch". Wat is dat voor flauwe kul.
Je bent Nederlander of je bent het niet..."
(Uit een gesprek)
Ethnische groepen worden geboren voordat
naties ontstaan. Kleine samenlevingen vesti
gen zich ergens en groeien uit tot volkjes met
eigen zeden en gebruiken. In Nederland woon
den eerst ethnische groepen als Franken, Sak-
sers, Kennemers, etc. Ze ontwikkelden een ei
gen karakteristiek en verenigden zich tot wat
bekend is als "De Zeven Provinciën". Andere
ethnische groepen in Nederland als b.v. de
Friezen en Zeeuwen, waren er nog niet bij.
Nederland bestond nog niet. Het volk aan de
mond van Rijn en Schelde werd door de Duit
sers aangeduid als Die Niederlande, in Frank
rijk als Les Pays Bas (de lage landen). Pas
in de gemeenschappelijke strijd tegen Spanje
is het national besef gegroeid en in 1648
bij de Vrede van Munster is de Staat der Ne
derlanden officieel gevestigd. Ethnische groe
pen in het Nederlandse volk zijn echter dui
delijk blijven bestaan. Het duidelijkst: de
Friezen met een eigen taal en zelfs eigen vlag
(onder de Nederlandse dan altijd).
De ethnische groep De Indo, ontstond in
1511 bij de verovering door de Portugezen van
Malakka. De Portugezen vormden grote neder
zettingen; veel meer Portugese vrouwen kwa
men uit" dan ooit Nederlandse. Ook huwden vele
Portugezen Indonesische vrouwen en hun volle
dig erkende kinderen bereikten vaak hoge po
sities. Toen de Portugezen uit Insulinde wer
den verdreven door de Nederlanders en Brit
ten bleven de Portugese kolonies achter. Toen
ook de laatste post, Malakka, was gevallen, ver
huisden deze Portugese gemeenschappen naar
vooral Batavia en Soerabaja. Ook hier vormden
zij eigen gemeenschappen met eigen zeden en
gebruiken, zo ontwikkeld dat zij niet "ver
slonden" kpnden worden door de omgevende In
donesische volken. De kleine Hollcndse fac
torijen konden zonder deze Indo-gemeenschap-
pen niet leven. Zij vormden de grote "begrips
band" met de Indonesische volkeren. Hun taal
(het Portugees) was de voertaal. Tot in de
18de eeuw leerden alle Hollanders die naar
Indie gingen eerst Portugees. Op de kansels
werd gepreekt in het Portugees. De Hollanders
leerden van de Portugezen hoe zij moesten wo
nen: de benauwde Hollandse huisjes met trapge
veltjes werden vervangen door de wijde open
Indo-huizen. Men leerde hoe te eten: de rijst
tafel is een Indo-kookkunst (Hollanders aten
nog steeds brood, bonen, spek, zoutvlees, etc.) Q
Zij leerden hoe zich te kleden (de zware stof
fen en b.v. de kniebroek) werden vervangen
door lichte katoenen stoffen en de lange broek
(de z.g. muskietenbroek). Deze lange broek heeft
later zelfs de hele herenmode veroverd in Eu
ropa! Hollandse vrouwen namen de dracht van
sarong en kebaja over (tot in het begin van
de 20ste eeuw). Men leerde baden en men had
badkamers (het baden is in Europa pas ver
in de 20ste eeuw volksgebruik geworden).
Later, toen de Hollanders de levensgewoon
ten van de Indo's hadden overgenomen, was de
Indo-groep niet meer zo nodig en zakte meer
en meer weg. Pas bij deze eeuwwisseling kreeg
men het Nederlandse burgerschap. Indo's heb
ben na de Portugese invloed ook zeer sterk
Franse invloeden gehad (19de eeuw). Als eth
nische groep zijn zij ouder dan het Nederland
se volk. Wie meer van de Indische ethnische
cultuur leren wil, leze de studies van Gilber-
to Freyre over de Brazilianen, het Amerikaan
se "broedervolk" van de Indo's.
Het is jammer dat veel Indo's na hun school
tijd nooit meer gestudeerd hebben. Sociologi
sche en ethnologische studies zullen hem veel
verder brengen. A^es wa* men niet weet, is
nog geen "flauwe kul". In Amerika leiden veel
ethnische groepen een bloeiend leven, die als
natie niet eens bestonden of bestaan: leren,
Armeniërs, Estlanders, Formosanen, etc.
