Een Indo in Australië
Gesprek bij tramhalte
Dit is onze tweede brief van een Indo in den
vreemde. Arnold zwerft door heel Australië, soms
werkloos, maar meestal in allerlei soorten baan
tjes, van fabrieksarbeider af tot mestopschepper
in een dierentuin en assistent-hypnotiseur toe. Hij
ontplooit daarbij een fantastisch aanpassingsver
mogen zonder nochtans zijn oorspronkelijke aard
te verliezen. Scherp bepaalt hij steeds weer zijn
niveau tegenover de mensen met wie hij werkt.
Zijn Hollandse trots (en historisch besef) houdt
hij, alsmede zijn vaak met Maleise en Indische
woorden doorspekte levensbeschouwing. Al ont
wikkelt hij de fut van een werkman, hij houdt de
ietwat verfijnde geest van de Sinjo en blijft bij
voorbeeld hardnekkig lezen en studeren. Corres
pondeert b.v. met de beroemde Amerikaanse
schrijver Henry Miller. Als wij denken aan ons
verwende verzekeringsvolle veiligheidsleventje in
Holland en we zien zo'n jongen dood in z'n eentje
een wild werelddeel doorkruisen, dan gaat het
petje af, ja?
Kaiser-Walsh-Perini
Junction Shaft camp
Snowy Mountains. Austr.
A GAYMANS
Beste Ma,
Voorlopig zit ik hier dan weer in een camp 60
miles from nowhere, midden in the mountains en
op het eind van een vreselijke bush-road. Gisteren
kwamen Fred, Monty (een andere Dutchman) en
ik per trein in Cooma (270 mijl van Sydney) aan.
Bij de employment office van Kaiser-Walsh ston
den drommen kerels te wachten. Ook hier is er
meer aanbod dan vraag. Sommige van die gasten
stonden daar al 68 weken, dag in dag uit voor
noppes.
(Arnold vertelt dan hoe hij met veel opschepperij
toch een job krijgt en gaat verder:)
Nu heb ik een job als sand plant attendant. D.w.z.
ik moet samples van sand en rock in verschillen
de grootte testen. Dat spul gebruiken ze voor de
concrete. Ik moet de percentages vocht, dust, etc.
bepalen. Een easy job en betaalt ook goed; 10
shilling per uur. Ik zit hier met allerlei nationali
teiten: Jugoslaven, Italianen. Russen, Grieken, enz.
Je ziet hier practisch geen één Aussie. Er is hier
niets behalve het kamp, de shaft en de quarry.
Helemaal beneden, op de bodem van deze vallei
of kom, is de shaft (mijnschacht). Met de lift ga
je door een grote koker 400 feet recht naar
beneden en dan kom je uit in de tunnel die vanaf
Tumut Pond door de bergen heen naar Adawina-
by Dam geboord is. Deze tunnel is 14 mijl (22
km.) lang. Het is een geweldige tunnel zeg. Er
ligt o.a. een dubbele spoorlijn in, waarover de
wagons rijden om het materiaal te vervoeren. De
St. Gothard is er een peulschilletje bij.
't Kamp waarin ik zit, is wel goed. Ieder heeft
zijn eigen kamertje. De barakken zijn verwarmd
en iedere barak heeft zijn eigen W.C.'s en
showers, Het eten in 't cookhouse is verd.mde
goed. Niet alleen voor een kamp, maar ook ver
geleken bij een doorsnee hotel of restaurant. Je
kan altijd uit vier, vijf spijzen kiezen en 't is
overvloedig. Om me heen kijkend zie ik echter
altijd plenty kerels, die borden vol eten laten
staan. Ik geloof dat t komt omdat die lui gewend
zijn aan een bepaald soort eten en niet „ver
satile zijn (veelzijdig veel verschillende zaken
kunnen appreciëren). Overigens is ons idee dat die
lui het van huis uit niet zo goed gewend zijn, foutief.
Ik heb overal gemerkt -- en zelfs in Holland is
dat zo, denk ik dat arbeiders véél royaler en
duurder eten en rakoeser zijn dan b.v. de mid
denstand.
(Volgt een uitebreide en goed geducumenteerde
beschouwing over de gunstiger levensomstandig
heden voor de arbeider dan voor de „white collar-
worker" in Australië. Maar terwijl Arnold ten
volle opgaat in dit werk, speurt zijn geest naar
nieuwe terreinen van avontuur en ondernemings
lust).
In de krant van vandaag las ik een interessant
stuk over de nieuwe exploratie van de Common
wealth Aluminium Corporation in de Cape York
Peninsula, 't Noordelijkste puntje van Australië,
dat tot nog toe nog practisch unexplored en woest
is en nog niet eens in kaart gebracht (kort geleden
is er no'g een Aborigine-tribe gevonden, die nog
nooit blanken hadden gezien, nog naakt rondlie
pen en kangeroes jaagden met „waddie" en boo-
meran). Daar nu zijn grote ertslagen bauxiet ge
vonden. 't Is toevallig de plek, waar Australië
voor het eerst ontdekt was door Jansz in 1606,
die met het jacht Duyfken de kust waarnam en
nooit beseft heeft wat een schat hij in de hand
had. Het krantenartikel zegt verder: „Now, after
351 years, the Dutch are back again". Want het
zijn Hollandse experts, die bezig zijn met de sur
vey van de nieuwe ertshaven, die daar aan de Al
batros Bay aan de Batavia River aangelegd zal
worden, 't Stikt daar in de buurt van Hollandse
namen, zoals Cape Keerweer en 't Hoogh Eylandt.
In elk geval wil ik maar zeggen dat deze nieuwe
exploratie mij danig interesseert. De werkers, die
daar het eerste werk doen, zitten natuurlijk in de
primitiefste omstandigheden, maar verdienen het
meest. Die kerels maken 60 pond per week en zo.
(Uiteraard is Arnold, eertijds een vrij verfijnd
jongmen sin Den Haag, een heel ander physiek
type geworden, gehard, gespierd en ijzersterk.
Deze nieuwe status geeft hem veel voldoening en
hij kan niet nalaten er steeds weer over te
schrijven:
Volgens mij laten wij moderne mensen niet genoeg
aan het lichaam over. We stellen niet voldoende
vertrouwen in ons lichaam en zitten veel te veel
te rommelen met truitjes en kachels en pillen en
poeders. Nogal logisch dat je op het laatst ner
gens meer tegen kan. In het algemeen eten wij
50 pet. te veel en heeft ons lichaam 60 pet. te
weinig oefening. Dat betekent: koerang stofwisse
ling, bloedsomloop en dus koerang resistance. Ik
ben geen „body-building-fanmaar het is een
feit dat die B.B.'s over het algemeen veel gezon
der zijn. En ook heeft 't definitief een psychologi
sche invloed. Wanneer ik geregeld train, voel ik
me veel beter en opgewekter en minder introvert
zal ik maar zeggen.
Nou Mama mia, ik kap er weer eens mee. Doe de
groeten aan de een en andere en tot schrijfs en
tot ziens Arnold.
„Lo Li!"
„Hallo, Patjol!"
„Jou krantje ik krijh al lang."
„Zo, en hoe vind je het?"
„Broert!"
„Waarom?"
„Ah, net als voetbalkrantje, seh!"
„Ja, maar we hebben geen geld voor meer en
mooier papier."
„Papier laat maar, alsmaar lekker om te sien."
„Hoe dan!"
„Naaa, op de foorkan, je beuk portret van Marilyn
Monroe met zwempak!"
„Nou, nee. Als je zoiets wilt, neem dan De Lach!
Wij zoeken het toch meer de culturele, de se
rieuze kant uit."
„Apa boleh boewat! Dan je plaats portret van
mooie meisje met diploma in haar chan. Ein Milo!
Naaaa! Ja of niet! Schooncheit en wetenschaap!"
„Ach, maak nou geen gijntjes, Tjol. We hebben
al moeilijkheden genoeg. Iedereen wil zijn mening
van zijn krant en als het niet zo kan, dan maar
niet. Zo schieten we nooit op en krijgen we nooit
iets van ons allemaal samen. Jij neemt Onze Brug
natuurlijk niet!"
„Eééé! Wél tierlijk! Gotong rojong toh. Jaarabon-
mèn ik neem. Niet so
„H m, dat valt me alweer mee van je, Tjol!"
„Ah, wij vallen wel mee, allemaal. Laat maar een
beetje gek hier, een beetje dokdokken daar, maar
val wel mee ah!'
„Ja, we komen er ook wel. Daar ben ik van over
tuigd!"
„Maar als vluhher, ganti naam-nja eers. Als Onze
Bruh, niet hoet."
„Zo, wat stel jij dan voor?"
„Stamboel!"
„Ach, duvel op!"
„Dah Li!"
ARABISCH SPREEKWOORD:
„Onderwijs een man en je onderwijst een enke
ling. Onderwijs een vrouw en je onderwijst een
familie."
KLEIN EN TOCH GROOT
Onder de honderden radio-zendstations in de Ver.
Staten zouden de neger-zendstations met al de
bekende ras-vooroordelen weinig kans kunnen ma
ken, als niet de qualiteit van buitengewoon ge
halte zou zijn Dat bewijst het radio-station WDIA
van Memphis, dat enige jaren geleden begon als
een vrij onbekend „blank" radio-zendstations,
maar na de inschakeling van neger-artisten (steeds
meer) uitgroeide tot een van de grootste, invloed
rijkste en rijkste zendstations van het Zuiden der
V.S. Luisterden in den beginne niet meer dan
een dikke millioen luisteraars naar WDIA, thans
bestrijkt het duisterbereik een „volk" van niet
minder dan 17,3 millioen. Merkwaardig is dat de
directie en leiding nog steeds in handen zijn van
blanken, maar hun instelling tegenover de neger
kunst is eerlijk en ruim. WDIA is niet alleen be
kend om zijn artisten als Theo Wade (Tan Town
Coffee Club, Wheelin on Beale), maar ook om
zijn liefdadigheidsprogramma's.
Als de gekleurde man, maar iets eerlijks van zich
zelf brengen kan en van goede kwaliteit,- dan is
er altijd een groot gehoor en een grote markt
voor!
CHINEES VERHAAL.
Er was eens een arm gezin, bestaande uit man
en vrouw, grootvader en zoon. Nu was de groot
vader al zo oud, dat hij niet meer werken kon.
Ook was hij zo zwak en beverig dat hij veel van
zijn kostbare eten morste. Op een dag zei de va
der tegen de zoon: „We zullen grootvader maar
wegbrengen. Hij is hier toch alleen maar tot last.
Maak van hout en vlechtwerk een draagbaar."
Aldus geschiedde en men tilde de half verlamde
grootvader op de baar en vader en zoon droegen
hem het bos in, waar hij achtergelaten zou wor
den en de hongerdood sterven of door wilde die
ren verslonden zou worden. De oude man werd
diep in het bos onder een boom neergezet en va
der en zoon aanvaardden weer de terugtocht.
Daar zag de vader dat de zoon de draagbaar
weer meenam. „Waarom doe je dat?" vroeg hij,
De zoon antwoordde: „Om hem te bewaren voor
wanneer u ook zo oud geworden bent dat u niet
meer kunt werken en morst bij het eten.Bedacht
zaam tilde de vader zijn vader weer op de baar
en welgemoed gingen de drie huiswaarts.
(Strekking: heden, vergeet het verleden niet op
dat de toekomst u ook niet vergeten zal.)