DOES TRAVEL SERVICE B.V. Ons programma 1978 met verzorgde reizen naar INDONESIË is verschenen: dorpen, waar zij hun schepen konden bouwen, ver weg van de spiedende blik van de Hollanders. De meesten van hen gingen naar een plaats Ara genaamd. Vandaag de dag zijn zij daar nog, hoewel Ara zelfs nog niet op de kaart te vinden is. De timmerlui van Ara reizen Indonesië rond (meer door de lucht, dan over zee) om prahu's te bouwen volgens contract. In Ujung Pandang wordt gezegd, dat in een dorp, genaamd Palanro, 80 mijl naar het Noorden, een prahu wordt gebouwd. Het is drie uur rijden over een oude weg uit de Hollandse tijd, die ligt tussen de zee en grillig kalk steenmassief. Het dorp bestaat uit een smerig groepje broze huisjes, waarvan de wanden zijn gemaakt van palmbla deren en onder een rieten afdak tus sen twee huizen staat een hoge, ruw uitgehakte romp van nog niet uitge werkt teakhout. Een Italiaanse Beunhaas. Timmerlui zijn aan het werk met bei tels en messen, bijlen en dissels, bo ren en zagen, terwijl ze dikke stukken hout tot planken vormen, die zorgvul dig gebogen zijn, om passend te wor den gemaakt voor een bepaalde om trek. Op het dak staat een jonge man met lang bruin haar en een blanke huid, die hete teer in de naden giet. Het is Paolo Cortini, een Italiaan, die het Australische staatsburgerschap heeft en hij blijkt een van die zeldzame wes terlingen te zijn, die hier van tijd tot tijd doortrekken en dan besluiten, dat ze een eigen prahu willen hebben. Gewoonlijk duurt het bouwen van een prahu ongeveer twee maanden. Aan deze is men al vijf maanden bezig. Het probleem ligt hierin, dat Paolo en zijn compagnon enige wijzigingen willen in het traditionele ontwerp. Gewend te werken met een model, dat 400 jaar oud is, konden de scheepsbouwers zich hieraan niet zo makkelijk aanpas sen. De westerlingen maakten enige ontwerpen en gaven deze aan de hoofdtimmerman. Hij wist niet, wat hij ermee moest doen. "Ik gebruik geen tekeningen", zegt de timmerman, ter wijl hij een stuk van de verschansing in de boeg aanbrengt. "Zo lang ik de lengte, de breedte en de hoogte weet, zal de prahu gelukken. Mijn vader en al mijn voorvaderen deden het op deze manier". Uit Paolo's oogpunt, bouwt de timmer man de boot in omgekeerde volgorde. "Leg maar eens aan iemand, die iets weet van bouwen van boten, uit, hoe ze dit bouwen en hij er zou er gek van worden", zegt hij. Het schijnt, dat men hier nog nooit gehoord heeft van het procédé, waar bij door stoom gebogen hout wordt gebruikt, om een geraamte passend te maken. De planken, die de buiten kant van de romp vormen, worden door de timmerlui geschaafd en met houten pluggen samengevoegd. Pas de prahu's zeilen op de Oostmoesson over de open zee dan wordt het geraamte erin gezet. In het Westen wordt het precies in om gekeerde volgorde gedaan, waardoor men veel beter van te voren kan zien, hoe de definitieve vorm van het schip wordt. Maar de timmerman van Ara is er zeker van, dat zijn manier de beste is. Huid en geraamte. "Wij maken eerst de huid, dan het ge raamte", zegt hij. Als je eerst het ge raamte maakt, is het veel zwakker. Ik heb 100 prahu's gebouwd in mijn le ven en deze heeft meer tijd in beslag genomen, dan alle vorige. Het is een uitzonderlijke boot. We meten alles op". Paolo, niet overtuigd, gaat verder met teer gieten. De methode van de timmerman is voor iemand, die toevallig een zeiljacht in Sulawesi laat bouwen, om dol van te worden, maar toch moet er iets in zitten. Anders is het moeilijk voor te stellen, dat de prahu-scheepvaart toch blijft concurreren met schepen die worden aangedreven met dieselmoto ren. Het percentage van de totale vracht in Indonesië, dat door prahu's wordt vervoerd, is dalende, maar in absolute getallen vervoeren ze meer dan ooit. Al deze activiteit komt in één haven samen. Het is in het oude Hollandse gedeelte van Jakarta, tien dagen zeilen van Ujung Pandang. De kade daar heeft de lengte van een mijl. De pra hu's vechten voortdurend om ieder stukje ligplaats, terwijl de lucht zwart ziet van de masten en de ene boeg spriet tegen de andere aanstoot. De kade is doorlopend verstopt door vrachtwagens en motorfietsen, kippen en geiten, venters en douane-beamb ten, rondlopend tussen stapels lading en ballast. Zeelui trekken het want vaster aan, repareren de zeilen en schrobben het dek met het stinkende water uit de haven. Havenarbeiders, balancerend op wiebelende planken tussen schip en wal, lossen stapels timmerhout op hun rug en laden in ruil daarvoor zakken cement, kisten met machinerieën, blik ken makreel, dozen beschuit en fles sen bier. Er liggen op elke tijd waarschijnlijk 200 van de grootste prahu's vastge- meerd in de haven. Behalve deze lig gen er nog 100 voor anker, diep lig gend in het water, zwaar beladen met timmerhout, dat hoog opgestapeld oo het dek ligt. Ze blijven lang genoeg in Jakarta om rijst en aarden kruiken met vers water in te nemen en om een zending rotan meubelen, of plastic speelgoed of misschien een nieuwe Toyota op te doen. Dan zeilen ze weer weg op het ochtendgetij met bestem ming Sumatra, Borneo, Sulawesi of nog verder, elke wind, behalve die van verandering, verwelkomend. Vertaald uit: de Mid-West Edition v-d. Wall Street Journal 7 september 1977 20 dagen Java-Bali 3030,— 24 dagen Bangkok - Java - Bali - Singapore 3570,— 27 dagen als 24 daagse reis plus Celebes f 4350,— 29 dagen Singapore - Sumatra - Java - Bali - Bangkok f 4850,— En niet te vergeten het individuele MELATI-programma Vraag nu de folders aan bij de heer Soebroto of de heer Ling. Van Woustraat 115 - Amsterdam - telefoon 020 -73 21 38 76 30 63 lid ANVR en IATA. 13

Moesson Digitaal Tijdschriftenarchief

Moesson | 1978 | | pagina 13