DOES TRAVEL SERVICE B.V.
Ons programma 1978 met verzorgde reizen
naar INDONESIË is verschenen:
dorpen, waar zij hun schepen konden
bouwen, ver weg van de spiedende
blik van de Hollanders. De meesten
van hen gingen naar een plaats Ara
genaamd. Vandaag de dag zijn zij daar
nog, hoewel Ara zelfs nog niet op de
kaart te vinden is. De timmerlui van
Ara reizen Indonesië rond (meer door
de lucht, dan over zee) om prahu's te
bouwen volgens contract.
In Ujung Pandang wordt gezegd, dat
in een dorp, genaamd Palanro, 80 mijl
naar het Noorden, een prahu wordt
gebouwd. Het is drie uur rijden over
een oude weg uit de Hollandse tijd,
die ligt tussen de zee en grillig kalk
steenmassief. Het dorp bestaat uit een
smerig groepje broze huisjes, waarvan
de wanden zijn gemaakt van palmbla
deren en onder een rieten afdak tus
sen twee huizen staat een hoge, ruw
uitgehakte romp van nog niet uitge
werkt teakhout.
Een Italiaanse Beunhaas.
Timmerlui zijn aan het werk met bei
tels en messen, bijlen en dissels, bo
ren en zagen, terwijl ze dikke stukken
hout tot planken vormen, die zorgvul
dig gebogen zijn, om passend te wor
den gemaakt voor een bepaalde om
trek.
Op het dak staat een jonge man met
lang bruin haar en een blanke huid,
die hete teer in de naden giet. Het is
Paolo Cortini, een Italiaan, die het
Australische staatsburgerschap heeft
en hij blijkt een van die zeldzame wes
terlingen te zijn, die hier van tijd tot
tijd doortrekken en dan besluiten, dat
ze een eigen prahu willen hebben.
Gewoonlijk duurt het bouwen van een
prahu ongeveer twee maanden. Aan
deze is men al vijf maanden bezig. Het
probleem ligt hierin, dat Paolo en zijn
compagnon enige wijzigingen willen in
het traditionele ontwerp. Gewend te
werken met een model, dat 400 jaar
oud is, konden de scheepsbouwers
zich hieraan niet zo makkelijk aanpas
sen. De westerlingen maakten enige
ontwerpen en gaven deze aan de
hoofdtimmerman. Hij wist niet, wat hij
ermee moest doen. "Ik gebruik geen
tekeningen", zegt de timmerman, ter
wijl hij een stuk van de verschansing
in de boeg aanbrengt. "Zo lang ik de
lengte, de breedte en de hoogte weet,
zal de prahu gelukken. Mijn vader en
al mijn voorvaderen deden het op deze
manier".
Uit Paolo's oogpunt, bouwt de timmer
man de boot in omgekeerde volgorde.
"Leg maar eens aan iemand, die iets
weet van bouwen van boten, uit, hoe
ze dit bouwen en hij er zou er gek van
worden", zegt hij.
Het schijnt, dat men hier nog nooit
gehoord heeft van het procédé, waar
bij door stoom gebogen hout wordt
gebruikt, om een geraamte passend
te maken. De planken, die de buiten
kant van de romp vormen, worden
door de timmerlui geschaafd en met
houten pluggen samengevoegd. Pas
de prahu's zeilen op de Oostmoesson
over de open zee
dan wordt het geraamte erin gezet. In
het Westen wordt het precies in om
gekeerde volgorde gedaan, waardoor
men veel beter van te voren kan zien,
hoe de definitieve vorm van het schip
wordt. Maar de timmerman van Ara
is er zeker van, dat zijn manier de
beste is.
Huid en geraamte.
"Wij maken eerst de huid, dan het ge
raamte", zegt hij. Als je eerst het ge
raamte maakt, is het veel zwakker. Ik
heb 100 prahu's gebouwd in mijn le
ven en deze heeft meer tijd in beslag
genomen, dan alle vorige. Het is een
uitzonderlijke boot. We meten alles
op". Paolo, niet overtuigd, gaat verder
met teer gieten.
De methode van de timmerman is voor
iemand, die toevallig een zeiljacht in
Sulawesi laat bouwen, om dol van te
worden, maar toch moet er iets in
zitten. Anders is het moeilijk voor te
stellen, dat de prahu-scheepvaart toch
blijft concurreren met schepen die
worden aangedreven met dieselmoto
ren. Het percentage van de totale
vracht in Indonesië, dat door prahu's
wordt vervoerd, is dalende, maar in
absolute getallen vervoeren ze meer
dan ooit.
Al deze activiteit komt in één haven
samen. Het is in het oude Hollandse
gedeelte van Jakarta, tien dagen zeilen
van Ujung Pandang. De kade daar
heeft de lengte van een mijl. De pra
hu's vechten voortdurend om ieder
stukje ligplaats, terwijl de lucht zwart
ziet van de masten en de ene boeg
spriet tegen de andere aanstoot.
De kade is doorlopend verstopt door
vrachtwagens en motorfietsen, kippen
en geiten, venters en douane-beamb
ten, rondlopend tussen stapels lading
en ballast.
Zeelui trekken het want vaster aan,
repareren de zeilen en schrobben het
dek met het stinkende water uit de
haven. Havenarbeiders, balancerend op
wiebelende planken tussen schip en
wal, lossen stapels timmerhout op hun
rug en laden in ruil daarvoor zakken
cement, kisten met machinerieën, blik
ken makreel, dozen beschuit en fles
sen bier.
Er liggen op elke tijd waarschijnlijk
200 van de grootste prahu's vastge-
meerd in de haven. Behalve deze lig
gen er nog 100 voor anker, diep lig
gend in het water, zwaar beladen met
timmerhout, dat hoog opgestapeld oo
het dek ligt. Ze blijven lang genoeg in
Jakarta om rijst en aarden kruiken met
vers water in te nemen en om een
zending rotan meubelen, of plastic
speelgoed of misschien een nieuwe
Toyota op te doen. Dan zeilen ze weer
weg op het ochtendgetij met bestem
ming Sumatra, Borneo, Sulawesi of
nog verder, elke wind, behalve die
van verandering, verwelkomend.
Vertaald uit: de Mid-West Edition v-d.
Wall Street Journal 7 september 1977
20 dagen Java-Bali
3030,—
24 dagen Bangkok - Java - Bali - Singapore
3570,—
27 dagen als 24 daagse reis plus Celebes
f 4350,—
29 dagen Singapore - Sumatra - Java - Bali - Bangkok
f 4850,—
En niet te vergeten het individuele MELATI-programma
Vraag nu de folders aan bij de heer Soebroto of de heer Ling.
Van Woustraat 115 - Amsterdam - telefoon 020 -73 21 38 76 30 63
lid ANVR en IATA.
13