Exodus
Indonesia
Heeft het na zo een lange tijd nog zin deze menselijke ellende
en leed uit de vergetelheid op te halen? Men kan hierover van
mening verschillen, doch m.i. heeft dit wel zin, al was het
slechts uit een historisch oogpunt: om dit menselijke drama
op te tekenen en voor het nageslacht te bewaren in ons enige
Indische Tijdschrift. Als men de hierbij gevoegde foto's be
kijkt, komt men ongetwijfeld onder de indruk van de tragiek
van het hele gebeuren.
Vooral als men de foto van de Indonesische douaneambte
naar en de Nederlandse" dame bekijkt: bestaat er wezenlijk
enig verschil tussen hen? Neen, ze zijn beiden autochtone
Indonesiërs, maar menselijke wetten maken dat zij verschil
lende nationaliteiten hebben.
En een tweede reden voor het plaatsen van de foto's en het
schrijven van dit artikel is, dat de tijd weer onomstotelijk heeft
aangetoond, dat ondanks alle officiële controversen tussen
de Indonesische en de Nederlandse regeringen, de individue
le vriendschap en hoogachting nooit in gevaar is geweest.
In die tijd was mijn echtgenote werkzaam bij het Nederlandse
Commissariaat in Surabaya. De afdeling Sociale Zaken werd
ondergebracht in een pand aan Embong Wungu, de chef was
de heer Dr. E. A. Boerenbeker.
Mijn vrouw was werkzaam op de afdeling „Overtochten" en
was als zodanig direct betrokken bij de regeling van de mas
sa-evacuatie van de Nederlanders uit Oost-Java en zelfs uit
Oost-lndonesia.
In die drukke dagen was zij dikwijls tot diep in de nacht op
stap in de Volkswagen van het Commissariaat om in geheel
Oost-Java iedereen persoonlijk op te zoeken, die met zijn ge
zin naar Nederland moest en meestal niet de vereiste officiële
documenten bezat.
De chaos werd nog groter toen de Nederlandse vertegen-,
woordiging in Indonesia op last van de Indonesische autori
teiten gesloten moest worden en het ambassadepersoneel
officieel dus niet meer hun werkzaamheden kon verrichten.
Ongetwijfeld zullen velen van ons deze maanden met ge
mengde gevoelens terugdenken aan de gebeurtenissen van
twintig jaren geleden, toen de gedwongen algehele uittocht
van Nederlanders uit Indonesia ten gevolge van een decreet
van wijlen president Soekarno als uitvloeisel van zijn con
frontatiepolitiek tegen de Nederlandse regering ten gevolge
van het Irianconflict, ten uitvoer werd gelegd.
Binnen een kort tijdsbestek van enkele maanden moesten
de nog in Indonesia aanwezige Nederlanders, die door de
Republik Indonesia gemist konden worden, het land verla
ten.