NlenJoMf
1
Ter herinnering aan Dr. Annie Romein-Verschoor
1
cRalph Boekholt
V'7)/3£v
>»-» v/"- "SL/V
Dr. Annie Romein-Verschoor, schrijf
ster en historica, huisvrouw en moe
der, is op 5 februari jl. overleden. Ze
is 83 jaar geworden. Hoe vitaal ze tot
op het laatst toe is geweest, hebben
we vlak voor haar dood nog op de
televisie gezien. Ze heeft intensief ge
leefd en veel gedaan in dat leven.
Aan al haar taken wijdde ze zich met
inzet en overtuiging.
Annie Romein heeft wel 25 boeken
geschreven, voor een deel samen met
haar man, prof. dr. Jan Romein. Daar
is belangrijk historisch werk bij, maar
ook litterair werk, want zij had in Lei
den geschiedenis en letteren gestu
deerd, en bleef zich tot het laatst toe
actief rnet allebei bezighouden. Wat ze
schreef was glashelder, en zo drukte
ze zich ook mondeling uit, al had ze
een tegenzin in grote gezelschappen.
Over al het belangrijke werk dat Annie
Romein in haar leven gedaan heeft,
hebben de kranten uitvoerig geschre
ven. Hier is het meer de plaats om
iets te zeggen over de twee Indone
sische perioden in haar leven, of zoals
ze het zelf noemde: een Indische en
een Indonesische.
De eerstgenoemde periode duurde
vijf jaar, van 1906 - 1910. Annie woon
de toen met haar ouders - haar vader
was marineofficier - in Soerabaja. Ze
bezocht er de Simpangschool en de
HBS en was een niet erg sterk meisje.
Die zwakte heeft ze in haar latere le
ven kennelijk wel overwonnen.
In 1928 verscheen het eerste boek van
Annie Romein, dat "Aan den Oe-
djoeng" heette. Het is een meisjes
boek, dat sterk autobiografisch is en
geënt is op haar tijd in Soerabaja. Een
boek, waar nu praktisch niet meer
aan is te komen.
Annie Romein-Verschoor zou Indone
sië pas veel later terugzien. Na de
souvereiniteitsoverdracht trad haar
man een jaar op als gasthoogleraar
aan de Gadjah-Mada-universiteit in
Yogyakarta. Zij stond erop dat ook
haar een wetenschappelijke taak ge
geven zou worden en dat werd het
schrijven van een nieuw meer aan het
land aangepast en minder Europacen-
trisch geschiedenisboek voor de Indo
nesische scholen.
Over dat jaar in Yogya - en ook wel in
andere plaatsen in Indonesië - schreef
Annie Romein-Verschoor "Met eigen
ogen dat in 1953 uitkwam. Daarin
trekt ze o.a. rake vergelijkingen tus
sen het land dat ze uit haar jeugd ken
de en dat waar ze nu vertoefd had.
Die twee perioden kwamen later nog
eens aan de orde in het tweedelige
"Omzien in verwondering", dat ver
scheen in de jaren 1970-1971. In deze
boeken overziet de schrijfster haar ge
hele leven en dat van haar eerder
overleden man in een uiterst persoon
lijke en openhartige autobiografie. Het,
is een document niet alleen aangaan
de haarzelf, maar ook wat betreft de
periode waarin ze geleefd heeft.
Wie terugdenkt aan Annie Romein-1
Verschoor zal dat moeilijk anders kun
nen doen dan met bewondering voor
dat zwakke kleine meisje dat zo'n
enorm levenswerk heeft gewrocht.
CHS.
WEES UZELF!
Een brief van een gewaardeerd mede
werkster confronteert ons - zo heet
dat immers tegenwoordig? - met een
oud probleem. Eens publiceerden wij
van haar hand een "Indisch" ver
haal met groot genoegen. Sedert
zond zij ons opnieuw bijdragen van
haar hand maar met een uitgespro
ken Nederlands onderwerp. Wij be
sloten die niet op te nemen, om de
voor de hand liggende reden dat
Moesson nu eenmaal een "Indisch"
blad is. De kwaliteit van die bijdrage
was buiten discussie. Daar ging het
niet om, wel om het karakter van die
bijdrage.
In antwoord op een brief, waarin on
ze afwijzing van haar bijdrage werd
gemotiveerd schrijft nu deze mede
werkster:
Weet je, die dingen die je zei wor
den mij namelijk zo vaak verweten.
In de Hollandse wereld wordt mij
verweten, dat ik te Indisch denk,
en in de Indische wereld denk ik
vaak te Hollands.
Zij verhaalt dan verder, dat op een
cursus voor het schrijven van korte
verhalen haar werd geraden, niet
meer over Indië te schrijven "want de
mensen hadden geen interesse meer
hiervoor". Wel, dat haar cursusleider
nog nooit van Moesson gehoord had
kan men, om het bescheiden te zeg
gen, wijten aan een fout in zijn op
voeding. Het is alleen jammer, dat hij
daarmee een bepaald niet onverdien
stelijk Indische schrijfster op het ver
keerde pad bracht.
Er is maar één goede raad voor al
len, die zich, puttend uit eigen erva-
rig of wetenschap, geroepen voelen
te schrijven en dat is: Wees Uzelf!
(Vooral als U Indisch bent!) Laat U
niet beinvloeden door het advies van
lieden die U niet kennen en dus ook
geen weet hebben van de achtergron
den van Uw gevoelsleven, Uw bron
van inspiratie! Voor wat Moesson be
treft: het hoeft geen "literatuur" te
zijn en daar moeten wij dan bij zeg
gen dat de meningen over wat dan
wel "literatuur" is nogal uiteenlopen.
Onze medewerkers en medewerk
sters behoeven zich -daarover geen
zorgen te maken. Schrijf wat het hart
U ingeeft! En houdt het bekende ge
dichtje van De Genestet voor ogen:
"Wees Uzelf! zei ik tot iemand,
maar hij kon niet: hij was niemand.
En heb genoeg gevoel van eigen
waarde om van Uzelf te weten, dat
de tweede regel nooit op U kan
slaan!
JHR.
door
Indische mensen in Holland, zoals
een Indische jongen van de jongere
generatie ze ziet. Gevoelig, humoris
tisch, sfeer-tekenend. Vele foto-illu
straties Nederland-lndonesië.
f 12,90 porto f 1,70
Moesson-reeks uitgave. Tjalie
Robinson BV. Giro 6685. Prins
Mauritslaan 36, Den Haag.
i&at'-* J*'-**
O v. <5*
if*
VERJAARSKALENDER (6-bladig)
pentekeningen Yvon Noordam
f 6,porto f 1,70
liiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiniiiiiiiii
10
