Culimix Soya-mix
Wilt if 9t nog eens proberen
TIMPIH MAKEN
Dan heb ik hier een oud recept van
Dr. Tammes van het "Landbouwkundig
maandblad voor Indonesië".
Ragi. Het entmateriaal voor de timpih.
"Hiervoor neemt men 800 gram rijst,
welke eerst gedurende tien minuten
in het water gezet wordt.
Putwater moet vermeden worden; het
remt de groei van de rijstmeelschim-
mel en bevordert daardoor bederf
door bacterieën. Daarna zeeft men het
water goed af, laat rijst even uitlekken
en stampt de korrels tot een nog iets
korrelig meel; het beste gaat dit bij
kleine beetjes tegelijk in een ijzeren
vijzel. Is het meel gestampt, dan
brengt men het over op een schone
tampah en voegt onder voortdurend
kneden kleine hoeveelheden put
(bron) of regenwater toe, tot het meel
zich gemakkelijk tot kleine koekjes
laat vormen. Men voege niet meer wa
ter toe, dan 180 cc op 800 gram rijst.
Te veel water doet de ragi mislukken.
Het deeg wordt tot een bal gekneed,
hiervan platte koekjes gevormd, een
vinger dik, ongeveer ter grootte van
een rijksdaalder. Deze koekjes wor
den op een tampah uitgelegd met on
geveer een vingerbreedte tussenruim
te, daarna dicht gedekt met een twee
de tampah en tussen vochtige doeken
op een beschutte plaats, dus tochtvrij,
neergezet. Eens per dag maakt men
de doeken opnieuw vochtig, echter
niet nat. Na 2 maal 24 uur zijn de
koekjes bedekt met een fijn wit pluis.
Dit is de rijstmeelschimmel, Rhizopus
oryzae. Tussen het witte pluis ont-
staap wel eens donkerder plaatsen op
het meel; dit is een teken dat het
daar te vochtig is geweest. Met en
kele zwarte plekjes er op is echter
de ragi nog wel bruikbaar.
Zodra op het pluis de kleine zwarte
puntjes van de sporendragers zijn
verschenen en het daardoor iets grijs
begint te zien, wordt de bovenste tam
pah verwijderd en de koekjes 4 a 5
dagen goed in de zon gedroogd, 's-
Nachts worden zij binnen gehaald.
Zijn ze bros geworden, dan worden
zij in een goed afgesloten stopfles be
waard."
Zo maakt u dus de ragi. 't Is mij niet
gelukt. Maar ik geloof ook niet dat we
ooit vijf dagen achter elkaar zon heb
ben gehad de laatste maanden. Ik liet
ze drogen op de verwarming; fout,
dus.
Behalve dat ik van een Timpih-fabriek
een beetje entstof kreeg, een meneer
ook wat voor me meebracht uit Indo
nesië, maakte ik zelf ragi, door een
stukje gekochte timpih zwart te laten
worden. Als de timpih niet "dood" is
door het liggen in b.v» de diepvries,
wórdt ze zwart. Goed droog laten wor
den, malen en in een stopflesje bewa
ren. En dan maakt u er de echte ou
derwetse timpih mee, zoals we die
nog maar zelden in de toko's kopen.
Ik maakte drie plakken timpih; met ra
gi van de fabriek, van de vriendelijke
meneer uit Wageningen en zelfge-
droogde timpih. Ze zijn alle drie pre
cies 't zelfde geworden. Ook in smaak,
geen enkel verschil. Alleen maar lek
ker. De bereiding volgens Dr. Tam
mes.
Hoeveelheden staan niet aangegeven,
maar ik nam voor één plak, ongeveer
200 gram kedeleebonen.
"Men zoekt de slechte bonen er uit en
kookt de kedelee in een pan geduren
de 5 minuten. (Dus opzetten met koud
water en als 't begint te borrelen, vijf
min. door laten koken.) Na afkoeling
worden de vliesjes verwijderd. Mid
dels wringen en knijpen met de han
den en spoelen met veel water. Zijn
alle vliesjes van de bonen, dan weg
zetten in een pan of pot die tot even
boven de bonen met put-, bron, of re
genwater is gevuld. Niet afsluiten, de
pan open laten staan. Na 24 tot 36 u-
ren heeft zich een schimmellaag, een
filmlaag, meer gevormd, de bonen
smaken een beetje zuur. Dit verzuren
is heel belangrijk, laat men het achter
wege, dan lukt de timpih niet. Voor
alle bewerkingen vermijde men het
gebruik van gechloreerd water.
Na de 36 uren, worden de bonen in
het zure water nog eens aan de kook
gebracht. Vijf minuten. Dit doodt on
gewenste bacteriën. Dan afgieten, in
een vergiet. De dampende bonen o-
vergooien in een pan of schaal, tijdens
het uitdampen bereiken zij na tien
minuten de juiste graad van vochtig
heid, waarna de ragi kan worden toe
gevoegd.
Men gebruikt drie van de beschreven
koekjes op 1 kg. bonen. De koekjes
worden hiertoe in een oelekan of vij
zel fijn gewreven of met de hand ver
pulverd en door de bonen gemengd."
Hier beschrijft Dr. Tammes de berei
ding in het groot, op tampah's. Wij
gaan verder met plastic-doosjes. Die
doosjes waar we onze vleeswaren in
bewaren in de koelkast. 20 x 10x3,
ongeveer. Goed voor om en bij 200 gr.
soja-bonen. In bodem en deksel met
een gloeiende breinaald kleine gaatjes
maken voor de doorstraling.
Er de ge'ente boontjes in scheppen en
een beetje stevig aandrukken. Deksel
er op. Dan boven op een keukenkast
je tegen de muur, twee blokjes leggen
en daar een rooster op. Op dat roos
ter komt de gevulde doos, doorstra
ling móet er zijn. Het schimmelen
duurt 36 tot 42 uur. 't Is erg fascine
rend. Soms is er na 24 uren of langer
nog niets aan de bonen te zien, alleen
dat ze een beetje "transpireren" tegen
het deksel. Als je denkt, 't wordt
niks" dan tóch 't doosje laten staan.
Want ineens komt er een donsje over
de kedelee en binnen een paar uur
zitten ze allemaal ingekapseld en is
het een vaste koek geworden. Is het
zo ver, dan de timpih uit de doos ha
len en op het rooster laten uitwase
men. Oppassen, want nu wordt ze
gauw zwart. Daarom toch nog lekker,
maar als de ontleding te ver gaat
wordt ammoniak gevormd. Dan is ze
"bossoh". Volgende keer een recept
van "mendol", de koekjes die we van
die timpih-bossoh nog altijd kunnen
maken.
O ja, voor één zo'n plak timpih, onge
veer een afgestreken theelepeltje ent
stof gebruiken. Goed mengen door
de gekookte bonen.
Nu voor de geinteresseerden, het
voorjaar kómt, al lijkt 't er nu nog niet
op, soja-zaden zijn nu ook te krijgen
bij de Zaadhandel van Tubergen, BV.
in Haarlem, Postbus 116. Zij vroegen
mij, liefhebbers naar hen te verwijzen
en doe ik het hierbij.
PLANTERSVROUW
IETS NIEUWS - IETS LEKKERS
IETS GEZONDS
Een heerlijk mengsel van pittige
kruiden en soya. Met wat water
aanlengen, even roeren, ver
mengen met gehakt (u heeft
maar de helft van de gewone
hoeveelheid nodig als u Culimix
gebruikt) of voor een vegeta
risch en nog gezonder gerecht:
voorgeweekte pro-soy (soya-
brokjes). Of u maakt heerlijke
aardappelkroketten, bitterballen,
een macaronieschotel, een
stoofschotel. Culimex, een ge
zond, eiwit soyaprodukt. Zuiver
plantaardig, vetarm, makkelijk
vlug enlekker! Makkelijk
te bewaren, zuinig in gebruik.
Probeert u het eens met een
half pondje f 3,50, per pond
f 6,50.
TOKO MOESSON
16
