pasar dalam
JUNGLE PIMPERNEL' schreef zijn memoires
BOEKBESPREKING
Het verzetswerk van De Bruijn heeft veel aandacht gekregen door de boeken
van Van Kampen en door tal van andere publikaties. Het is een publiciteit die
hij niet gezocht heeft, want De Bruijn is een eenvoudige integere wetenschaps
man met een heel warm hart voor de Papoea. Het heeft Van Kampen dan ook
veel overtuigingskracht gekost hem te bewegen nu zelf eens iets over zijn leven
op papier te zetten. Maar nu dat dan eindelijk gebeurd is, is het resultaat dan
ook een gedegen, eerlijk en menselijk boek, dat zich plezierig laat lezen en dat
ook historisch zeer waardevol is. Dit is het soort boeken waarvoor men schrijver
en uitgever dankbaar moet zijn.
"HET VERDWENEN VOLK"
De twaalfde druk van de "Jung-
le"-trilogie van Anthony van
Kampen, gewijd aan het verzets
werk van dr. J. V. de Bruijn
("Jungle Pimpernel") tegen de
Japanners in het Centrale Berg
land van West-Nieuw-Guinea in
de tweede wereldoorlog is uit.
Een boeiend stel boeken, waar
nog steeds veel vraag naar is.
Tegelijkertijd is echter een bij
zonder interessant en waardevol
boek van dr. J. V. de Bruijn zelf
verschenen, dat "Het verdwenen
volk" heet en dat zijn met veel
foto's geïllustreerde memoires
blijkt te bevatten.
Eigenlijk verliep het leven van dr. De
Bruijn heel merkwaardig. Als zoon van
een suikerplanter op Java besloot hij
voor de oorlog indologie te gaan stu
deren en bestuursambtenaar te wor
den. Daar na beëindiging van zijn stu
die in Leiden de terugkeer naar Neder-
lands-lndië niet zo vlot verliep als hij
wel gewenst had, nam hij de gelegen
heid waar om de resterende tijd te ge
bruiken om te promoveren. Hij deed
dat bij prof. dr. N. J. Krom en koos als
onderwerp voor zijn dissertatie een on
derwerp uit de Hindoe-Javaanse ar
cheologie. Een bewijs van zijn gebon
denheid aan Java, zou je zeggen. Maar
toen het op het maken van een keuze
voor plaatsing in ons oude Nederlands-
Indië aankwam, koos De Bruijn Nieuw-
Guinea
In die tijd viel Nieuw-Guinea nog onder
de residentie Molukken, zodat hij daar
eerst enige plaatsingen op Ceram en
Saparoea kreeg voor het eigenlijke
Nieuw-Guinea aan de beurt kwam, en
dan nog wel helemaal in het binnen
land, aan de pas ontdekte Wisselme
ren. (Die plaatsingen in de Molukken
kwamen De Bruijn trouwens later nog
te pas toen er controverses tussen
Papoea's en Molukkers waren, waarbij
voor de betrokkenen vaststond dat hij
tegen geen van beide groepen was,
maar een neutrale bemiddelaar kon
zijn.)
In de memoires van De Bruijn proeft
men het heimwee naar die heerlijke ex-
ploratietijd van voor de oorlog met vol
komen primitieve Papoea's, wier taal
en zeden hij maar had te leren en te
aanvaarden. Hij deed dat met een vol
ledige inzet en werd hun vriend. Zo
zeer zelfs dat hij met die Papoea's on
der de Japanse bezetting een verzets
groep in de binnenlanden kon vormen,
die contact onderhield met de gealli
eerden in Australië en waardevolle in
lichtingen kon verschaffen.
Er volgde nog een tijd in Australië en
daarna het naoorlogse Nieuw-Guinea,
dat vooral na de soevereiniteitsover
dracht van het vroegere Nederlands-
Indië (met uitzondering van dat Nieuw-
Guinea) in een stroomversnelling
kwam. De Bruijn geloofde in een on
afhankelijk West-Nieuw-Guinea ("Pa
poea Barat") en zette zich daarvoor in.
Maar helaas de geschiedenis besliste
anders. Het gebied kwam bij Indone
sië. De Papoea's van West-Nieuw-Gui
nea verdwenen als zelfstandig volk.
Vandaar de titel van De Bruijns boek:
"Het verdwenen volk".
Het is een trieste afloop geweest,
vooral voor degenen die - zoals De
Bruijn - oprecht geloofd hebben in wat
zij in Nieuw-Guinea deden en in een
zelfstandige staat voor de Papoea's,
mogelijk samen met die uit Oost-
sische gebieden. Maar het heeft niet
zo mogen zijn.
Nieuw-Guinea en uit andere Melane-
Wat ik in het boek van De Bruijn zo
waardeer is dat hij er niet verbitterd
over schrijft, dat hij niet van haat be
vangen is jegens Indonesië, dat hij
steeds objectief de standpunten van de
partijen weet weer te geven en dat hij
daarbij zijn liefde voor de Papoea nim
mer verzaakt. Een bewonderenswaar
dige instelling!
De Bruijns boek zit uiteraard vol ver
halen. Het mooiste daarvan is stellig
dat van zijn huwelijk met een na de
oorlog uit Friesland uitgekomen ver
pleegster, die zijn leven nieuwe glans
gaf. Kostelijk zo'n verhaal over een
krankzinnige chaotische bruiloft, waar
bij de dorpskinderen 's ochtends om
vier uur al voor de deur het Wilhelmus
staan te zingen, waarbij op de huwe
lijksboot met staken de draden van de
elektriciteitsleidingen omhoog worden
gehouden, waar het voor de honey
moon gekozen eenzame eiland honder
den bezoekers krijgt. We kennen allen
die toestanden en we hebben ervan
genoten, ook al kwam bij de vreugde
wel eens wat ergernis. Maar alles wat
gebeurde was hartveroverend, zozeer
dat de vreugde altijd ruimschoots
overheerste.
De Bruijn beschrijft ook in detail de
periode 1950-1962, de tijd dat zoveel
aan Nieuw-Guinea en de Papoea's
werd gedaan, waarin hun werd voorge
houden dat ze recht hadden op een
eigen status, waarna ze toch maar
werden overgedragen aan Indonesië.
Hij spaart ons zijn oordeel over de
mensen die daarbij berokken zijn ge
weest niet, maar het is een oordeel dat
altijd genuanceerd en afgewogen is.
"Het verdwenen volk" is een boek ge
worden vol schone en historisch waar
devolle herinneringen, een boek vol
vreugde over wat gedaan kon worden
en verdriet over wat niet verwezenlijkt
werd. Een door en door eerlijk en ge
degen boek, dat de historicus waarde
vol materiaal verschaft en de leek ple
zierige interessante lectuur en mis
schien wat heimwee naar een leven
dat hij ook geleefd zou willen hebben.
C. H. SCHAAP
ROTTERDAM AHOY-COMPLEX (MAAS- EN SCHIEHAL) - TEL. 81 3009
Vrijdag 24 maart van 19.00-24.00 uur (Goede Vrijdag)
Zaterdag 25 maart van 12.00-24.00 uur
Zondag 26 maart van 10.00-23.00 uur (1e Paasdag)
Maandag 27 maart van 10.00- 19.00 uur (2e Paasdag)
non-stop met o.a.: BAND-PARODISTEN - DE CLIFTONS
(vrijdagavond)
LEE TOWERS (zaterdagavond)
SPOOKY SUE (zondagavond)
's middags: OOST - WEST MODESHOWS
EXOTISCHE DANSEN
SPECIAAL KINDER PAASFESTIVAL MET
"paas" poppenkast programma's, oud-hollandse paaswedstrijden zo
als eieren rollen, eieren werpen, eieren lopen, skelterbaan, step- en
fietsbaan, kindercrèche.
's avonds EXOTISCHE DANSEN, OOST - WEST MODESHOW EN
ELKE AVOND GEDURENDE CA. EEN UUR DANSMUZIEK VOOR
IEDEREEN
Entree: volwassenen f 5,— kinderen en 65-plussers 3,—
10
