Holwerda Holiday Tours andTravel
BOEKBESPREKING
"DE SCHREEUW VAN DE
WITTE KAKATOE"
Voortreffelijk boek van Fabricius
Wanneer in 1817 de Engelsen ook in
de Molukken het gezag overdragen
aan de Nederlanders gaat het daar
rommelen. Het Brits tussenbestuur
heeft de bevolking niet, zoals de
"Kompenie" onder druk gezet. De te
rugkeer van de Hollanders brengt me
de het herstel van een star regime.
De bevolking murmureert en komt ten
slotte op Saparoea in verzet onder
leiding van een onderofficier, die bij
de Engelse troepen had gediend: de
Patimura-opstand. De resident van
Saparoea, van den Berg en zijn fami
lie wordt vermoord. De enige overle
vende is de oudste zoon van de be
stuursambtenaar, de vijfjarige Jean, die
zich later noemen zal Jan van den
Berg van Saparoea, een naam die nu
nog in de registers van de Burgerlijke
Stand de herinnering doet voortleven
aan een even tragische als bloedige
episode uit de geschiedenis van de
Molukken en van Nederland. Niet de
enige.
In de jongste novelle van Johan Fa
bricius, die onder bovenstaande titel
bij Leopold is verschenen laat de
schrijver deze Jan tegen zijn levens
einde naar Saparoea terugkeren in de
onweerstaanbare behoefte van een
confrontatie met de ervaringen van
zijn jeugd. Hij is, na het herstel van
de orde op Saparoea, opgeeist door
de familie en naar Nederland vertrok
ken. Hij is nu om en bij de zestig en
herleeft het afschuwelijke verleden
zonder haat - integendeel, hij voelt zich
als de man die na vele omzwervingen
weer thuis is. Hij ontmoet de beide
vrouwen, die hem hebben verzorgd
als wees en vele anderen, die nog
heugenis hebben aan de gebeurtenis
sen van een haive eeuw geleden. Hij
logeert bij de resident en maakt zich
daar bemind vooral bij de kinderen.
De ambivalente verhouding tot de re
sidentsvrouw, door haar man die vol
komen geabsorbeerd wordt door zijn
specialist aan het woord, ik voelde
me een hele kleine viespeuk, die alles
met één zo'n ding had gedaan, tot nu
toe en misschien dacht die man dat ik
er nog nooit een gezien had! Al hele
maal kalangkiboet waagde ik het te
zeggen dat we er een nodig hadden
/oor de alfombras. Maar hoe weet ik
niet, we gingen er met twee naar huis,
één voor de kleden, één voor de kus
sens; of was het voor dekens? Een van
blauw plastic en een van pitriet, of zo,
zeker voor het fijnere werk. Hoe dan
ook, ze zijn allebei kapot, die van
plastic is geknapt, die van riet aan
rafels. Ach, mijn oude trouwe matten
klopper, hoe zou het met hem gaan?
Dag! liefs,
RINI
bestuurstaak, verwaarloosd, beschrijft
Fabricius met grote subtiliteit. Wan
neer Jan zijn vrijheid hernomen heeft
en in een vissershutje op het strand
gaat wonen nadert het einde van dit
avontuur.
De novelle heeft een "open" einde,
maar de schreeuw van de witte ka-
katoe schijnt het einde van Jan in de
hem nu zo vertrouwde omgeving in
te leiden.
Ik heb deze novelle ademloos geboeid
uitgelezen. Zij zal vooral degenen on
der ons die de Molukken uit eigen
aanschouwing kennen, treffen. Een
bijzonder fijn boek.
JHR.
"De schreeuw van de witte kakatoe"
is verkrijgbaar in de boekhandel Moes
son, 14,90 2,75 porto.
OVER DE GRENZEN
"Dit verhaal moet een getuigenis zijn
van wat mensen elkaar aan kunnen
doen", aldus J. M. de Kok, de schrijver
van de roman die onder bovenstaande
titel is verschenen bij Rodopi NV te
Amsterdam. Het is aldra duidelijk dat
de basis van dit verhaal wordt ge
vormd door gebeurtenissen en erva
ringen in het leven van de schrijver
zelf. Het verhaal is trouwens in de ik
vorm geschreven en deze ik is een
Indische jongen. Een belangrijk deel
van dit boek wordt ingenomen door
hetgeen hem in de Japanse tijd over
komt. Hij is dan een jongeman tegen
de volwassenheid aan.
Ik weet niet, hoe het U, lezer, vergaat,
maar het aantal beschrijvingen van
ervaringen gedurende de Japanse be
zetting nadert naar mijn gevoelen zijn
verzadigingspunt, als dat al niet is
overschreden.
Er zijn in dit genre een aantal waar
devolle boeken verschenen, die boei
en dank zij de persoonlijkheid of de
literaire begaafdheid van de schrijver
of schrijfster. Er zijn er nog veel meer
die kennelijk zijn ontstaan uit de be
hoefte het gebeurde "van zich af te
schrijven". Ik zou dit nieuwe "kamp-
boek" onder de laatste categorie wil
len rekenen.
De beschreven gebeurtenissen in het
leven van de ik-figuur beperken zich
intussen niet tot zijn ervaringen in de
Japanse tijd: de schrijver begint zijn
verhaal met een schets van zijn leven
wanneer hij zo'n jaar of 16 is en ver
volgens, na het einde van de oorlog,
wanneer hij in Nederland verblijft om
tenslotte in een psychiatrische inrich
ting terecht te komen. Merkwaardiger
wijs is dit deel van zijn boek het
sterkst. Zijn leven temidden van ande
re beklagenswaardige, min of meer
geschokte figuren wordt eerst dan met
enige diepgang geschetst. Helaas is
het verblijf in een dergelijk instituut
geen waarborg voor literaire kwaliteit.
JHR.
NEDERLANDSE WAARDERING VOOR
MR. ROEM'S VERHANDELING
Mr. Moh. Roem neemt een steeds be
langrijker plaats in onder de ge
schiedschrijvers: tal van belangrijke
bijdragen over de ontwikkeling van de
verhouding tussen Indonesië en Ne
derland sedert de tweede wereldoor
log hebben van zijn hand a| het licht
gezien en vormen een waardevolle
bijdrage tot de contemporaine ge
schiedschrijving.
Zeer de 'aandacht trok in Indonesië
zijn na de dood van prof. Schermer-
horn verschenen beschouwing in
"Kompas" (zie T.T. 21e jg. no. 20, pag.
14) over het contact tussen de voor
zitter van de Commissie-Generaal en
de toenmalige Indonesische premier
Sutan Sjahrir.
Blijkbaar apprecieert ook de Neder
landse ambassade in Jakarta mr.
Roem's arbeid tot het bevorderen van
wederzijds begrip, want in nummer 31
van Serba Serbi negeri Belanda (aller
lei bijzonderheden over Nederland)
vinden wij thans de verhandeling van
de heer Roem opnieuw afgedrukt, ver
lucht met vele fraaie foto's van de
beide politieke figuren bij de bespre
kingen over het accoord van Lingga-
djati.
En dit, ofschoon per definitie een blad
van een buitenlandse ambassade in de
eerste plaats gericht is op het geven
van bijzonderheden over het land, dat
door de ambassade wordt vertegen
woordigd! De opname van dit opstel
kan bewijzen, hoezeer men ook in Ne
derlandse kring het werk van de heer
Roem waardeert.
JHR.
biedt aan goedkope retourvluchten vanaf Schiphol naar b.v.:
JAKARTA
f 1750,—
p.p.
Hongkong
f 1850,
PP
Medan
f 1750,—
p.p.
Tokyo
2450,—
p.p.
Bangkok
1550,—
p.p.
Bombay
f 1550,
p.p.
Wij verzorgen tevens charters naar div. bestemmingen in U.S.A. en
Canada.
Informaties tijdens kantooruren Tel. 070 -45 03 88 of 070-46 89 50.
Loosduinsekade 497, Den Haag.
Wij hebben nog enkele plaatsen op 1 juli, 8 juli en 15 juli naar
JAKARTA: Passageprijs 1700,p.p.
13
