OCEANIE EN DE FILIPPIJNEN een schitterend boek
den aan alle danspartijen meegedaan
en pa en ma keken dan goedgunstig
toe.
Na het ontbijt werd vernomen dat de
G.G. een rustige rit over het eiland
wenste te maken. Er waren drie be
hoorlijke auto's beschikbaar. Veel we
gen om te berijden waren er niet. De
rit ging langs het Krankzinnigenge
sticht; langs het vliegveld in prille aan
leg, en langs de bronnen van de wa
terleiding en ten slotte langs de zwem
vijver. Daarna was er koffie ten huize
van de Controleur.
Omdat ondergetekende hierbij niet
tegenwoordig was, kan er niets over
worden medegedeeld. Nog dient ver
meld, dat hier en daar op de weg een
inheemse rechercheur zich had opge
steld; overigens was er geen kip op
straat. Maar, safety first.
Intussen was het ongeveer 11 uur
voormiddag geworden en verzamelde
het gezelschap zich weer aan boord.
Inmiddels was de G.G. attent ge
maakt op zijn "blunder". De G.G.
maakte het weer goed, door dat laat
ste uur zich uitsluitend met de kolonel
bezig te houden.
De havenmeester had het genoegen
een gesprekje te voeren met Mevrouw
de Jonge en de jongste dochter. Me
vrouw de Jonge vertelde dat toen ze
na 10 jaren Londen, zich een rustige
tijd hadden voorgesteld op de Veluwe,
waar ze al een behuizing hadden aan
gekocht en betrokken, de Koningin
haar man had benoemd tot G.G.
van Ned.-lndië. En natuurlijk, als
de Koningin zoiets wenst, moet
daaraan gevolg worden gegeven. Weg
dus de kans op rust; Mevrouw de Jon
ge was zich goed bewust dat de fami
lie een moeilijke tijd tegemoet ging. Zij
begreep dat zij en haar man, buitens
huis, een ander gezicht moesten trek
ken dan binnen de muren van de
Veluwse villa. Maar ja, dat was maar
een viertal jaren en de Koningin heeft
dat heel haar leven moeten doen! Me
de was voor het vertrek uit Nederland
nog ter sprake geweest, de wens dat
Prinses Juliana zou meekomen. Immers
de twee dochters van de familie kon
den dan als vriendinnen met Juliana
omgaan. Maar om de een of andere
reden was het plan niet doorgegaan.
Mevrouw de Jonge hoopte dat ook zij
een taak zou kunnen vervullen. (Dat is
ook gebleken, want Mevrouw de Jonge
zette zich in voor de Dierenbescher
ming - v.d. B.).
De jongste dochter stelde zich voor
veel te kunnen paard-rijden. Met de
oudste docher kon geen gesprekje
worden aangeknoopt.
En zo werd het al spoedig 11.45 uur
toen de eerste vertrekstoot op de mist-
fluit zich liet horen; een tweede volgde
al spoedig en de commissie van ont
vangst nam afscheid van de familie
de Jonge. Haar nog een goede reis
toewensend. Na de derde stoot wer
den de meertrossen los gegooid, een
sleepboot trok m.s. Patria van de stei
ger en het schip koos weer zee; op
weg naar Belawan Deli, om via Singa
pore, Batavia te bereiken, alwaar de
overgave en overname van "de dienst"
zou plaats vinden.
Alle Gouvernements-ambtenaren en
beambten wisten wel met welke op
dracht de Jonge naar Indië was ge
komen, n.l. bezuinigen, inzonderheid
op de bezoldiging der ambtenaren en
beambten. Een tweede bezuiniging ad.
17% moest in een nieuwe B.B.L. tot
uitdrukking komen. En dat is dan ook.
geschied.
Werd de aankomst van een G.G. als
het ware met pracht en praal gevierd,
een aftredende G.G. verdween als een
dief in de nacht, en nog wel de dag
van aftreden. Dan was hij weer een
gewone heer, die eerste klasse mail
schip naar huis ging. Toen G.G. Jhr.
de Graeff dan ook langs Sabang
kwam, merkte niemand dat op. Ook bij
het te Tg. Priok inschepen, waren
slechts enkele wegbrengers. Anders
was dat echter toen de G.G. de Jonge
doodziek repatrieerde. Toen kwamen
honderden en honderden mensen hem
nog een goede reis toewensen en be
terschap. Dat was nu eens niet te vo
ren geregeld, maar was spontaan. Om
zo te zeggen, de kade was wit van het
Europese volk.
Als slot van mijn verhaal nog dit. Een
en ander werd mij verteld door een
collega te Balik Papan, aan wiens ge
loofwaardigheid niet behoeft te worden
getwijfeld. Eens maakte G.G. de Jonge
met echtgenote een dienstreis langs
Borneo's Oostkust en bezocht natuur
lijk het oliestation te Balik Papan van
de B.P.M. In de tijd, dat de G.G. het
etablissement bekeek, zou Mevrouw
de Jonge de ziekenzaal bezoeken.
Maar er waren geen zieken, dus de
zaal was leeg. Nu ja, dacht de Admi
nistrateur van de B.P.M., je kunt toch
moeilijk Mevrouw de Jonge langs lege
bedden laten wandelen.
Goede raad was ditmaal nu eens niet
duur. Er werd toen .pen stuk of wat
gezonde koelies aangezegd: "Jij bent
vandaag ziek en je moet naar bed in
de ziekenzaal. Eerst in het bad, zodat
je schoon in bed ligt. En mocht Me
vrouw de Jonge naar je ziekte vragen,
dan zeg je maar "sakit panas".
Toen dan ook de Njonja-besar, kort
daarop, langs kwam, zag zij een aan
tal schone, inheemse patiënten in
kraakzindelijke bedden liggen, en reik
te zij aan ieder der patiënten een
bloemetje uit, op een dienblad mee
gedragen door de begeleidende adju
dant.
En zo was iedereen tevreden; de Ad
ministrateur, dat zijn truc zo goed was
gelukt; Mevrouw de Jonge, dat ze zie
ke mensen met een bloemetje blij had
gemaakt en de "zieke" koelies, dat ze
een dag prins-heerlijk vrij hadden, met
behoud van gage. Over die dag der
dagen zal nog zijn nagepraat.
A. J. v.d. BOON
Wat de mogelijkheid van een bezoek
van Prinses Juliana betreft, waarover
onze medewerker schrijft, nog het vol
gende. Op een bezoek van een lid van
het Koninklijk Huis aan het toenmalig
Nederlands-Oost-Indië was herhaalde
lijk aangedrongen door de Indische
regering. Daarvan kon natuurlijk geen
sprake zijn, zolang de Prinses een op
groeiende bakvis was, want dat de
Koningin zelf zou komen, moest wel
onwaarschijnlijk worden geacht. Be
halve dat dit om staatkundige redenen
praktisch uitgesloten moest worden
geacht, had Wilhelmina ook persoon
lijke bezwaren; zij hield niet van de
warmte en was bovendien nadat zij in
haar jonge jaren door typhus was ge
troffen, een bijna pathologische angst
voor een mogelijke infectieziekte. Maar
op het tijdstip dat de G.G. de Jonge
Indische bodem betrad, was Juliana
volwassen en was de mogelijkheid van
een bezoek van de Kroonprinses bin
nen het kader der mogelijkheden ge
komen.
Toen dan ook de Jonge op afscheids
bezoek bij de Koningin kwam, vlak
voor zijn vertrek, plaatste hij op een
ogenblik, dat daartoe geschikt leek, de
opmerking, dat men het in Indië op
hoge prijs zou stellen, wanneer de
Prinses een bezoek aan Indië zou
brengen. Hij deed dat overigens nadat
de Koningin-moeder, toen hij haar
een afscheidsbezoek bracht alvorens
door de Koningin te worden ontvangen,
hem had geraden zo enigszins mo
gelijk dit delicate onderwerp ter spra
ke te brengen op zijn afscheidsaudiën-
tie. Op zijn verklaring antwoordde de
Koningin koeltjes: "Nu goede reis,
mijnheer de Jonge" - en daarmee was
het onderwerp afgehandeld en de au
diëntie ten einde.
Maar intussen is Juliana dan toch in
Indonesië geweest, maar toen was zij
er als gastOverigens, zoals men
weet, is deze reis een overweldigend
succes voor gastheer en gast geweest!
JHR.
Uit de serie Volken en Stammen
Culten, riten, taboes, jacht, zeevaart, strijd en kunst in Australië,
Nieuw-Guinea, Nieuw-Zeeland, de Filippijnen en de archipels van
Oceanië - met tientallen prachtige kleuren- en zwart-wit foto's.
f 27,50 f 4,porto.
Uit dezelfde serie INDONESIË - religie, kunst, adat, animisme, voor
ouderverering, magie, feesten, geesten, gewoonten, landbouw en
architectuur in het huidige Indonesië, met talrijke mooie foto's.
f 27,50 f 4,porto.
BOEKHANDEL MOESSON
15
