SULTAN HAMID
Naar aanleiding van uw bijdrage over
Sultan Hamid II Alkadri, in Moesson
17, van 15 april I.I., viel het mij op dat
een zeer belangrijke periode in zijn
leven door U niet werd gememoreerd.
Wellicht dat het U niet bekend was,
dat Max Alkadri zulk een grote, en
bewonderenswaardige, rol heeft ge
speeld tijdens zijn Japanse krijgsge
vangenschap.
In die periode hebben de Japanners
herhaaldelijk aangeboden om hem, als
niet-Nederlander, in vrijheid te stellen,
en zij hebben daar zelfs meerdere ma
len bij hem op aangedrongen.
Maar altijd weer maakte Max hur dui
delijk dat hij zijn eed van trouw aan
de Koningin had afgelegd, en dat
"zelfs" de Japanners hem daarvan niet
konden ontslaan. En elke keer weer
moesten zij voor dit argument zwich
ten, omdat hij dan tevens hun eigen
trouw aan de Tenno Heika ter sprake
bracht.
Behalve door deze standvastigheid,
onderscheidde Max zich ook doordat
hij één van de vier krijgsgevangen
officieren was, die, tot de bevrijding,
erin slaagden een geheime radio-ont
vanger in werking te houden. Hoewel
deze officieren wisten dat zij. bij ont
dekking van deze activiteit, onvoor
waardelijk ter dood zouden worden
gebracht, bleven zij ermee doorgaan,
wetende dat de ontvangen berichten
(die uiterst voorzichtig aan de andere
krijgsgevangenen werden medege
deeld) zeer veel ertoe bijdroegen om
het moreel zo hoog mogelijk te hou
den.
U kunt deze feiten o.a. vermeld vinden
in het boek van Laurens van der Post,
getiteld "The Night of the Moon",
waarin Max Alkadri met name ge
noemd wordt.
Door deze feiten had Max zich de
vriendschap en hoogachting verwor-
nee Benjamin Heras. Hij is in novem
ber 1977 helaas overleden. Een stuk
traditie minder. Er is wel een opvolger,
maar je mist Heras toch. Maar met
Kerstmis en Pasen is er nog traditie
getrouw een gemeenschappelijke
dienst met de Nederlandse gemeente.
De kerkdiensten in Atabal om de an
dere week gaan nog door, terwijl ook
het totale werk van het Nederlands
Protestants Pastoraat aan de Costa's
doorgaat. Ds. v.d. Brink is er de co
ordinator van, hij woont nu in Calde-
ron.
Toeristen zijn er natuurlijk ook veel
meer dan 16 jaar geleden, maar het
merendeel trekt naar Torremolinos en
ven van zijn mede-krijgsgevangenen,
en hierbij kwam een diep medegevoel
toen na de bevrijding bleek dat vrijwel
de gehele sultans-familie in Pontianak
door de Japanners was uitgemoord.
Wat de verdere inhoud van uw artikel
betreft, vrees ik dat de vele vrienden
van Max datgene wat er gebeurd is
in de jaren tussen het einde van de
oorlog, en het tot stand komen van de
onafhankelijkheid van Indonesia, even
zeer hebben betreurd als U dat, blijk
baar, hebt gedaan.
Maar ik ben wel wat geschrokken van
uw laatste alinea, waarin U over "de
manier waarop Max zijn rol speelde"
een verwijt uitspreekt.
Omdat ik U tot nu toe altijd bewonderd
heb om uw altijd gematigde, en milde,
oordeel over "hen die faalden", vond
ik het verdrietig dat U uw "Journalis
tieke Herinnering" met dit verwijt af
sloot.
Ik had zelf het voorrecht Max geregeld
te ontmoeten, en ik sprak hem voor
het laatst enkele weken voor zijn on
verwachte, en tragische, dood. Hij was
inderdaad ouder geworden, maar dat
zijn wij allemaal! Hoewel hij zeer ze
ker geen "playboy" meer was, ben
ik het niet met U eens dat er "niets
meer over was van de glamour" uit
vroeger jaren. Integendeel, hij was
nog steeds een weliswaar zeer be
scheiden, maar opvallend aristocra
tische en nobele persoonlijkheid, en
hij was nog even charmant als in ver
vlogen tijden.
Zijn vele vrienden, tot wie ik het een
voorrecht acht te hebben behoord,
zullen, ondanks de fouten die hij mag
hebben gemaakt, altijd aan Max Al
kadri terugdenken met gevoelens van
bewondering en eerbied.
H. M. C. POORTMAN
Wij zijn de heer Poortman erkentelijk
voor de aanvulling op mijn artikel over
de Sultan. Het was mij inderdaad niet
bekend, dat hij zich tijdens de oorlog
zo moedig had gedragen. Bovendien
past hetgeen de heer Poortman me
dedeelt, geheel in mijn voorstelling
van de Sultan; aan zijn moed heb ik
nooit getwijfeld, wel aan zijn beleid.
Mijn aanraking met de Sultan dateert
van de periode, dat het B.F.O. van de
grond kwam.
nu ook veel naar Fuengirola, dat nog
rustiger is. Torremolinos is dan ook
een rommelige boel geworden, het
enige "echte" Spaanse straatje is de
San Miguel, maar verder is alles over
hoop gehaald en volgebouwd met ho
tels en appartementen. Toerisme is
hier een echte "industrie" geworden
met de toeristen als massaproducten
uit een machine. Het kan voor een
half dagje wel eens aardig zijn, zon en
zee trekken altijd, maar de oud-In
dischman die op zijn gemak in rust en
stilte wil genieten van de natuur, die
zo vaak aan tempo doeloe doet den
ken, kan beter op Atabal terecht.
HENNIE EN FRANS VAN DER VEER
Het is mogelijk, dat ik te scherp ben
geweest in mijn oordeel. Dat zal dan
een gevolg zijn van de teleurstelling
die de heer Poortman en ik delen over
de gang van zaken vóór de overdracht
van de souvereiniteit. Het had anders
en beter gekund. Ik ben geneigd hem
meer te zien als een slachtoffer van
de omstandigheden dan als een oor
zakelijke factor in de gang van zaken.
Het zal de briefschrijver wellicht inte
resseren dat ik in 1971 toch vrede met
hem heb gesloten. Op een receptie in
de ambtswoning van de Nederlandse
ambassadeur te Jakarta kwam hij naar
mij toe en zei: "Ik weet dat U veel kri
tiek op mij hebt, maar ik wil U zeggen,
dat ik daarvan toch veel heb geleerd
Zijn houding ontroerde mij.
Dat mijn oordeel over zijn rol in de
gang van zaken ook na deze ontmoe
ting niet veranderd is, zal ónze cor
respondent mij vergeven, naar ik
hoop. JHR.
DR. BAUDISCH
Naar aanleiding van Journalistieke
Herinnering (XXV, Moesson No. 18),
betreffende de Heer Dr. A. Baudisch,
zou ik gaarne het volgende willen
opmerken.
Dr. Baudisch zat geïnterneerd in ons
kamp Baros te Tjimahi. Daar leerde ik
hem kennen als een vriendelijk mens.
Hoewel sommige mensen in ons kamp
hem als directeur van de gevangenis
in Sukamiskin hadden meegemaakt en
er soms minder vleiende opmerkingen
gemaakt werden, werd hij daar toch
algemeen gerespecteerd.
Persoonlijk heb ik menigmaal met hem
gefilosofeerd en nimmer iets gemerkt
van anti-Joodse vijandigheid. Na de
kampjaren hebben wij te Bandoeng
nog menig gesprek gevoerd, ook bij
hem thuis aldaar. Zijn vrouw, een
vriendelijk mens van Nederlandse
adel, was trouwens ten dele Joods en
van rassenvooroordeel heb ik nooit
iets gemerkt.
Inderdaad was Baudisch een erudiet
en buiten zijn filosofische overpeinzin
gen, ook zeer geinteresseerd in de
moderne natuur-wetenschappen. Onze
belangstelling ging uit naar de mecha
nica en de evolutieleer.
Helaas verloor ik hem nadien uit het
°°9- R. KOPERBERG
HOTEL "DE RUITER" HOUTHEM
bij Valkenburg (Z.L.), St. Gerlach 43
tel. 04406 - 4 03 18.
Riant uitzicht op het Geuldal
doet denken aan de mooie rustige om
geving van de Preanger
Zeer geschikt voor diegenen die op me
disch advies een rustkuur moeten onder
gaan.
Met dieet-patiënten wordt rekening ge
houden
Alle kamers centraal verwarmd en voorzien
van warm en koud stromend water.
Prijzen per persoon en per dag; incl. be
diening en B.T.W. Logies met ontbijt
20,p.p.p.d. Half pension f 30,p.p.
p.d. Kamer met douche en toilet, logies
met ontbijt f 30,p.p.p.d. Kamer met dou
che en toilet half pension f 38,p.p.p.d.
11
