POIRRIÉ
KLOPPENBURGEINDELIJK
kenden wij nog van boord, met haar maakten wij een tocht
door de Soedanwoestijn. Een andere medewerker was de
heer C. H. W. van der Ven, "Goeroe Kepala", die na de
oorlog het tijdschrift "Naar Ruimer Horizon" oprichtte. Het
was een tijd van hoop, al bezorgden de berichten over wat
er nog in Indië omging, mijn moeder die aan een hartkwaal
leed na het bombardement op het Bezuidenhout veel ver
driet. Herinneringen werden weer levend, ik schreef over
de bezoeken van mijn vader aan de kraton van Solo ("Een
gouden koets onder tropenzon") maar ook vertelde ik over
een slimme gerepatrieerde Oma, die de Jappen een grote
poets gespeeld had door te beweren dat haar zoon een
held was die aan het oostfront streed. Na deze mededeling
maakte de Jap rechtsomkeerd zonder de spullen die zij van
bekenden onder haar hoede had, aan te raken. Ik schreef
de ontzettende verhalen neer die jonge vrouwen mij over
hun kampen vertelden, het werd "Een Wajang in Gods han
den". Een tweede tijdschrift was "Nieuw Indië", met inte
ressante artikelen en foto's dat na 1951 ophield te bestaan.
De heer Tichelman vroeg mij mee te doen aan de Toekan
serie en ik schreef "Mensen uit het land van Coen", maar
het werd nooit uitgegeven, omdat de uitgever failliet ging.
Ook Johan Koning van De Indische Revue die mijn roman
Theeland zeer prees, ontmoette ik kort voor zijn dood. De
klap, dat Indië toch voor ons verloren ging, verkortte de
levens van de heren Wormser en Tichelman.
Een nieuw tijdschrift zou er later voor zorgen, dat de men
sen die Indië gekend en beleefd hadden, het zouden terug
vinden. Niet een streep eronder zetten, zoals sommigen
koudweg zeiden. Dat deed ook mijn broer niet, die na zich
intens met Spanje te hebben bezig gehouden, in het Haags
Instituut voor Volksontwikkeling tempo doeloe liet herleven.
Dat "nieuwe" tijdschrift is niet weg te denken na 22 jaar.
In Tong Tong-Moesson leeft de Indische journalistiek voort!
Onder de Indische journalisten was de allerjongste
Ems van Soest! Dat zat zo. Op mijn negende jaar, toen mijn
boekenschat (op elke verjaardag kreeg ik zowat 20 boeken)
al een aardige omvang had bereikt, kreeg ik van Pa mijn
eerste boekenkastje, keurig met vier planken en glazen
deur. Op dat tijdstip besloot ik een tijdschrift op te rich
ten. De oude heer Oostendorp was pas uit Ambarawa op
de onderneming geweest: hij kwam eens per maand met
een koelie achter zich aan, die twee grote trommels vol
kantoorbehoeften pikolde.
Ik bedelde Pa een mooi dik schrift af en zette met grote
drukletters op het etiket: "VAN ALLES WAT" onder redac
tie van Emmy van Soest. 1ste jaargang no. 1. De inhoud,
allemaal in die zelfgetekende drukletters, bestond uit ru
brieken. Plantenverzorging, daar kwam iets wat ik van mijn
moeder had afgezien. Mode was geinspireerd op De Vrouw
en Haar Huis: deze japon heeft biesjes. Omdat mijn staf
medewerkers louter uit mijzelf bestond, verzon ik namen,
die ik mooi vond. Monica verzorgde recepten voor de rijst
tafel. De boekentrommel die ik als mijn jongste broer er niet
was toch doorsnuffelde, leverde voorbeelden. Le Rire b.v.
of Fliegende Blatter, daar stonden komische plaatjes in. La
Vie Parisienne was volstrekt taboe en ik besloot als ver
antwoordelijk redactrice mijn blad netjes te houden. Zulke
rare dames zag je toch nergens?
Maar waar ik mijn naam met trots onder zette, was het
feuilleton. Het is in dit verband aardig te bedenken, dat een
modern kind van die leeftijd misschien geschreven zou
hebben "Vuije-Ton" of iets dergelijks. Nee hoor, in 1917
schreef ik nauwkeurig "Feuilleton". En de titel luidde: De
Avonturen van meneer Te Dick. Hij beleefde er nogal wat,
maar één ervan herinner ik me nog goed. "Meneer Te Dick
had haast. Hij riep een andong aan. Dan zit je met je rug
tegen de koesir en je voeten zet je in een holle bak. Nou,
meneer Te Dick ging op de treeplank staan en de koesir
riep: "Wah illah!" Want het paardje was mager en meneer
Te Dick zo dik en zwaar. Hup, daar ging die koedah de
lucht in en de andong kraakte. Meneer Te Dick viel bons
op de straat en een paar katjongs lachen, zeg!"
Waar is dit tijdschrift gebleven? Ik zette wel "Wordt ver
volgd" maar nr. 2 kwam nooit tot stand. Iets anders eiste
mijn rusteloze aandacht op, een dagboek met eigen beleve
nissen, bezoekers, dieren en wat ik van de "groten" hoor
de. Het schrift belandde in een houten kist met allerlei ander
verhuisgoed, toen wij in 1919 naar Salatiga overschakelden.
De kist kwam zolang in bewaring bij een Chinees, die er
een opslaggoedang op nahield. Toen Pa, nadat we geïnstal
leerd waren, de kist ging ophalen, grijnsde de baba laconiek
zijn gouden gebit bloot. "Lo, toewan, itoe soedah di makan
lajap!"
De jongste redactrice leerde zo hoe wisselvallig het lot kan
zijn.
Naschrift
In ons nummer van 15 mei 1978 (no. 19) publiceerden wij op
pag. 18 een kort samengevatte schets van de transformatie
van De Zweep in d'Oriënt. Wij stellen er prijs op mee te
delen dat wij het stuk van onze medewerkster ontvingen
vóór deze Journalistieke Herinneringen (XXVI) werden
gepubliceerd. - Red.
Vergelijking: hij zit haast net zo vaak
bij de dokter als een prof-voetballer.
C. Buddingh'
Moesten ook toen altijd dezelfde mensen
de zwaarste lasten des levens torsen
RECHTSTREEKS VANAF AMSTERDAM NAAR JAKARTA/MEDAN
RETOUR
TICKETS 1 JAAR GELDIG.
Inlichtingen bij: ORIENT TRAVEL B.V.
Singel 512 - Amsterdam - Tel. 020 - 23 74 84 (4 lijnen) - Telex 15275
Buiten kantooruren: F. Schirmer - telefoon 075-17 07 80.
f 1.750,—
Het Indische Kruidenboek van Mevrouw J. Kloppenburg-Versteegh is in
herdruk en wordt in augustus (beslist niet eerder) in de boekhandel ver
wacht. En dat is verreweg het beste Indische boekennieuws voor 1978!
Het Kruidenboek van Mevr. Kloppenburg is het standaardwerk en de meest
bekende, betrouwbare en alom erkende vraagbaak op het gebied van kruiden,
planten, vruchten, bomen, alles uit de Indische natuur dat van betekenis is voor
het welzijn van de mens.
Boek plus ingebonden atlas kosten 100,compleet, deze prijs is het werk
dubbel en dwars waard
Voor wie het bedrag wat hoog is U kunt nu reeds erop intekenen en maan
delijks een termijn van f 20,storten. Wij sturen U 5 girokaarten toe. Tegelijk
met de toezending van het boek ontvangt U nog een acceptgiro voor de ver
zendkosten. Met de laatste termijn heeft U Kloppenburg weer op de plank.
Een bezit voor het leven. Een GEZOND leven hopen we
TE BESTELLEN BIJ BOEKHANDEL MOESSON
15
