Reisbureau Holwerda B.V.
Reisbureau Holwerda B.V. organiseert
groepsreizen
Loosduinsekade 497 - Den Haag - Tel. 070 - 46 89 50 of 070 - 46 89 51
POEKOEL TEROES POT
OP 9-9-1978 NAAR JAKARTA
OP 1-10-1978 NAAR JAKARTA
OP 30-11-1978 NAAR SYDNEY OF MELBOURNE
OP 17-12-1978 NAAR JAKARTA
Wie van U gaat mee
Bei ons geheel vrijblijvend op en informeer naar de passagekosten.
Als één van deze dagen U niet bevalt, informeer dan naar alternatieve
data.
dichtst bij genoemde kampong werkte,
was het begrijpelijk dat wij af en toe
vlagen van nieuwsberichten opvingen.
Met behulp van twee vrienden, de
toenmalige ritmeester de longh en de
1e Luitenant Kardoes, wist ik zo te ma
noeuvreren dat ik het dichtst bij de ka-
wat, en dus ook bij het radiogeluid,
kwam te corveeën. De nieuwsberich
ten, in de bahasa Indonesia, kon ik
daardoor in grote lijn volgen. Veel
ontging mij echter, als het geluid
door verkeerde windrichting, verloren
ging. Op een dag hing een jonge vrouw
wasgoed aan lijnen, dicht bij het, niet
door gedek, of anderszins, gescheiden
prikkeldraad. Ik durfde het aan haar te
vragen of de radio iets harder aange
zet kon worden. Ze ging het kampong
huisje in. En inderdaad, het geluid werd
sterker! Toen de vrouw verder ging
met het ophangen van de was en vroeg
of het zo beter was, durfde ik pas naar
haar te kijken.
Het bleek een jonge vrouw van cirGa
23 jaar te zijn, heel mooi en charmant.
Een, om zo te noemen, arabisch type,
"koelit langsep". Los van deze uiter
lijke aantrekkelijkheden, bleek ze ook
Nederlands te spreken en, wat voor mij
zeer belangrijk was, gezien het risico
van rampzalige gevolgen: betrouwbaar.
Dat bleek in de dagen, die daarna kwa
men. Als er een Japanse soldaat in de
buurt was, hing ze de was zover moge
lijk van 't kamp. Als het in de kampong
niet veilig was, stond de radio normaal
aan en hing er geen was. Af en toe
gaf ze me zelfs, zo kort mogelijk, de
inhoud van nieuwsberichten door. Of
vond ik, in het zand, tussen de gando-
lanplanten een uitgescheurd kranten
stukje. Na de bevrijding heb ik haar en
haar familie opgezocht
Maar zover was het nog niet. Op een
ochtend, juist toen ik bezig was, om
slachtig, d.w.z. door het plukken van
bruikbare spinazieblaadjes eri het on
nodig, prikken van gaatjes, met mijn
bamboestokje, in het zand, me naar
de afscheiding te bewegen, hoorde ik
een stem achter me. De eigenaar van
deze stem kwam op zijn hurken naast
me zitten. Het bleek Max te zijn. Nor
maal zat hij in één of andere kamp
ploeg; als ik me goed herinner, het
keukencorvé. Te verwonderen was dus
niet dat ik wat verbaasd was. Max ver
telde mij dat zijn vader de sultan van
Pontianak was. Dat wist ik al. En dat
zijn moeder een Arabische was, van
Engelse afkomst. Hetgeen ik niet wist.
Voor mij niet zo interessant, omdat ik
gespannen het komen van mijn vrou
welijke contactpersoon in de gaten
hield. Wat hij daarna zei trok wel mijn
aandacht. Hij vroeg namelijk of ik aan
de vrouw, die volgens Max een Ara
bische was, voor hem een boodschap
wilde doorgeven. Hierbij moest dan wel
worden aangegeven dat Max Arabische
relaties had. De mededeling was be
stemd voor Max' vrouw die in BataviS
zou zitten. Inderdaad bleek mijn con
tactpersoon, nadat ik haar voorzichtig
het één en ander had uitgelegd, bereid
dit te doen. Naar ik nader hoorde, met
succes. De tijd heeft bewezen dat ook
in dit geval, de vrouw volkomen be
trouwbaar was.
Door de interventie van de zg. com-
postploeg, in het Struiswijkkamp, werd
helaas het contact met de sympahieke
"Arabische" verbroken. Tijdens mijn
bezoek aan haar, naderhand, bleek ze
een Indonesische te zijn, die Neder
lands onderwijs had gevolgd. Haar mo
tief om te helpen was dat ze vaak
de gesprekken van de Nederlandse
krijgsgevangenen had kunnen volgen.
Zij had het moreel willen steunen, door
het radiotoestel aan te zetten als die
in de kamptuinen werkten.
Mijn laatste ontmoeting met Mozes
viel in 1946.
Op Noordwijk, in Batavia, moest ik op
één der hoofdkwartieren zijn. De trap
opgaande kwam de luitenant-kolonel
Alkadrie juist de trap af. Zoals bij het
KNIL gebruikelijk bracht ik de militaire
groet en stopte daarbij even. Prompt
kwam Max joviaal op mij af en zei daar
bij de, voor mij althans, historische
woorden: "Schei toch uit man, mijn
rang heb ik aan de politiek te danken.
Daar kunnen jij en ik niets aan doen.
Wij zijn toch oude sobats. En vriend
schap staat daar toch boven. Dus geen
overste, maar Max." Kijk en dat ty
peerde nu Max. Naderhand ben ik hem
nog een paar keer op andere, plaatsen
tegengekomen. Steeds dezelfde per
soonlijkheid. Een eenvoudig, trouwhar
tig man.
Het leven gaat door en de tijd verstrijkt
snel. Je hoort en leest van zijn op
komst. Ook nadat ik in 1948 in Neder
land kwam, toen de 1e politionele ac
tie een feit was en ik, o.m gezondheids
redenen naar het Moederland werd af
gevoerd. Zo wist ik van zijn bevorde
ring tot generaal-majoor bij het KNIL
en de verbondenheid met het Koninklij
ke Huis.
Naderhand ook de afgang, zelfs tot ge
vangenisstraf toe. Dubbel hard voor
hem die reeds de krijgsgevangenschap
heeft gekend. Je hoorde dat hij, in late
re jaren, in Den Haag was geweest. Via
omwegen kreeg je deze berichten.
Maar zelf ontmoette je hem niet meer.
Dan komt, als een donderslag bij hel
dere hemel, het overlijdensbericht van
Sultan Hamid II van Pontianak. De
schok komt goed aan. Want er over
leed niet een Indonesische sultan, er
gens in het Verre Oosten. Neen, er
werd een herinnering ten grave gedra
gen. Een beeld van een goed uitziende,
charmante man, die eens als een wat
bravoure-teener met je zusjes wilde
kennismaken. In de Stadstuin in Ban
doeng. Een gewone jongen, die één
klasse hoger dan ik, de HBS bezocht.
Maar die toen nog door velen werd ge
noemd: Mozes.
Dat hij in vrede moge rusten.
ELS
Ons reservefonds voor moeilijke da
gen
Moesson wil geen subsidie. Het wil
voortbestaan alleen als U dat wilt.
Met uw steun poekelen wij teroes I
giro 6685 t.n.v. Ind. Tijdschrift Moesson
Hieronder laten wij, onder hartelijke dank
zegging aan alle schenkers, de verant
woording volgen van de giften die zijn
binnengekomen voor het reservefonds voor
Moesson over Mei 1978.
A. A. 25,A. Ahrens 6,A. Burg 10,-;
W. Boverhof 25,J. de Bruyn Sr. 25,
J. Ch. Boermeester 10,R. A. Bieri 10,
L. de la Croix 10,K. S v. Dalm-v. Loon
7,50; Mevr. H. G. v. Doornum 5,Mevr.
I. X. de Graaff 20,Mevr. C. E. Hoekstra
II,50; W. Hazenberg-Verbeet 20,Th. H.
Kempff 8,50; R. Mariouw 20,Mevr. B. M.
Naberman 10,H. F. Pereira 10,A.
Persijn 6,-M. W. Roobel-Popp 10,
Mej. Rosenquist 25,A. Sengalrayan
87,50; M. Sirag-Nobel 15,A. v. Veltho-
ven-Grave 10,Mevr. G. J. B. Vroomen
2,50; F. E. C. de Vries 5,M. Veenhuizen
14,N. H. Wichers-Bleckmann 10,J.
Willemsen-Sterckx 10,A. Young-de Vries
28,45; E. A. P. Ziesel-Schmidhamer 25,
Binnengekomen in Mei 1978 totaal f 481,95
17
