Mm,iiimmm
BELEVENISSEN OP EEN TOCHT DOOR SUMATRA EN JAVA
Fietsenmakerszaakje in Pakan Baru met het merkwaardige op- Ananas-verkoop op de pasar van Pakan Baru.
schrift "tempel benen".
Terug van een fijne, lange vakantie in
Indonesië, waarbij wij Sumatra, Bali en
Java bezochten en wij bij Indonesische
vrienden (of familie daarvan) verbleven
stonden wij dichter bij het ECHTE In
donesië dan wanneer we met een
groep in twee of drie weken en in snel
treinvaart de grootste steden hadden
moeten doen.
Ik dacht onwillekeurig terug aan onze
heerlijke tijd, toen ik in Tong Tong het
artikeltje van Rogier las, getiteld "De
straat van vrije spelling".
Ja, die opschriften heb ik in Jakarta
ook gezien (en me er soms over ver
wonderd), speciaal in de wijk van de
auto-interieur-bekleders, ik dacht tus
sen Menteng en Cikini, ergens, want
ik kon me na zo'n 20 jaar daar nog
moeilijk oriënteren
Tussen al deze opschriften, ook in de
buurt van Pasar Senèn en Kramat
concentratiepunt van auto-onderdelen
winkeltjes, heb ik echter niet gezien
wat wij tijdens onze lange autotocht
van Medan via Bukit Tinggi, Padang,
Bungus, Padang Panjang, Payakumbu
tot Pakan Baru herhaaldelijk langs de
weg zagen, n.l. opschriften in allerlei
uitvoeringen luidend: TEMPEL BENEN.
We vroegen ons eerst af wat met "be
nen" werd bedoeld, totdat we het op
eens begrepen, want bij één van de
huisjes met zo'n bord stonden wat
benzine- en oliedrums en een
De tukang patri in Jakarta bestaat nog steeds.
Aan het strand van Bangus, Sumatra's Westkust: de kindertjes
halen weg wat nog enigszins eetbaar is.
stapel opgelapte, dus weer bruikbare
BINNEN-banden voor vracht- en an
dere auto's! Men moet dat "benen"
dan wel even iets anders uitspreken
dan 't woord waarmede men onze loop
onderdanen aanduidt. Het laatst zag
ik deze aanduiding gebruiken in Pakan
Baru, waar ik vlak bij de grote pasar
een fietsenmakerszaakje vond waar
men zich kennelijk ook ophield met
het plakken van allerlei banden.
De tukang patri in Jakarta bestaat nog
steeds, zij het dat z'n uitrusting een
beetje gemoderniseerd is. Niet echter
het "instrument"-ijzeren plaatjes mid
dels ijzerdraad beweegbaar aan elkaar
en aan 't handvat bevestigd - dat met
z'n tjrek-tjrek-geluid van verre laat ho
ren dat de tukang soldir in aantocht is.
Heerlijke, bekende geluiden van vroe
ger, net als die van de bibik pidjet, in
de avonduren. Na zo'n 20 jaren zag ik
dat de techniek om het arangvuurtje
aan te wakkeren was verbeterd: in
plaats van de kipas nu een schoepen
rad aangedreven door een pouly met
draaizwengel (zat wat los, maar geeft
niet) middels een reepje autobinnen
band als drijfriem. Het werkt prima, en
is minder vermoeiend dan de kipas,
die vroeger ook nog wel eens door
een kleine katjong moest worden be
diend.
Aan 't strand te Bungus, ten Zuiden
van Telok Bayur (Emmahaven) woon
den we het binnenhalen van een enorm
lang visnet bij. Van uitzetten t/m in
halen meer dan zes uren werk. Ditmaal
was de vangst bedroevend en teleur
stellend: enkele kilo's héél kleine vis
jes en krabbetjes waarvoor de 12 vis
sers geen belangstelling hadden en 't
aan de kinderen overlieten om uit het
net te halen wat eetbaar was. Zes zwa
re uren voor niets gewerkt.
In de omgeving van Pakan Baru, langs
de weg naar Bangkinang, Payakumbu
en Bukit Tinggi zagen we dat honder
den meters oerwoud aan weerskanten
van de weg waren gekapt. Twintig jaar
geleden begon 't bos direct langs de
weg. Hier wordt nu op vrij grote schaal
heerlijke ananas verbouwd, die langs
de weg te koop liggen. De vruchten
worden per fiets naar P. Baru gebracht;
ze hangen dan aan een stok die dwars
op de bagagedrager is vastgebonden.
Uiteraard moet flink worden getaward
alvorens de koop tot stand komt, en
U weet: je moet nooit haast hebben.
H. J. J. van DIJCK
8
