Reisbureau HOLWERDA R.V. Zelf je eigen gedeelte van tevoren in studeren bestond niet in die dagen - van iedere noemenswaardige muzi kant werd verwacht dat hij alles op 't eerste gezicht - al dan niet onberispe lijk - kon spelen. Dus bekeken we onze opdrachten met de angstigste voorge voelens. Gelukkig was het arrange ment, hoewel voorgesteld voor een orkest van 40-man sterk, te spelen voor onze 5-mans band (maar dan nog maar net), al moesten we er voor zweten als galeislaven. Aanvullend op de muziek werd een geluidseffecten machine bij de film geleverd - een soort voorganger van de geheel gesynchroniseerde spre kende film, die een jaar later zijn in trede zou doen (1928). Voor deze ver toning werd 5% extra op de normale huur van de film berekend. Het was een reusachtige machine, woog tonnen, en moest het geluid van kanonnen, machinegeweren en vlieg tuigmotoren met huiveringwekkend realisme produceren. Het moest ge deeltelijk in de gang, en gedeeltelijk tussen het dak en het plafond gein- stalleerd worden, en twee speciaal daarvoor aangestelde Amerikaanse ingenieurs zwoegden de hele ochtend tot laat in de middag met de hulp van een klein legertje plaatselijke arbei ders om de moeilijk te hanteren reus op zijn plaats te worstelen. Helaas, de audio-technische kolos bleek later niet in staat om meer dan een saai gerom mel en gësis te produceren, wat (ge lukkig op een zachte volumeschaal) leek op het geluid van een kruising tussen een electrische ventilator en een automatische vaatwasmachine. Op de tweede dag viel het geval he lemaal uit elkaar, en daar er helemaal geen poging werd gedaan om het te repareren, koesterde ik een sterke arg waan dat de ingenieurs zelf van het begin af aan wel wisten dat het niet werkte, maar het was een contractueel onderdeel van het totale pakket en moest hoe dan ook geinstalleerd wor den. In de tussentijd was het orkest be gonnen met de repetities, precies van af het moment dat de eerste lichtflits op het beeld verscheen, omdat ook alle aankondigende titels, de rolver deling en het voorwoord in het muzi kale geheel inbegrepen waren en je moest op alle tekens letten, met een oog kijkend naar de muziek, een oog kijkend naar het doek, boven en schuin voor je. We moesten onze start net zo precies op tijd beginnen als bijvoorbeeld een team van Olym pische zwemkampioenen. Eén fractie te laat en je moest achter de film aan hobbelen tot je het volgende teken kon grijpen. "Wings" was een film met doorlopen de actie, wat overheersende snelle, harde en technisch moeilijke stuk jes inhield. "Midsummernights Dream" kwam misschien wel 20 maal in het geheel voor. Elke keer dat de Sopwith Camels, Ti ger Moths of hoe je dat doe-het-zelf spul van losse latten en katoenen doeken met nog minder paardekracht dan een hedendaagse personenauto ook mag noemen, in actie kwamen, volgden de dansende elfjes van Men delssohn mee in het gescharrel. Ik weet niet of de eigenaar van het theater de 5% extra voor de "geluids effecten" heeft betaald; uiteindelijk haalde hij er alleen maar een hoop rommel mee in huis, maar ik weet nog wel dat het uitvallen van de machine mijn taken in het orkest in grote mate deed vermeerderen. Als jongste lid van de band moest ik behalve het or gel bespelen, ook de geluiden produ ceren die de film behoefde. De assis tent-manager. van het theater, een jonge man met grote vindingrijkheid, hielp me op een zeer verdienstelijke wijze als het aantal gelijktijdige ge luidseffecten de capaciteiten van één man bedreigde. Met ons tweetjes le verden we een aardige partij gesnor, geboem en geratel. Wist U dat een scherpe trommel met een drumstokje op de rand van een houten keukenstoel griezelig veel lijkt op het lawaai van een machinegeweer. En dat het gebonk van een met vilt bedekte rubber hamer op een zinken wastafel een realistische geluidsweer gave van een 6-inch Howitzer geeft? "Wings" had een duur van bijna 31/2 uur - buitengewoon lang voor die tijd - en toen ons dappere 5-tal 2 voorstel lingen per avond (van 7 uur 's avonds tot na 1 uur 's nachts) had gespeeld met nauwelijks 10 minuten pauze om snel een broodje en een glas melk naar binnen te werken, waren we werkelijk dood en doodmoe. De film draaide 2 weken lang voor een uitverkochte zaal, het publiek kwam werkelijk vechtend binnen, misschien gelokt door de uitbundig geadverteer de "realistische geluidseffecten" van het Hollywoodse supermonster, en aan het einde van die 14 dagen was het orkest werkelijk aan een rustperio de toe. Dat kregen we, in de vorm van een 75-minuten durende komedie die het oorlogsgeweld opvolgde, en waarvan de begeleidende muziek (natuurlijk zelf gekozen) bestond uit de lichtste en makkelijkste nummers uit ons re pertoire. Bovendien bood deze mak kelijke film de mogelijkheid om de toch al korte duur van V/4 uur noq meer te verkorten door een ingenieus signalen toestel wat de kuil van het orkest ver bond met de operateurskabine. Onder het bureau van de bandleider was een knopje dat een belletje in de operateurskabine deed gaan. Eén bel: sneller; 2 bellen: langzamer. Dit was soms nodig, omdat vooral tijdens de laatste voorstelling de operateur, die graag vroeg naar huis wilde, ge neigd was om het tempo te versnellen - dit veroorzaakte problemen in de kuil. Een snelle ouverture, al moeilijk ge noeg om in een normaal tempo te spe len, wordt absoluut onmogelijk uit te voeren door een geforceerde accele ratie van Allegro naar Prestissimo. Hoewel, in dit geval bood de muziek geen moeilijkheden. Bij zelfs een halsbrekende snelheid werd het "snel ler" signaal met de grootste overgave gegeven. De kijkers waren vast wel verbijsterd door de super-snelle actie op het doek. maar schreven het fenomeen misschien toe aan een of andere nieuwe filmtechniek (tenminste, dat hoop ik!) Richard Arlen - een kort herdenkings- bericht in "Time" - een klein fragment van een film - en mijn computer wik kelt een periode van mijn jeugd en werk af. Over een tijdsbestek van bij na 50 jaar, staan nauwkeurig gedetail leerde beelden mij voor mijn ogen, zo foutloos als een perfecte documentaire film. Het menselijk geheugen is een vreemd ding Loosduinsekade 497 - Den Haag - Tel. 070 - 46 89 50 of 070 - 46 89 51 Amsterdam - Bangkok retour f 1553, Amsterdam - Singapore retour 1730,— Amsterdam - Jakarta retour f 1800,— Amsterdam - Hongkong retour 2150,— Amsterdam - Tokio retour 2330,— Amsterdam - Melbourne, Sydney vanaf f 2880, Voor bepaalde bestemmingen verzorgen wij uw visumaanvraag. 15

Moesson Digitaal Tijdschriftenarchief

Moesson | 1978 | | pagina 15