Devaluatie van de Rupiah
KEJUTAN 15 NOPEMBER
Met ingang van 15/16 nov. te midder
nacht heeft de Indonesische regering
een aantal maatregelen op economisch
terrein genomen die neerkomen op
een aanzienlijke devaluatie van de Ru
piah. Dat zijn, blijkens een bekendma
king van de Indonesische Ambassade
de volgende:
a. De Indonesische munteenheid (Ru
piah) wordt niet meer vastgekoppeld
aan de US dollar in de vorm van een
vaste koers, en wordt voorts zodanig
veranderd, dat de rupiah-koers vast
gekoppeld wordt aan een groep van
vreemde valuta's a basket of cur
rencies). Deze verandering wordt
nodig geacht in verband met de
koers-fluctuaties van de US dollar
op de wereld deviezen markt.
Door bovenbedoelde maatregelen,
krijgt men een normaler wisselkoers
van de rupiah ten opzichte van an-
"Kejutan" betekent "shock", "gees
telijke opduvel". En 15 November 1978
is de datum, waarop Indonesië die
geestelijke opduvel te incasseren
kreeg.
In de avonduren van die dag deed de
regering per radio en televisie weten,
dat ze de verbondenheid aan de dollar
los liet. Als gevolg waarvan de rupiah
een duikeling zou maken (aanvangen
de op de 16e November d.a.v.) van
400 naar 600 rupiah per dollar. Een
devaluatie dus (al werd dat woord niet
gebruikt) van 50%. Er werd verwezen
naar de onstabiele koers van de dollar
en de in verband daarmede te hoog
gewaardeerde rupiah. Als reden van
de devaluatie werd - zeer terecht - op
gegeven, dat door die te hoge waar
dering van de rupiah, het moeilijk, zo
niet onmogelijk, was, om onze export
te doen concurreren met die van an
dere landen. Hetgeen toch noodzakelijk
is nu de export van olie (de kurk,
waarop onze economie tot dusver
dreef) ons van een belangrijk deel aan
inkomsten beroofd heeft, doordat ze
zich om verschillende redenen in da
lende richting beweegt. Opvoering van
de export van andere producten is
daarom dringend noodzakelijk, willen
wij de middelen voor verdere opbouw
verkrijgen.
Dat is inderdaad volkomen juist. De
vraag rijst alleen, waarom bij de op
stelling van de begroting 1978/1979
daarmede geen rekening is gehouden
Economie is over het algemeen een
tamelijk exacte wetenschap. Maar de
Indonesische economie eist naast
exacte redenering, ook begrip voor de
zeer bijzondere, specifiek Indone
sische, factoren. Als daar zijn de men
taliteit van het volk, de samenstelling
van onze agrarische industrie (die het
nu toch zal moeten doen), de doelstel
ling van onze consumenten-industrie
en de verambtelijking van onze maat-
dere valuta's. Met ingang van don
derdag, 16 november 1978, 00.00 u.,
is de gemiddelde wisselkoers per
US dollar gelijk aan Rp. 625 (zes
honderd vijfentwintig rupiah.) (was
415/420 Rp. - Red. Moesson)
b. Een ander belangrijk element is, dat
de wisselkoers van de rupiah ten
opzichte van die vreemde valuta's
kan zweven. Desondanks, om de
economische stabiliteit dynamisch te
houden, wordt de zwevende wissel
koers niet blootgesteld aan scherpe
fluctuaties op de markt. Met andere
woorden: het zweven van de wissel
koers blijft steeds beteugeld. Door
zo'n beteugelinq hoopt men, dat de
zakenwereld steeds de zekerheid
heeft voor haar handelsplannen op
voldoende lange termijn.
c. Het deviezen-verkeer ondervindt
geen verandering en verloopt nor
maal. De in- en uitvoer van deviezen
schappij (overblijfsel van het vóór
oorlogse overwicht van de ambtenarij,
de bureaucratie, in dit land).
Dat devaluatie onontkoombaar was, dat
was voor geen enkele econoom al
sinds lang geen vraag meer. De ande
re weg, inflatie, is te avontuurlijk. Men
heeft die niet meer in de hand als ze
eenmaal begonnen is. Maar heeft men
de devaluatie wel in de hand? Dat zal
nog moeten blijken. De agrarische in
dustrie heeft in de loop van ruim twee
decaden veel terrein verloren (behalve
de tabak). Producten, die we vroeger
exporteerden, zoals suiker, zout, kopra,
etc. moeten we nu importeren. Zal het
mogelijk zijn, de produktie op korte
termijn zodanig op te voeren, dat wij
van importeurs weer exporteurs wor
den? Zal die termijn zo kort zijn, dat
we verdere devaluatie zullen kunnen
voorkomen? Is prijsbeheersing, waar
door inflatie voorkomen moet worden,
mogelijk met een ambtenarenkorps, dat
zich plotseling 50% van zijn inkomen
en zijn pensioen ontnomen ziet (want
daar komt het toch op neer en dat
pensioen, de zorg voor de oude dag,
is in deze de belangrijkste factor).
Indien de regering (en de particulieren)
aan die vermindering tegemoet komen
door loonsverhoging, dan gaat een be
langrijk deel van de besparinq weer
verloren.
Een belangrijk deel van de Indone
sische industrie ontstond in de Japanse
tijd. Toen er geen grondstoffen ver
krijgbaar waren en de consument dus
genoegen moest nemen met (soms er
barmelijke) surrogaten. Bijvoorbeeld in-
plaats'van tandpasta: krijt. Gedurende
een hele tijd heeft de consumptie-in
dustrie nog vastgehouden aan de ge
dachte: de consument slikt het toch
wel. Tot de import van buitenlandse
producten haar dwong om zich aan te
passen aan de eisen van een nieuw
tijdperk. Zal de verminderde koop-
naar/van Indonesië is volkomen vrij.
Bank Indonesia is bereid vreemde
valuta's te kopen en verkopen vol
gens de dagelijkse wisselkoers,
d. Om de produktie te stimuleren en
werkgelegenheid te vergroten, wordt
aan de bedrijven die goederen pro
duceren voor de binnenlandse con
sumptie, faciliteiten verleend voor de
import van grondstoffen en hulp
materiaal uit het buitenland in de
vorm van een verlaging van invoer
rechten en verkoopsbelasting van
50 procent.
Voor de grondstoffen en hulpmate
rialen, die geïmporteerd worden ten
behoeve van de produktie van ex
port-artikelen, wordt een algehele
vrijstelling van de invoerrechten en
de verkoopsbelasting gegeven.
Aldus de bekendmaking. Onze mede
werker Agus Daruch schrijft ons naar
aanleiding van deze maatregelen het
volgende:
kracht van het publiek en de noodzaak
om dus goedkopere goederen op de
markt te brengen met daarnaast de
zucht naar behoud van grote winst, de
producenten weer naar die 'Japanse"
mentaliteit terug dringen? Of is die
mentaliteit inmiddels al zover en zoveel
veranderd, dat men de eerzucht heeft
om ook tegen minder winst goede
waar te leveren? Zo niet, hoe willen
wij dan export-markten heroveren of
nieuwe veroveren?
Zal de bureaucratie zich op heel korte
termijn zodanig kunnen aanpassen
aan de nu gestelde eisen van zeer
snelle en zeer efficiënte afdoening van
zaken, waardoor de vertraging in de
export en de import overwonnen
wordt? Zullen de profiteurs nu eindelijk
het algemeen belang willen stellen bo
ven het vermeende belang? Niet alleen
in woorden, maar ook in daden? Is op
voering van de arbeidslust en arbeids
capaciteit bij de onvermijdelijke ver
sobering, nadat men geroken heeft
aan de welvaart, mogelijk?
Dat allemaal is toch noodzakelijk, wil
men de regering steunen en het alge
meen belang dienen (dat uiteindelijk
ook het eigen belang is).
De regering heeft er de nadruk op ge
legd, dat de voorraden aan z.g. "po-
kok" (basis) consumptie-goederen zo
groot zijn, dat prijsopdrijving daarvan
niet nodig is. Ze heeft ook het bewijs
geleverd door grote hoeveelheden
rijst op de markt te brengen (notabene
tegen verlaagde prijzen).
Desondanks steeg de detailprijs van
suiker in het binnenland hier en daar
al op de 16e (eerste dag) van Rp.
100 tot Rp. 140,per kilo.
En verdwenen bepaalde goedkope
goederen van de markt. Zogenaamd
uitverkocht.
Het besluit van de regering blijkt toch
uitgelekt te zijn. Op de 15de des mor
gens bleek de animo om dollars te ko
pen overweldigend. Sommige banken
(lees verder volgende pagina)
24
