Landraad of landgereolit
Tussen Labuan en Pantai Cerita
In "Moesson" van 1 dec. j.l. trof ik op pag. 16 in het artikel "20 Indonesische
kinderen krijgen Nederl. ouders" twee merkwaardige zinnen aan: "Op 18 septem
ber werd aan zes gelukkige Nederlandse echtparen de blijde mededeling ge
daan, dat de Landraad namens de Indonesische regering, de kinderen aan hen
mocht toewijzen. De nieuwe ouders verschenen op de genoemde datum voor de
Landraad in Jakarta".
De door mij 2 x benadrukte term
"landraad" (Indonesisch: Pengadilan
Negeri) is een anachronisme, omdat de
landraad na de Japanse inval in 1942
prompt door de Japanse overheid
werd opgeheven en vervangen door
(ik citeer nu even uit het hoofd) de
Ho Tjooi In, een term die ik in ver
scheidene stukken uit de Japanse tijd
compleet met Japans plakzegel heb ge
zien. Na de terugkeer van de Neder
landers in 1945-46 (aldus legde Mr.
Gallas te Leiden mij desgevraagd telef.
uit in oktober j.l.) werd Pengadilan
Negeri in het Nederlands genoemd
LANDGERECHT, d.i. ook de term die
voorkomt niet alleen in het geboorte
extract van mijn in Jakarta geboren
dochter, maar ook in tientallen andere
uit Indonesië afkomstige documenten,
die mij als vertaler onder ogen zijn
gekomen. Nu moet ik bekennen, dat
ik zelf tot oktober dit jaar Pengadilan
Negeri ook heb vertaald met het ana
chronistische landraad, omdat ik met
Prof. Reesink van mening was, dat
landgerecht als vertaling van Pengadi
lan Negeri een afkeurenswaardig na
oorlogs spraakgebruik was, omdat
Landgerecht tot 1942 immers een al
leensprekend rechter betrof, geen "in
rade" (in een college) rechtsprekend
rechter zoals in de landraad. Over het
in 1914 ingestelde landgerecht moet
hier even worden opgemerkt, dat sinds
1917 het landgerecht de jurisdictie
toebedeeld kreeg over alle bevolkings
groepen, terwijl de landraad volgens
het beginsel "voor elke landaard zijn
eigen rechter" slechts recht sprak
voor Indonesiërs in burgerlijke zaken,
(ik volg nu even de definitie van Van
Dale), voor vreemde oosterlingen ook
in strafzaken.
In oktober j.l. ontmoette ik twee leden
van de Himpunan Penterjemah Indo
nesia (Indon. Vertalers Bond), nl. S.B.
Aminuddin en Wawang Hermawan, die
mij vroegen wat ik dacht van de term
's Lands Rechtbank" als vertaling
van Pengadilan Negeri, welke maak-
term zoals mij al eerder was opgeval
len, geregeld werd gehanteerd door
een collega, Drs. Stock in Den Haag.
Ik zei, dat ik die term verwarrend vond,
omdat 's Lands Rechtbank ook kan
slaan op de Pengadilan Tinggi (de ap-
pèlraad) en de Mahkamah Agung (de
Hoge Raad). "Dit is een kwestie van
naoorlogse rechterlijke organisatie",
zoals Mr. Gallas mij naderhand des
gevraagd telef. uitlegde. Zowel Mr.
Gallas in Leiden als Mr. Rietema in
Epe alsook de jurist Filon in Rotter
dam zeiden mij desgevraagd Penga
dilan Negeri na 1945-1950 altijd met
landgerecht te hebben vertaald. Op
mijn vraag of een landgerecht geen
alleensprekend rechter was, zei Mr.
Gallas mij, de Pengadilan Negeri niet
te willen vergelijken met het Ned. kan
tongerecht of de Ned. arrondisse
mentsrechtbank, omdat de Pengadilan
Negeri zowel de grote als de kleine
zaken (misdrijven en overtredingen)
behandelt, zij het ook in verschillende
kamers; dit in tegenstelling met kan
tongerecht en arrondissementsrecht
bank, waarover de kleine resp. grote
zaken zijn uitgesplitst.
Sinds ik deze uitleg kreeg, heb ik
daarvan bericht gestuurd aan de heren
S. B. Aminuddin (die Pengadilan Ne
geri wou vertalen met kantongerecht
of arrondissementsrechtbank) en Wa
wang Hermawan. Op 19 en 31 oktober
volgde nog een briefwisseling met
collega Stock, die tenslotte op 1 no
vember j.l. mij berichtte niet langer
dwars te willen liggen en voortaan ook
Pengadilan Negeri te zullen vertalen
met Landgerecht! Maar wel met de
aantekening, ontleend aan Stocks eer
ste brief, dat a.) de bevoegdheden
van kantongerecht en arrondisse
mentsrechtbank in de Pangadilan Ne
geri zijn samengesmolten, waardoor
geen competentieregeling nodig is.
b.) dat na de terugkeer van de Neder
landers in 1946 de competentie van
het Landgerecht oude stijl is uitgebreid
met de behandeling van zaken, die
eigenlijk bij een rechtbank behoren;
evenwel bleef de oude benaming ge
handhaafd, wat natuurlijk zowel bij
Prof. Reesink, als collega Stock en mij
aanvankelijk veel bevreemding heeft
gewekt. Maar aangezien juristen in
zulke kwesties het laatste woord heb
ben, en niet de vertalers, hebben zo
wel Stock als ik ons erbij neergelegd
dat er na 1946 iets is ontstaan dat niet
geheel meer past bij het oude begrip
Landgerecht.
Rest mij nog te vermelden, dat wat
adoptie van Indon. kinderen betreft, de
normale gang van zaken is dat eerst
de moeder een verklaring tekent, waar
in zij afstand doet van haar kind ten
behoeve van een kliniek of een stich
ting (bijv. Permata Hati) met de be
doeling dat die pleegouders, ook wel
genoemd adoptief ouders, zoeken.
Daarna laat de stichting bij notariële
akte (die al gauw 5 pag. telt) vastleg
gen, dat het kind wordt afgestaan door
het hoofd van de stichting aan een
(meestal kinderloos) Ned. echtpaar.
Waarna het Landgerecht het kind, met
redenen omkleed, dus meestal in een
uitvoerig, soms wel 7 p. tellend vonnis,
definitief toewijst aan het Ned. echt
paar.
Het is mij al eens overkomen, dat een
Ned. echtpaar in Groningen mij een
pakket van 14 pag. adoptiepapieren in
fotocopie toezond, maar toen ik een
zeer gematigde prijs opgaf, mij op
droeg alleen het geboortebewijs van
het kind te vertalen. Van de betrokken
ambtenaar van de Burgelijke Stand in
Grijpskerk vernam ik telef. dat deze
pleegouders hier vroeg of laat mee
vastlopen, en dat zij zelfs het vertaalde
geboortebewijs hem nog niet hadden
getoond. Laat staan de rest, die vol
gens de betrokken pleegvader, Tiekstra
te Niezijl, "gratis zal worden vertaald
in Indonesië", waarheen hij zogenaamd
alles al opgestuurd had. Een wens
droom, want zelfs een Indon-vertaler
doet niets meer voor niets, dank zij de
Himpunan Penterjemah Indonesia.
Drs. H. D. VAN PERNIS
Bij het afdrukken van de ansichtkaarten werden per ongeluk twee dia-raampjes verwisseld.
Deze mooie foto werd gemaakt door de heer A. Kuypers, niet door mevr. Ram-Remy.
De fout is inmiddels gecorrigeerd. Onze excuses! Ere wie ere toekomt.
7
