Empol en Empil
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIM
door B. R. A. P. Djajadiningrat
Er waren eens twee zusters, Empol en
Empil geheten, die vroeg hun ouders
hadden verloren. Familie hadden ze
niet, dus ze moesten voor zichzelf
zorgen.
Gelukkig hadden de ouders hen een
huis met een grote tuin eromheen ach
ter gelaten. In de tuin groeiden aller
lei soorten vruchtbomen en groenten.
Van de groenten en de vruchten leef
den de meisjes. Ze brachten ze naar
de dichtstbijzijnde pasar en verkoch
ten ze daar. Van het geld konden ze
dan net leven.
Empol was een lieve, brave meid. Ze
was wel wat dom, maar dit werd goed
gemaakt door haar grote hulpvaardig
heid en haar ijver om te helpen waar
dat nodig was. Empil was veel pien
terder. Maar ze was helemaal niet
hulpvaardig en bovendien was ze
zeer gierig. Het was dus heel begrij
pelijk dat de buren liever naar Empol
dan naar Empil gingen. Empil nam van
de opbrengst van de groenten en
vruchten altijd 't grootste gedeelte
voor zich. Empol was echter niet zo
dom, dat ze 't niet bemerkte, maar 't
kon haar niet veel schelen. Ze had
voldoende en waarom zou ze dan niet
tevreden zijn? Alleen als ze zag dat
Empil weer nieuwe kleren gekocht had,
en zij verplicht was om in haar oude
plunje rond te lopen, deed dat haar
wel eens pijn. Zij had 't wel graag an
ders gewild, maar om minder aardig
tegen haar gierige zuster te zijn, kwam
niet in haar op. Als ze eens wat geld
over had, ging ze naar het graf van
haar ouders om daar wat bloemen
neer te leggen.
Empil, zeker omdat ze altijd zoveel
beter was gekleed dan Empol, trouw
de en helaas, niemand kwam om de
hand van Empol vragen.
De man van Empil was een zeer be
kwame landbouwer en daar Empil de
manier wist om weinig geld uit te ge
ven, duurde 't niet lang of 't getrouwde
paar zat er warmpjes bij. Empol daar
entegen, bracht nog steeds, zoals ze
't van kind afaan gewend was, vruch
ten en groenten uit haar tuin naar de
pasar om ze daar te verkopen. Gere
geld kwam ze voorbij 't huis van haar
zuster, die haar aanriep om groenten
van haar te kopen, waar ze altijd ver
gat voor te betalen.
Harteloze mensen lachten Empol uit,
omdat ze maar steeds niet trouwde.
Empol was hierover diep bedroefd en
ging naar mbok Tjondro, een weduwe
zonder kinderen, om daar haar nood
te klagen. Mbok Tjondro wist dat Em
pol een goed karakter had en hield
veel van haar. Ook aan haar vertelde
Empol, dat haar zuster alles van 't
erfdeel van haar ouders behouden had
en nu zelfs nog 't huis opeiste waar
ze in woonde. De weduwe dacht na en
ze begreep heel goed dat ze listig te
werk moesten gaan, om wat van Em
pil los te krijgen. Toen zei ze dat Em
pol naar haar zuster moest gaan en
haar deel moest opeisen. Empol deed
wat mbok Tjondro haar gezegd had.
Empil antwoordde: "Je hebt gelijk,
maar omdat we zusters zijn kunnen we
huis en erf niet verkopen. De mensen
zullen denken dat wij ruzie hebben en
ze zullen dan kwaad over ons spreken.
Maar we kunnen toch wel tot een ver
gelijk komen? Als jij nu bijvoorbeeld 't
huis wilt houden, moet je me 25 rejal
62,50) geven en als je dat niet kunt,
krijg ik het huis, maar zal ik jou dat
geld geven". Empil dacht bij zichzelf:
't Geld krijgt ze toch nooit bijelkaar
en dan krijg ik toch lekker alles." Em
pol wist werkelijk niet wat ze moest
zeggen. Zij ging dus terug naar mbok
Tjondro en vertelde haar over het ge
sprek met haar zuster. De oude vrouw
gaf haar de raad om 't geld aan te
nemen en daarna bij haar te komen
inwonen. Ze woonde toch alleen en
ze wilde graag Empol als dochter aan
nemen. Bovendien zou ze trachten
haar te laten trouwen met haar neef.
Empol deed zoals haar gezegd was en
al spoedig hield de weduwe woord en
toog op weg naar haar neef. Mbok
Tjondro vertelde haar neef haar plan
om hem met Empol te laten trouwen.
De neef was dadelijk bereid om met
haar te gaan omdat ze 't meisje zo
roemde en hij beloofde haar om Empol
te trouwen.
Mbok Tjondro kocht kleren voor Em
pol, zodat ze er behoorlijk uit zag. Ook
kocht ze allerlei dingen, die nodig wa
ren voor het huishouden en de toebe
reidselen werden gemaakt voor de
bruiloft.
Toen Empil over 't huwelijk van haar
zuster hoorde, deed ze eerst of ze er
niets van af wist om geen geschenk
te hoeven geven. Empil werd al gieri
ger en gieriger.
Na haar huwelijk bleef Empol dezelfde
eenvoudige ziel. Ze ging nog iedere
dag naar de pasar om haar waren aan
de man te brengen en nog steeds
kwam ze langs 't huis van haar zuster.
Freelance REISLEIDSTER
met ruime ervaring als gids in
Indonesië biedt zich aan, ook voor
groepsreizen.
Mevr. COCK-ROOK
Karei Doormanlaan 86
1215 NP Hilversum
telefoon 035 - 4 48 90
Eerst deed Empil alsof ze haar zuster
niet zag, maar langzamerhand werd 't
anders. Op een dag riep ze haar zus
ter vriendelijk binnen en net als vroe
ger kocht ze weer groenten en vruch
ten zonder te betalen. Dat kon de
goedige Empol niets schelen, ze was
alleen maar blij dat Empil weer tot haar
sprak. Ze voelde zelfs niet hoe on
hartelijk en gierig Empil was. Zelfs een
glas water werd haar in 't huis van
haar zuster niet aangeboden.
De kinderen van Empil waren al flink
gegroeid en de tijd kwam, dat de oud
ste dochter zou gaan trouwen. Vele
mensen werden uitgenodigd. Eerst
wilde Empil haar zuster niet uitnodi
gen, maar later kwam ze hierop terug,
't Zou beter zijn haar zuster wel uit te
nodigen en daar voordeel zien uit te
halen. Ze vroeg Empol als huwelijks
geschenk voor haar dochter een kar
hout en toen de goeierd 't bracht wer
den zij en haar familie naar de keuken
gestuurd om daar te helpen.
Empil werd steeds rijker, maar Empol
bleef de arme stakker, die ze altijd
geweest was.
Op een nacht droomde Empol, dat
mbok Tjondro, die inmiddels gestorven
was, tegen haar zei, dat ze naar het
dorp Sumur Kembang moest gaan.
Daar moest zij een put graven en als
ze vier grote, ronde stenen vond,
moest ze .die mee naar huis nemen en
koken. De droom was zo levendig dat
ze die niet kon vergeten. De volgende
dag vertelde ze hierover aan haar man,
die haar verrast deed staan toen hij
haar zei, dat 't dorp bestond en niet
ver verwijderd van hun eigen dorp
was. Ze moest en zou naar Sumur
Kembang toe. Haar man was gelukkig
bereid haar te vergezellen. Het dorp
zag er precies uit zoals ze het in
haar droom zag. Ze deed wat mbok
Tjondro haar zei in haar droom. Met
de hulp van haar man werd de put ge
graven en tegen de avond vonden ze
de grote ronde stenen. Ze togen er
mee naar huis en maakten een groot
vuur om ze te koken. En zie! Een
groot wonder gebeurde. Door de hitte
van 't vuur scheurden de stenen open
en goud en edelstenen rolden eruit.
Empol en haar familie waren nu rijk!
't Hele dorp keek eerst vreemd op
toen Empol en haar gezin rijk werden.
Maar langzamerhand wenden ze eraan
en 't gezin werd zeer gezien. Rijkdom
dwingt de mensen tot eerbied!
De oudste dochter van Empol zou
trouwen met de zoon van 't kampong
hoofd. Vele gasten kwamen 't huwe
lijk meevieren. Empol vroeg nu op
haar beurt een kar hout aan haar zus
ter. De man van Empil wilde 't ca
deau geven maar zijn vrouw zei: "Jij
bent niet goed, voor niets een kar
hout geven, Empol heeft geld genoeg,
ze moet er voor betalen."
Empil was heel jaloers toen ze op 't
feest kwam en zag hoe uitstekend al
les verzorgd was. Ze kon maar niet
begrijpen op welke wijze haar eens
zo arme zuster rijk was geworden,
(lees verder pag. 16, Ie kolom)
11
