De Gunungan
Piekerans
van een Straatslijper
Zojuist verschenen
Deel II
Tjalie Robinson
a. De aarde of bodem (BANTALA), de basis van het leven.
b. Op deze basis staat een gebouw, voorstellende de poort des Hemels (KAJANGAN) en
symbool van de materiële behoeften van de mens.
c. De poort wordt bewaakt door twee RAKSASA (Reuzen), genaamd TJIKARABALA en
BALAHUPATA.
d. Links en rechts van het dak zijn gevleugelde koppen (vleugels van de vogel GARUDA).
Symbool voor Vuur en Wind.
e. De golvende Sirappen- of Atapbedekking van het gebouw symboliseert het water.
f. Midden boven het gebouw staat een boom afgebeeld. Deze boom symboliseert het
Leven.
g. Ter weerszijden en in de takken van de LEVENSBOOM zijn dieren afgebeeld: apen,
de tijger, stier, pauw, vleermuis en slang. Elk dezer dieren symboliseert de verschil
lende geestelijke en physieke eigenschappen zoals bruut geweld, kracht, sluwheid,
vraatzucht, trots, valsheid en onbetrouwbaarheid.
h. In de top (PUTJUK) staat de TUNDJUNG-bloem, symbool van de vervolmaking van
het Leven.
I. Het voor ogen houden van het levensdoel wordt uitgebeeld door koppen in de stam
van de Levensboom.
De letters corresponderen met die op de nevenstaande afbeelding.
en weer terwijl hij een gebed zegt.
Daarin vraagt hij dat met hem de toe
schouwers in volle aandacht het ver
loop der gebeurtenissen zullen mogen
volgen. Daarna plaatst hij de Gunungan
terzijde van het scherm in de Gedebok.
Uitgezonderd het buigen van de top en
het zeggen van het gebed herhalen
deze handelingen zich na alle bedrij
ven.
Echter wijst de Gunungan niet steeds
recht omhoog. Wanneer deze na het
eerste bedrijf weer in het midden van
het scherm wordt geplaatst wijst de
punt enigszins naar links, wijst om
streeks middernacht weer recht om
hoog, om vervolgens naar rechts te
neigen. De betekenis van deze stan
den is respectievelijk: de ontwikkeling
van het drama is nog jong; de jonge
ling, zich nog niet ten volle bewust van
het onderscheid tussen goed en
kwaad, vertoont de neiging om naar
het kwade te luisteren. Punt recht om-
vrouwelijke
gunungan
mannelijke
gunungan
hoog: het drama is volwassen; zo is
ook de jongeling. Hij heeft het Kwaad
leren beheersen maar is nog niet tot
volle geestelijke rijpheid gekomen om
zich het Goede te verwerven. Punt
naar rechts wijzend: Het drama is tot
rijpheid gekomen. De volwassene heeft
zich levenswijsheid verworven en in
de ouderdom toont hij begrip voor het
levensdoel: het Goede. In deze levens
fase beschikt hij over een milde be
schouwing en wijsheid.
Deze plaatsing van de Gunungan, eerst
met de punt naar links en via de lood
rechte stand naar rechts zou ook nog
betekenen: door de duistere nacht van
het kwade naar de dageraad van het
goede.
Zo ziet men tijdens de voorstelling de
Gunungan zich voor het scherm op
stellen: eerst wijzend naar de Kurawa
en, te middernacht, als gold het een
oordeelvelling, hemelwaarts gericht om
daarna te buigen naar de Pandawa, de
eindoverwinnaars.
Gunungan van afwijkend type
In dit opstel hielden wij ons bij het
meest voorkomende type Gunungan.
De verscheidenheid van ontwerpen
evenwel is zeer groot. Globaal gezien
zijn de omtrek-vormen van de Gunun
gan gelijk. Daarbinnen echter zijn de
voorstellingen zeer verschillend. Het
leek ons echter interessant ook een
afwijkend type te tonen; een Gunungan
met de afbeelding van Ganeca.
Destijds gaf R. M. Suripto aan de hand
van Tjandrasengkala (chronogrammen)
ons van deze Gunungan de volgende
verklaring:
Van beneden naar boven in deze Gu
nungan ziet U afgebeeld
de God Ganeca (bezit 8 eigenschap
pen); twee flankerende honden (be
zitten 9 eigenschappen); Kala Djeng-
king-schorpioenen (bezitten 5 eigen
schappen); Het oog - Mangkara Dewa
(wordt met cijfer 0 aangemerkt); Naga
- Koningsslangen (worden met cijfer 1
aangemerkt)
De verkregen getallen en cijfers wor
den in omgekeerde volgorde neerge
schreven: 10598. Dit getal wordt dan in
twee groepen gesplitst: 105 en 98. We
derom van achter naar voren werkend
en optellend krijgen wij 9 8=17,
0 en 1 +5 6.
Waarmede het jaartal 1706 is gevon
den, hetgeen erop duidt, dat deze Gu
nungan gewijd is aan en gebruikt wordt
bij de verhalen van Wali Pudjangga
Djojobojo, geschreven in opdracht van
Susuhunan Paku Buwono VII.
Deze Gunungan is een zogenaamde
Kajon Alasan die slechts gebruikt
wordt wanneer wouden in de verhalen
voorkomen.
Tot en met 30 juni
inclusief porto f 19,90
Deel 1 en 2 tezamen
f 39,80 inclusief porto
Een voordeeltje van 4,uit
blijdschap dat Tjalie's piekerans
na lang wachten weer compleet
bij elkaar zijn!
BOEKHANDEL MOESSON
7
