Tong 'Tong travels
VAN KISTEN EN MOESSONS
Vlieg er eens uit met
Een Fokker-kist in de westmoesson op het vliegveld Andir (Bandoeng)
Ik las van de djatihouten kist van
Johan Fabricius in "Moesson" en met
een gingen mijn gedachten als de zijne
terug naar tempo doeloe, althans naar
een halve eeuw geleden: naar andere
kisten en andere moessons. Naar de
kisten, die officieel Fokker F Vllb-3m
heetten, en naar de moessons, waar
ze doorheen moesten. Naar de eerste
jaren dertig, toen we van Schiphol de
eerste diensten naar Batavia en Ban
doeng vlogen om daar de eerste
luchtmail naar toe te dragen.
Dat deden we in tien etmalen en wie
daar nu om lachen moet, mag zijn
gang gaan. Maar we hadden toen geen
keus. De F VII vloog zowat 140 km/uur
en Java lag 14000 kilometers ver weg
terwijl de verzekering van be
manning en vliegtuig eindigde bij zons
ondergang. Tussenlandingen namen
een uur, of langer als er gerepareerd
moest worden. Negen ochtenden om
vier uur op, en dan maar zien dat je
er kwam. Honderd vlieguren in tien
dagen, tegenwoordige KLMvliegers
vliegen 50 a 60 uur in de maand. Maar
het kon nét. Wie toen echter om zoiets
als werktijdsbeperking gevraagd had,
zou onmiddellijk door Directeur Ples-
man tot landverrader uitgeroepen zijn,
en niet ten onrechte. Zo voelde dat in
die tijd.
Daar kregen we ze dan, 's ochtends
heel vroeg op Schiphol: de zakken
brieven van Nederland aan Indië, soms
wel 250 kg. Vader en moeder hadden
in Baarn de achterkamer opnieuw laten
behangen; Jan en Mien zouden daar
van op hun voorgalerij in Malang al
twaalf dagen later kunnen lezen, hoe
bestond het!! Maar het bestond. We
waren trots op die postzakken, ook al
hadden we voor hun gewicht liever
voor een paar uur meer benzine ge
had.
Als 't nu onderweg maar droog geble
ven was! Maar daar had je in de
zomer dan die moesson. Niet 2 x in
de maand als die, welke U op dit ogen
blik leest, maar een dagelijkse. Van
Karachi tot Bangkok ging die te keer:
vier dagen van het grootste en natste
gelazer, dat tot dusver in de lucht
vaart was beleefd. De luchtgekoelde
drie motortjes veranderden zeer tegen
hun zin achter Karachi in watergekoel-
de. De F VII kon bij gebrek aan fut niet
boven de moessonwolken uitklimmen
en bij gebrek aan instrumenten even
min er door gaan; er ónder moest het
circusnummer meestal plaatsvinden.
Wat een verrassingen! Wat wisten wij
Nederlanders nu van regen? In Akyab
regende het in Augustus al dubbel zo
veel als in Nederland in een jaar.
Vijftig meter boven de Golf van Ben
galen, twintig onder de wolken, water
rondom. Waren we nog bij de KLM in
bedrijf of ongemerkt bij de Onderzee
dienst gekomen? Vette bliksemstralen.
In die wolken verborgen gingen de
tjotten tussen Rangoon en Bangkok tot
2200 meter omhoogo, de opluch
ting, als de vlakte bij Bangkok be
reikt was!
Maar eindelijk, eindelijk gebeurde het,
de tiende dag. De zon scheen weer.
En waarachtig, waarachtig: de vlieg-
kaart vertoonde ineens weer Neder
landse namen, begrijpelijke, huiselijke
haast. Het eiland Hoorn! Het eiland
Amsterdam! Het eiland Groot Kombuis
en tenslotte, met alle onrust ach
ter ons en twee weken vrijheid in de
Preanger voor ons, het eiland On
rusten de laatste kustlijn van de
reis. Java. Het zat er weer op en
het was weer gelukt. Flip en Truus
in Soekaboemi zouden morgen al
kunnen lezen, dat de poes vorige
week in Nunspeet zes jongen ge
kregen had, waaronder twee schat
tig witte: Flip en Truus. Hoera,
hoera voor die poes, en vooral voor
Plesman. Niemand van ons, ook niet
degenen die oud hebben mogen wor
den, kunnen In hun leven triomfante
lijker ogenblikken gekend hebben dan
die, waarin hun Fokker F Vllb-3m wiel
tjes tenslotte aantikten op de goede
grond van Java.
Nederland en Indië, dat tweetal, je had
er wat voor mogen doen; dat tweetal
wés wat, dat voelde je. Ja, ja, laat ze
nu tegenwoordig maar praten, de van-
niets-weters. Dat is een tweetal met
muziek geweest; het heeft er waarach
tig mogen zijn.
Lang geleden, een halve eeuw nu
haast. Gelukkig maar, dat Johan Fabri
cius over die kist in Moesson ge
schreven heeft. Ik bedank hem harte
lijkst voor het opwekken van de goeie
herinnering. A VIRULY
STICHTING TONG TONG
CELEBESSTRAAT 62, 2585 TM DEN HAAG
TELEFOON 070-55 77 77
Vliegretour Amsterdam-Jakarta (of Medan)f 1.800,
(rechtstreeks of met overstappen in Singapore)
Stopovermogelijkheden in Singapore vanaf f 24,p.p. per nacht, incl. ontbijt,
transfer vliegveld-hotel en terug, sightseeing.
Hotelarrangementen in Jakarta vanaf f 43,p.p. per nacht, incl. ontbijt, transfer
vliegveld-hotel en terug, sightseeing.
Vliegretours naar Los Angeles, New York en andere bestemmingen ook
mogelijk.
NADERE INLICHTINGEN EN/OF FOLDERS: TELEFOON 070-55 77 77
Wie van zijn herinneringen kan genieten,
leeft tweemaal.
MARTIALIS
HOTEL "DE RUITER" HOUTHEM
bij Valkenburg (Z.L.), St. Gerlach 43
tel. 04406 - 4 03 18.
Riant uitzicht op het Geuldal
doet denken aan de mooie rustige om
geving van de Preanger
Zeer geschikt voor diegenen die op me
disch advies een rustkuur moeten onder
gaan.
Met dieet-patiënten wordt rekening ge
houden
Alle kamers centraal verwarmd en voorzien
van warm en koud stromend water.
Prijzen per persoon en per dag; Incl. be
diening en B.T.W. Logies met ontbijt
f 25,p.p.p.d. Half pension f 35,p.p.
p.d. Kamer met douche en toilet, logies
met ontbijt f 35,p.p.p.d. Kamer met dou
che en toilet half pension f 45,p.p.p.d.
6
