De Littekens van de Oorlog
Herinneringen aan de Oorlogsjaren
GUESTHOUSE "RINI"
KIMM Indische spekkoek
Huize SOEKIAS
KRUIDENBOEKEN
14
Een medewerker van de Los Angeles
Times heeft een pelgrimstocht door de
Pacific gemaakt. Hij wilde, bijna 35
jaar na de oorlog, weieens zien in hoe
verre de strijd, die in dit gebied met
zo ongekende hevigheid was gevoerd,
zijn sporen had nagelaten.
Wel, bijna overal vond hij de wonden
van de veertiger jaren overwoekerd
door de tropische plantengroei. De
oorlog heeft in de natuur nauwelijks
littekens achtergelaten.
Maar hoe zit het met de mensen?
Geven wij er ons wel rekenschap van,
dat de oorlogservaringen feitelijk een
gehele generatie hebben beïnvloed?
Wij hebben ons aandeel in de ellende
gehad en velen lijden nog aan de won
den, die de bezetting heeft geslagen
- om te zwijgen van de doden.
Maar welk een effect had de oorlog op
de Amerikanen, nooit bezet en over
winnaars in de worsteling? Op een ge
heel andere manier dan in Indië heeft
de oorlog nochtans zijn stempel ge
drukt op Amerika. Jonge Amerikanen
van toen zijn de leiders van het eco
nomisch leven in de States van nu,
ze maken althans deel uit van de 16
Tijdens de oorlogsjaren trokken we
ons terug in de desa Tambakbojo te
Ambarawa. In de naburige desa's
woonden nog andere Indische fami
lies; veelal gepensioneerden, die aan
kleine landbouw deden. Zo woonden
in de desa Karanganjar de familie Deu
ning, desa Boesoenga de familie
Conrad, desa Boegisan de familie Van
Harling, desa Djetis de familie Bremer;
op Bawen woonde toen ook een fa
milie Deuning. Aan de Magelangseweg
woonden de families Siegers, Aveling,
Westerik enz. De familie Levinson
woonde er ook. Onderling contact be
stond er gelukkig wel. Zo herinner ik
me nog, dat ik vaak met mevrouw
Conrad naar Bawen ging naar haar
familie.
We namen dan de binnenweg tussen
de heuvels en de rubberonderneming
Ngasinan. Het enige bijzondere van
deze wandeling was een verlaten pa-
tokan. Volgens de overlevering, moest
er indertijd een Javaanse danseres,
een lèdè, die met haar dansgezelschap
door een tijger, die uit de bossen van
Ngasinan kwam, aangevallen en op
gegeten zijn. Slechts haar beenderen
konden begraven worden.
Wanneer we bij de familie Deuning te
Bawen aankwamen stond de thee al
klaar. Heerlijke geurige Goalparathee.
De oude mevrouw was dan druk bezig
met het bakken van een taart; ja, een
taart met alles erop en eraan en ge
maakt van tapiocameel! Een dame in
de buurt fabriceerde eigenhandig bo
ter. En zo kon menigeen van een
sneetje maisbrood, brood gemaakt van
djagoengmeel en verkrijgbaar bij Bie
Sing Hoo, met een likje boter genie
miljoen Amerikanen, die onder de wa
penen kwamen. De krijgsmacht was,
wat de medewerker noemt, "the birth
place of the American establishment"
van nu. Daar werden de tegenwoor
dige leiders - nu tussen de 50 en 60 -
gevormd. Van vijf presidenten van de
VS zijn er vier in de strijd in de Pacific
geweest, alleen Carter niet, ofschoon
hij een marine-opleiding heeft gevolgd.
De helft van de leden van de Senaat
en 45% van de leden van het Huis van
Afgevaardigden diende in de Pacific.
De bezoldiging was miserabel maar de
risico's minder dan men denken zou:
98% van degenen die vochten in de
Pacific keerde terug - nochtans kostte
de strijd in de Pacific bijna honderd
duizend Amerikaanse levens - (tegen
ruim 1,5 miljoen Japanse). Niet minder
dan 463 oorlogsschepen en 2.444
koopvaardijschepen verdwenen onder
het oppervlak van de zee. Het aantal
vliegtuigen dat verloren ging was
64.680. Maar de belangrijkste factor
was het feit, dat voor de oorlog ieder
een gelijk was: de troep kende geen
stand en alleen militaire rangen - "wij
waren Jan, Piet en Klaas, kenden geen
ten. Wanneer het tjatoeten niet zo vlot
te, werd er ook nasi djagoeng gege
ten. Of we werden op een etentje uit
genodigd bij de familie Levinson. De
beide kinderen Mary en Ewald deden
de blandja; toen waren ze ook al prijs
bewust.
Het was een eenvoudige pastei toe-
toep met een reusachtige tache de
beauté (gosong aan de bovenkant) en
gemaakt van ketella rambat ook wel
oebi genoemd. Als nagerecht een ver
rukkelijke tapé-cake. Ingrediënten: ta-
Gondangdia Kecil 4, Jakarta, tel.
340996. Beschlkb. kamers m. ont
bijt (incl. kl. was) Nederl. gespr.
Stort f 16,50 op giro 158225 en
U ontvangt een spekkoek van
ca. 500 gram, in speciale ver
pakking, franco thuis.
"KIMM", Joh. Verhulststraat 98
Amsterdam-Z. Tel. 020 - 72 84 61
4890 St. Andrews Ave.,
Buena Park, Cal. 90621. U.S.A.
Beschikbaar kamers met of zon
der pension.
Inlichtingen: Tel. 070-60 47 11
01820- 1 75 62
eerbied waren profaan, soms onge
disciplineerd en "intensely egalitarian"
- we waren allemaal eikaars gelijken.
Bij zijn vertrek uit het leger hield die
oude strijdvos Mac Arthur, een rede
in de militaire Academie, die de
schrijver aanhaalt en wij hier onver
taald laten volgen, want dit proza is
onvertaalbaar zonder de diepe melan
cholie die het verbergt te schaden.
Hij zei:
"My days of old have vanished,
tone and tint; they have gone glim
mering through the dreams of things
that wereI listen vainly, but
with thirsty ear, for the witching
melody of faint bugles blowing
revilee, of far drums beating the
long roll. In my dreams I hear again
the crash of guns, the rattle of
musketry, the strange mournful
mutter of the battlefield."
Dat is, zegt de L.A.T.-medewerker,
alles wat ons gebleven is: oude dro
men. Op de historische plaatsen van
zovele haast vergeten eilanden in de
Pacific wandelen nu touristen, die lo
geren in luxe hotels, waar destijds de
landingsvaartuigen met hun menselijke
last werden begroet met dodelijk
vuur
pé, eieren en suiker naar smaak en
niet vergeten wat vanille. Bereiding:
Het hele spul met elkaar tjampoeren
en in een pangangan gaar bakken.
Het werd een gezellig etentje, elkaar
het laatste nieuws vertellend uit de
Sinar Baroe. We waren zeker van
een geweldige overwinning van de Ge
allieerden. Maar dit hielden we wijse
lijk voor ons. We wensten geen ken
nis te maken met de Kempetai. Met
veel pijn en moeite bereikten we de
eindstreep van de tweede wereldoor
log.
L. v.d. WORM-FLOHR
PAS VERSCHENEN
Ik wil nog duizend jaren leven - ne
gen moderne Indonesische dichters.
Ingeleid en samengesteld door Har
ry Aveling f 21,50 2,75 porto.
Verkrijgbaar bij Boekhandel Moesson
Het gebruik van Indische planten -
J. Kloppenburg-Versteegh
100,5,porto.
Larousse geneeskrachtige planten
encyclopedie (prachtiq qeïll.)
59,50 f 5,— porto.
De natuur is Uw medicijnkastje -
Richard Lucas
24,50 f 4,porto.
Moderne geneeskrachtige kruiden en
planten - Mannfried Pahlow en Dr.
med. Karl Heinz Caspers
19,90 2,75 porto.
Medisch kruiden A.B.C. - F. en V.
Mitton f 15,90 f 2,75 porto.
De genezende kracht van de natuur
- Kurt Blüchel
24,50 f 4,porto.
Verkrijgbaar bij
BOEKHANDEL MOESSON
