Reisbureau Holwerda
vriend de Vlaming om hulp roepen en
zag ook in zijn slaap het schip 't Wa
pen van Holland" met man en muis ver
gaan, terwijl hij zich op duizenden kilo
meters van de plek des onheils be
vond.
Toch staat gouverneur-generaal Maet-
suycker niet als paragnost "helderzien
de" bekend. Zijn ervaringen in de
nacht van 12 februari 1662 zijn een
voorbeeld van spontane, ongewilde
telepathie. Ofschoon wij omtrent het
ware wezen dezer "openbaringen" nog
in het duister tasten, kunnen wij toch
enige factoren aanwijzen, die dit soort
overbrengen van berichten over einde
loze afstanden in de hand werken.
Maetsuycker kreeg het bericht over de
ramp van het "Wapen van Holland"
's nachts in een droom. Tijdens een
droom pleegt ons redelijk verstand tij
delijk op non-actief te staan, hetgeen
het waarnemen van "gezichten" be
vordert.
Dan was de "zender" van het visioen,
de ongelukkige de Vlaming, in een
staat van opwinding, immers, zijn schip
zonk en hij stond op het punt met de
zijnen te verdrinken. Zulk een toestand
werkt de overbrenging in de hand.
Ten slotte kenden de Gouverneur-Ge
neraal en de Kommandeur der retour
vloot elkaar zeer goed. Ook dit werkt
zo'n visioen sterk in de hand.
Wat de betrouwbaarheid van Valen-
tijn's bericht betreft, over het algemeen
is deze praatvaar betrouwbaar. Als hij
jokt, doet hij dat in commissie. Ik heb
enige jaren geleden nog eens getracht
een bevestiging van deze schokkende
geschiedenis in het Koloniaal Archief
in Den Haag terug te vinden. Helaas is
mij dit niet gelukt. Dit behoeft echter
geen aanwijzing te zijn, dat Valen-
tijn fantaseert. Ik krijg wel eens de
indruk, dat niet alle resoluties, brieven
en verslagen, die in het Archief der
Hoge Regering voorkwamen, nauwkeu
rig gekopieerd en met de retourvloot
naar het vaderland (in veelvoud) ge
zonden werden. Men schijnt wel eens
iets te hebben overgeslagen, wat men
minder geschikt voor de ogen der
Heren XVII beschouwde. Daartoe kan
zeer zeker het droomverhaal van Maet
suycker behoord hebben. Prof. Ten-
haeff vertelt in een interview in Her
vormd Nederland, dat men van Katho
lieke zijde méér open stond voor de
resultaten van zijn parapsychologisch
onderzoek, dan van de kant der Pro
testanten, om maar te zwijgen van de
stoere Calvinisten uit onze bloeitijd.
Natuurlijk wisten onze Gereformeerden
wel, dat in de Bijbel talrijke voorspel
lende of telepathische dromen voor
komen, b.v. bij Jozef, de zoon van aarts
vader Jacob, bij heidenen als de Pha-
rao van Egypte of bij koning Nebucad-
nezar, of bij Jozef de echtgenoot van
Maria, doch onze nuchtere voorvaderen
achtten dit blijkbaar een afgesloten
tijdperk, zodat bij ons het spreekwoord
kon ontstaan "dromen zijn bedrog".
Het komt mij echter voor, dat in het
geval van de Vlaming-Maetsuycker
hiervan zeker geen sprake kan zijn, im
mers, in dit geval was de droom een
onverwachte en ongeroepen openba
ring.
Brussel-Jakarta v.v. (of Medan) overstap in Singapore f 1765,p.p.
Amsterdam-Jakarta v.v. (of Medan) overstap in Singapore f 1925,p.p.
Amsterdam-Jakarta v.v. Rechtstreekse vlucht zonder overstap f 1975,
p.p. De vermelde vliegprijzen zijn inclusief de olietoeslag van 7 I I
Hotelaccommodatie in Singapore op basis van logies, ontbijt en transfer
vanaf 24,p.p. per nacht.
Hotelaccomodatie in Jakarta, met dezelfde faciliteiten, vanaf 43,p.p.
per nacht.
Wij verzorgen uiteraard ook al uw andere vakantie- en zakenreizen op
b.v. de bestemmingen Thailand, Japan, Philipijnen, Hongkong, U.S.A.,
Australië etc. etc. Informaties kunt u, geheel vrijblijvend, verkrijgen bij:
Loosduinsekade 497, 2571 CM Den Haag
Tel. 070 - 46 89 50 of 46 89 51. Telex Holwé 32743.
met zijn schip 't Wapen van Holland"
met nog enige andere schepen met
man en muis vergaan was. Aldus het
bericht in Valentijn's verde deel.
Bij mijn weten is aan dit voor fabel
achtig gehouden verhaal weinig aan
dacht geschonken. Misschien zijn wij,
Nederlanders, er te nuchter, of liever
te kortzichtig voor. De eerste die het
verhaal wezenlijk wetenschappelijk be
handelde is de Utrechtse hoogleraar
in de parapsychologie, dr. M. H. C.
Tenhaeff in zijn inaugurele rede van
5 oktober 1953. Slechts begaat hij
de vergissing, dat hij de dubbele
droom niet toeschrijft aan "Joan Maat-
zuiker", doch aan een persoon die
vlak voor het droomverhaal ter sprake
komt, t.w. "seker Enkhuizer Schipper
N. Springer" die blijk geeft weinig
wereldwijs te zijn, doordat hij de Gou
verneur-Generaal met de verkeerde
titels aanspreekt, t.w. eerst met "Ko-
ninklyke Hoogheid", daarna met "Ex
cellentie", dan maar met "Heer Burge
meester", wat hem tot spot van heel
Batavia werd, toen dit verhaal ver
spreid raakte. Indien prof. Tenhaeff ver
trouwder was geweest met het 17e-
eeuwse spraakgebruik, zou hij dadelijk
gemerkt hebben, dat met Zijn Edele de
Gouverneur-Generaal moet bedoeld
zijn, en niet een eerzame schipper.
Vandaar dat ook de titel der oratie
een onjuiste voorstelling wekt, te we
ten: "Kanttekeningen bij een spontane
paragnostische ervaring van een ze-
ventiende-eeuwse Zeevaarder". Deze
ervaring is niet van een zeeman, doch
van een landrot, de Gouverneur-Gene
raal zelve.
Uiterst waardevol daarentegen is het
commentaar, dat de hoogleraar op Va
lentijn's verhaal geeft. Ontelbaar nl.
zijn dergelijke droomverhalen, die ons
bewaard zijn, zowel uit de vroegste
tijden als tot nu toe. Ze lijken alle sterk
op elkaar.
Zo verhaalt men dat de blauwkous
Sosipatra eens een filosophische
voordracht hield voor een gezelschap
wijsgeren der neo-platonische filosofie.
Terwijl zij aan het spreken was, had zij
een gezicht en zag dat een harer
bekenden een ernstig ongeluk over
kwam, terwijl hij toch op grote afstand
van het gezelschap zich bevond.
Vond dit voorbeeld van "helderziend
heid" in de grijze oudheid plaats, aan
zienlijk jonger is het voorval, dat de
grote wijsgeer Immanuel Kant in zijn
"Traume eines Geistersehers" verhaalt
over de Zweedse filosoof-ziener Ema
nuel Swedenborg. Toen deze op 19 juli
1759 aan een diner te Gothenburg zat,
aanschouwde hij op "paranormale"
wijze een hevige brand, die op dat
zelfde ogenblik in de hoofdstad Stock
holm woedde, dus op een afstand van
een kleine 500 kilometers.
Het bijzondere, zowel bij Sosipatra als
bij Swedenborg is, dat beiden de
door hen beschreven gebeurtenissen
waarnamen, terwijl zij klaar wakker
waren, dus niet in een droom. Maet
suycker hoorde, terwijl hij sliep, zijn
ALGEMENE VERGADERING
H.O.O.S.S.
Het bestuur van de Stichting
H.O.O.S.S. (Helpt ons Oud Steurtjes
Steunen) nodigt alle belangstellenden
uit tot het bijwonen van een Algemene
Kampulan (vergadering) op zaterdag
8 sept. 1979, te houden in het St.
Martinus Gebouw, W. Andrieslaan,
Schiedam/Rotterdam W, telefoon
010- 71 34 71, van 12.00-17.00 uur. De
zaal is om 11.30 uur open.
Het doel van de H.O.O.S.S. is het
steunen van oud-Steurtjes die in kom
mervolle omstandigheden in Indone
sië leven. De agenda omvat het vast
stellen van het definitief bestuur, het
geven van uitleg over doelstellingen
en vorderingen in 1978, en van de fi
nanciële verantwoording over de ge
storte gelden, alsmede diverse andere
onderwerpen. Inl. L. W. Martens, voorz.,
Wibautstraat 38, 3317 RE Dordrecht.
17
