EEN EIGEN HERDENKINGSDAG
In het weekblad De Tijd van 10 aug. j.l. geeft prof. N. Beets een uitstekend
resumé over de oorlog in de Pacific, de bezettingstijd en de rol die Nederlanders
en Indische Nederlanders hebben gespeeld in dit hoofdstuk van de Tweede
Wereldoorlog. Een hoofdstuk dat door Nederland gemakshalve overgeslagen
wordt. Goed gedocumentarieerd weet de schrijver van het artikel feiten en
gebeurtenissen te rangschikken tot een boeiend relaas dat iedere Nederlander
zou kunnen en willen onthouden. In het tweede gedeelte van zijn bijdrage komt
Prof. Beets tot het menselijke aspect van deze, onze, oorlog en dan meteen
over het Grote Onbegrip en de Onverschilligheid die "de mensen uit Indië" in
Nederland ten deel valt. Een voor ons fatale houding, want draagt deze onwil
om te begrijpen er niet toe bij de schulden aan het KNIL en andere oorlogs
slachtoffers te ontkennen?
Dit nu al 30 jaar durende drama van
onbetaalde ereschulden wordt maar
door een klein deel van de publiciteits
media naar voren gebracht. Het zijn
altijd weer Willem Brandt, Lulofs in de
Telegraaf en Jaap van Meekren (Avro)
die voor de benadeelden op de bres
springen. Voor de rest kun je eigenlijk
alleen blij zijn als ze niets schrijven,
beter dan verdraaiing van feiten.
Ir. Vrijburg (Stichting Ned. Ereschul
den) en andere organisaties stellen
alles in het werk om recht te verkrij
gen, de manier waarop ze worden af
gepoeierd doet je bloed nog meer
koken, ik vraag me af hoe lang dit nog
door moet gaan. Bij elke Kabinets
wisseling pogen we een politiek gokje:
wie aan onze kant staat krijgt onze
stem. Vergeet het maar, zoveel in
vloed hebben we nooit en geen Kamer
lid kan individueel overredingskracht
genoeg opbrengen (STEL dat hij ons
recht erkent) om de Kamers tot een
standpunt t.g.v. onze zaak te brengen.
En ieder jaar weer staan we te smeken,
eisen, mopperen en klagen om wat
meer aandacht voor onze oorlog op
de officiële herdenkingsdag 5 mei.
Jaar in, jaar uit opnieuw hartzeer, ge
kwetstheid over een achteloos nege
ren.
Doorgaan. Hoe lang nog en ten koste
waarvan?
Steeds maar weer opnieuw verhalen
aandragen over afschuwelijk oorlogs
leed, het ene kampboek na het andere,
het ene schokkende relaas na het
andere. WIE LEEST DIE VERHALEN
EN HOE WORDEN ZE BEGREPEN?
Ik ben allang tot het inzicht gekomen
dat het al veel te laat is voor mede
leven en begrip. Medeleven doe je
spontaan, direct en ter plaatse. Niet
na 35 jaar. Stelt u zich even in de
plaats voor van een Nederlander hier:
zoudt u warm lopen voor de herden
king van een van de veldslagen van
Alexander de Grote of het einde van
de Hoekse en Kabeljauwse twisten?
Ik niet, nee. Nou, ik geloof dat de
doorsnee Nederlander net zo weinig
piëteit voor ons oorlogsleed kan op
brengen. Hij is er niet bij betrokken
geweest, het is al te lang geleden en
hij heeft er niet direct door geleden,
(het verlies van de koloniën is een
andere zaak, maar pok daar heeft men
geen interesse voor). Bovendien, hij
heeft een eigen oorlog te herdenken.
Geef hem eens ongelijk!
ZELF EEN HERDENKINGSDAG
Zouden we, als we van het begin af
gehuild, gejammerd en gebedeld had
den om sympathie, medeleven, wel
aandacht gekregen hebben? Is de
dood van 60.000 Indische Nederlanders
minder erg dan de dood van die van
6.000.000 joden? En waarom is de be
hoefte aan "erkenning" pas de laatste
jaren zo hevig geworden? Hadden we
het de eerste 25 jaar te druk met het
opzetten van een nieuw leven en het
afbetalen (tot de laatste cent) van on
ze herinrichtings-voorschotten aan de
Nederlandse Staat, dat we geen tijd
hadden terug te denken, te treuren en
ons af te vragen waarom er niemand
was om onze smart te delen? Wie
vroeg naar onze syndromen? Niemand
zag ons als oorlogsslachtoffer, moest
je daar nu om huilen of er trots op
zijn? Er trots op zijn leek mij de enige
troost.
De lawine van oorlogsboeken de laat
ste tijd is niet te stuiten. Als we Anne-
mie van MacGillavry willen geloven die
pas na 35 jaar de behoefte heeft ge
voeld haar leed van zich af te schrij
ven, dan is de toename van dit soort
lectuur verklaard. Maar of die boeken
nu meer gelezen worden dan vroeger?
Ik geloof er niets van. Men zou eens
een paar steekproeven moeten nemen,
lukraak in een boekenkast van een
Nederlands gezin kijken welke boeken
er staan. Geen één "Indisch" boek.
Indische uitgaven worden nog steeds
en uitsluitend gekocht door hen die
uit Indië komen of er op de een of
andere manier mee te maken hebben
gehad.
We moeten de kwestie Ereschulden en
Herdenkingsdag van elkaar scheiden.
Voor een oplossing van de schulden
door de Staat der Nederlanden zal
een moreel appel NIETS kunnen uit
richten. Alleen juridisch zal de Rege
ring gedwongen kunnen worden deze
schuld te voldoen. De Herdenking ech
ter is een emotionele zaak die we in
eigen (grote) kring zullen moeten zien
te realiseren.
Hebben we nu al die sympathie nodig
om een eigen Herdenking van de Be
vrijding te vieren? Waarom hebben we
14 millioen Nederlanders nodig om
iets te doen wat alleen voor ONS van
oetekenis is? Moeten we wéér gaan
bedelen bij de regering, weer nul op
request krijgen, weer hartzeer, weer
boos worden? Het is zo minderwaardig,
zo oneervol.
Toen iemand me van de week opbelde
en (waarschijnlijk met de beste bedoe
ling) vroeg: "Zeg, kun je nog een ver
haal gebruiken over een onthoofding
door de Jap?", toen ben ik tot de
conclusie gekomen dat dit geleur met
onze verliezen, het uitstallen van ons
oorlogsleed, het meest vernederende,
het mensonterendste is, dat we onze
doden kunnen aandoen. Daarmee be
smeuren we elke nagedachtenis.
Dit stel ik voor:
We nemen 15 augustus aan als
onze Bevrijdingsherdenking
en met "we" bedoel ik iedereen
die de Japanse bezetting heeft
meegemaakt.
Voor een herdenking is geen ver
gunning nodig.
ledereen die werkt neemt 15 aug.
een halve of hele snipperdag. Dit
is de enige prijs die U moet
betalen om de eer aan uzelf te
houden.
We kunnen op die dag de vlag
half stok hijsen. Als dat in heel
Nederland gebeurt zal iedereen
gauw genoeg vernemen waaróm
dat gebeurt.
We brengen die dag rustig door.
Verzetten eventueel een feest,
doen graf- of familiebezoek.
We kunnen een bepaald gerecht
verzinnen, het soberste dat er is,
en dat ons Herdenkings-gerecht
noemen.
Door al deze dingen SAMEN te
doen, op één dag, zullen we ons
één voelen en één met onze ge
liefde doden.
Natuurljjk realiseer ik me dat er velen
onder u kunnen zijn, die mijn stand
punt niet delen. Van U die er net zo
over denkt als ik zou ik bericht willen
hebben. Het zou goed zijn als 300.000
Indische Nederlanders 15 augustus één
konden zijn in gedachte.
"Moesson" met zijn 7000 abonnees
wordt misschien door 20.000 mensen
gelezen. Als u onder uw familie en
vrienden de boodschap doorgeeft, dan
bereiken we misschien toch nog meer
dan ik durf hopen. Als er voldoende
adhaesie-betuigingen zijn over de in
stelling van onze eigen 15 augustus,
dan zal ik niet nalaten hierover meer
publiciteit te geven.
Eén ding staat vanaf vandaag vast:
15 augustus ieder jaar zal ons kantoor
gesloten zijn.
Lilian Ducelle
Wie voor de Herdenking nog andere
suggesties heeft, graag!
6
